Ο ενθουσιασμός, διάχυτος. Σκαρφαλωμένοι στα κάγκελα υποδέχονται οι μαθητές του 9ου και του 11ου Δημοτικού Σχολείου Μυτιλήνης τη 18χρονη Γερμανίδα Αννε Μαρία Βερμάγερ, που πλησιάζει στο προάυλιο κρατώντας το βιολί της. Ελαφρώς αμήχανη. Συμμετέχει στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα MO-TO Key, το οποίο προσβλέπει στην εξοικείωση των μαθητών με την κλασική μουσική. Για τον ίδιο λόγο, ήρθαν δύο ακόμη μουσικοί, ο Φίλιπ Βόλχαϊμ και ο Ράφαελ Παρατόρε, 25 χρονών αμφότεροι. Τα παιδιά «υιοθετούν» τους μουσικούς, τους φιλοξενούν και διοργανώνουν, αρχικά, μία συναυλία στο κάθε σχολείο και, στη συνέχεια, μία «επίσημη» με τη σύμπραξη και των τριών μουσικών.
Φέτος, στο MO-TO Key συμμετείχαν, εκτός των δύο δημοτικών, το Μουσικό Γυμνάσιο – Λύκειο, καθώς και το Γυμνάσιο Καλλονής. Η διευθύντρια του 9ου Λεμονιά Πετρά, με εθελοντές συνοδοιπόρους τους Βασίλη Μούσκουρη, Ελπη Δεληγιάννη, Αφροδίτη Βατή και Δέσποινα Βαράκη, αποτυπώνει την εμπειρία της: «Τα παιδιά, ξετρελαμένα! Ετοίμασαν προσκλήσεις, αφίσες, στόλισαν τον χώρο με νότες. Η Αννε Μαρία κράτησε το ενδιαφέρον όλων αμείωτο». Δεν έλειψαν και τα… απρόοπτα: «Ενα κοριτσάκι “λιποψύχησε” και χρειάστηκε να την ενδυναμώσουμε για την παρουσίασή της. Ενας συμμαθητής της, την ώρα που έστηναν τα όργανα για τη συναυλία, εξαφανίστηκε. “Κυρία, με φώναξαν να παίξω μπάλα”, αποκάλυψε αργότερα.
Στιγμιότυπο από τη συναυλία με την «υιοθετημένη» 18χρονη Γερμανίδα Αννε Μαρία Βερμάγερ, με τους μαθητές του 9ου και του 11ου Δημοτικού Σχολείου.
Η απήχηση της εκδήλωσης, μεγάλη. “Εμείς, κυρία Λεμονιά, δεν ακούμε τέτοια μουσική. Δεν το περίμενα να γυρίσουν τα παιδιά μου τόσο ενθουσιασμένα”, μου εκμυστηρεύτηκε μια μητέρα την επομένη». Ο συνάδελφος της κ. Μούσκουρης εξηγεί τα βήματα που ακολουθούνται: «Τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες, κατανέμουν αρμοδιότητες: την οργάνωση της φιλοξενίας του καλλιτέχνη, τη διαφήμιση, την προετοιμασία του χώρου της συναυλίας, τον τελικό συντονισμό και την παρουσίαση. Η σωστή διαχείριση χρόνου και η οργάνωση των ιδεών τους, η δική μας συνδρομή. Στο σχολείο μας, τα παιδιά είχαν ήδη γνωρίσει το Ράφαελ μέσω Skype, αλλά ντρέπονταν να του μιλήσουν. Οταν ήρθε, όμως, γίναμε παρέα». Ο Ιάσονας, μαθητής της Ε΄ Δημοτικού, καμαρώνει που φιλοξένησε την Αννε Μαρία: «Δεν είχα ξαναδεί μουσικό από τόσο κοντά. Πήγαμε για φαγητό, θα πηγαίναμε και για παγωτό, αλλά έπρεπε να μελετήσει – το καταλαβαίνω, γιατί, όταν έχεις συναυλία αύριο, χρειάζεται εξάσκηση. Δεν είχα πάει σε συναυλία ποτέ, αλλά από CD έχω ακούσει κλασική μουσική. Από τους συμμαθητές μου, εκτός από δύο που παίζουν όργανο, οι υπόλοιποι ασχολούνται κυρίως με τα ηλεκτρονικά». Ποιες οι εντυπώσεις των μουσικών; «Αν και αγχωμένη γιατί ήταν μικρά, πήγαμε μια χαρά. Ρωτούσαν για τη Γερμανία, τα σχολεία εκεί, τη ζωή μου ως μουσικού», λέει η Αννε Μαρία. «Με ξενάγησαν στο νησί, με γέμισαν δωράκια. Μου έδειξαν τρομερή αγάπη. Θα ξανάρθω για το Φεστιβάλ Μολύβου τον Αύγουστο!».
Ο 25χρονος τσελίστας Ράφαελ, εξίσου θετικός: «Η φιλοξενία, οι βόλτες, η συναναστροφή με τα παιδιά – όλα γεμάτα ζεστασιά. Παιδιά που δεν είχαν ώς τώρα την ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με την κλασική μουσική εκδήλωσαν ενδιαφέρον. Μετά τη σχολική συναυλία έρχονταν να ζητήσουν αυτόγραφο! Ενιωσα σαν τον Εμινεμ της κλασικής μουσικής». Και οι εντυπώσεις του Ελληνογερμανού βιολονίστα Φίλιπ; «Ηταν καταπληκτικό πως τα παιδιά διοργάνωσαν μόνα τους ολόκληρη συναυλία. Εισέπραξαν δε αμέσως την κλασική μουσική – η καρδιά των παιδιών είναι τόσο ανοικτή! Κι εμείς; Χωρίς το άγχος της τελειότητας· εδώ παίξαμε για τη χαρά της μουσικής».
Οι συναυλίες που διοργανώνουν οι μαθητές της Λέσβου είναι… χειροποίητες, από το Α ώς το Ω. Μέχρι και τα σκηνικά είναι δημιουργήματα των μικρών «παραγωγών».
Η συνειδητή επιλογή νέων μουσικών για το MO-TO Key αποδομεί το στερεότυπο ότι η κλασική μουσική συνδέεται με τις μεγαλύτερες ηλικίες. «Αν έβλεπα έναν ηλικιωμένο κύριο να παίζει αυτή τη μουσική, θα μου φαινόταν πιο φυσιολογικό. Οταν είδα ότι είναι νεαρός, λέω “αν του αρέσει, γιατί όχι;”», θα πει γελώντας η 14χρονη Αφροδίτη και συνεχίζει: «Είχα βάλει κάποια στιγμή κλασική στο σπίτι για χαλάρωση, δεν άντεξα πάνω από 10 λεπτά. Από κοντά, καλύτερα – ο Φίλιπ έπαιζε με ζωντάνια». Η Μαρία, μαθήτρια Α΄ Γυμνασίου, τοποθετείται: «Οι νέοι μουσικοί βοηθούν τα παιδιά να πλησιάσουν την κλασική μουσική. Οπως λέει ο Ράφαελ, όποια μουσική παίζεται καλά αξίζει να την ακούμε».
«Στήσιμο» ενός πολιτιστικού γεγονότος από το Α ώς το Ω
Το Διεθνές Φεστιβάλ Μουσικής Μολύβου (ΔιΦεΜΜ) εμπλουτίζει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Μουσικό Κλειδί» με το MO-TO Key, μια πλατφόρμα δράσης, που όχι μόνο εξοικειώνει τα παιδιά με την κλασική μουσική αλλά τους δίνει εφόδια, ώστε με αυτενέργεια, φαντασία και δημιουργικότητα να διοργανώσουν ένα πολιτιστικό γεγονός, μία συναυλία.
Σε συνεργασία με τον γερμανικό πολιτιστικό θεσμό TONALi, η Λέσβος εκπροσωπεί την Ελλάδα, την τρίτη χώρα που πραγματοποιεί το πρόγραμμα μετά τη Γερμανία και την Ιταλία. Το TONALi είναι ένας θεσμός που δημιουργήθηκε με σκοπό τα παιδιά και οι έφηβοι να ενδιαφερθούν για την κλασική μουσική και να δραστηριοποιηθούν με έναν νέο, συναρπαστικό τρόπο. Προικισμένοι μουσικοί του TONALi, οι αυριανοί αστέρες της κλασικής μουσικής, συνεργάζονται με χιλιάδες μαθητές.
Η εφαρμογή
Σε ό,τι αφορά την εφαρμογή του, το MO-TO Key ξεκινά με ένα εργαστήρι, στο πλαίσιο του οποίου τα παιδιά μαθαίνουν να διοργανώνουν μια μουσική συναυλία. Εκτός από τις ικανότητες και τις γνώσεις που αποκτούν, οι μαθητές έχουν την ευκαιρία να συναντήσουν ταλαντούχους νεαρούς μουσικούς. Αρχικά, διοργανώνουν μια σχολική συναυλία: μία ομάδα εθελοντών μαθητών με τον επιβλέποντα εκπαιδευτικό από κάθε σχολείο που συμμετέχει, «υιοθετεί» και φιλοξενεί έναν μουσικό του TONALi, ενώ, από κοινού, εργάζονται για την εκδήλωση. Πώς θα οργανώσουμε τη φιλοξενία του καλλιτέχνη; Με ποιο τρόπο θα γίνει η διαφήμιση; Ποιες εργασίες είναι απαραίτητες για την προετοιμασία του χώρου – υπάρχουν αρκετές καρέκλες; Διαθέτουμε τον απαιτούμενο τεχνολογικό εξοπλισμό; Αυτά είναι ορισμένα από τα θέματα που θα απασχολήσουν τα παιδιά, πέρα από τον συντονισμό και την παρουσίαση της εκδήλωσης. Επιστέγασμα της προσπάθειας, η τελική συναυλία, η οποία πραγματοποιείται με τη σύμπραξη των φιλοξενούμενων μουσικών εκτός σχολικού χώρου.
«Αφού τους δείξουμε πώς διοργανώνεται μια συναυλία, τα παιδιά επικοινωνούν με τον μουσικό και στήνουν την εκδήλωση όπως τη φαντάζονται. Γι’ αυτό κάθε συναυλία παίρνει διαφορετική μορφή – αυτό είναι ίσως το πιο συγκινητικό. Θυμάμαι, μάλιστα, ένα κοριτσάκι να δηλώνει εκ των υστέρων: “Είμαστε πολύ ευχαριστημένοι που μας δώσατε την ευκαιρία να δείξουμε κι εμείς τι μπορούμε να κάνουμε”», επισημαίνει η κ. Κυβέλη Ντέρκεν, διεθνώς διακεκριμένη πιανίστα και μία εκ των ιδρυτών του Διεθνούς Φεστιβάλ Μουσικής Μολύβου (συνιδρυτές, οι Δανάη Ντέρκεν και Δημήτρης Τρύφων), κάτω από την ομπρέλα του οποίου υπάγεται το πρόγραμμα. «Αδιαπραγμάτευτη, η διασφάλιση της ποιότητας – μέχρι μικρόφωνα μπορεί να φέρουμε από τη Γερμανία. Κύριο μέλημά μας, να ενθουσιάσουμε τον κόσμο. Και ο μόνος τρόπος για να το πετύχουμε, είναι να τους παρουσιάσουμε το πιο υψηλό επίπεδο που υπάρχει».
«Σπάμε προκαταλήψεις»
Η ίδια συνεχίζει: «Με τη συγκεκριμένη δράση σπάμε προκαταλήψεις, όπως ότι η κλασική μουσική απευθύνεται μόνο σε μεγάλους – φέρνουμε αποκλειστικά νέους ανθρώπους, με ενδιαφέροντα κοινά με των παιδιών. Μουσικοί, οι οποίοι διακρίνονται από έναν απίστευτο ενθουσιασμό και ενέργεια. Για όσους, δε, θεωρούν ότι η κλασική μουσική είναι βαρετή, τους θυμίζουμε με τον τρόπο μας ότι ασχολείται με συναισθήματα που έχουμε όλοι – αγάπη, θλίψη, σύγκρουση, ευχαρίστηση. Αυτό ακριβώς είναι που περνάει στα παιδιά – και μάλιστα έντονα. Ο σπόρος φυτεύεται. Ρώτησα ένα παιδί τις προάλλες, που είχε συμμετάσχει στην περυσινή εκδήλωση: “Θα έρθει φέτος το σχολείο σου στη συναυλία;”. “Δεν ξέρω αν θα έρθουν οι άλλοι, εγώ πάντως δεν τη χάνω με τίποτε!”, μου δήλωσε».