Το ελαιόδεντρο υπάρχει σχεδόν παντού στην Ελλάδα, η οικονομική και κοινωνική σημασία της ελιάς είναι ανυπολόγιστη, παρ’ όλα αυτά η ερευνητική δραστηριότητα παρέμενε εδώ και πολλά χρόνια ανεπαρκής και κυρίως κατακερματισμένη. Πολύτιμες ελληνικές ποικιλίες παραμένουν ακόμη χωρίς γονιδιωματική ανάλυση και αντίστοιχη πιστοποίηση, με αποτέλεσμα να υπάρχει περιθώριο λεηλασίας από άλλες χώρες.
Γι’ αυτόν τον λόγο έχει ιδιαίτερη σημασία η εμβληματική πρωτοβουλία του υπουργείου Παιδείας σε συνεργασία με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για τη δημιουργία εθνικού δικτύου με την ονομασία «Οι δρόμοι της ελιάς». Με την πρωτοβουλία αυτή προωθούνται η συνεργασία όλων των ερευνητικών φορέων της χώρας και η από κοινού αξιοποίηση της τεχνογνωσίας και των υποδομών πανεπιστημίων και ερευνητικών ιδρυμάτων, με στόχο τη βελτιστοποίηση των προϊόντων (ελιά και ελαιόλαδο) και των μεθόδων παραγωγής τους. Το διετές πρόγραμμα «Οι δρόμοι της ελιάς» έχει τρία υποέργα: Η γενετική της ελιάς (συντονιστής το ΕΛΓΟ Δήμητρα – δρ Ιωάννης Γανόπουλος), τα προϊόντα της ελιάς (συντονιστής ο ΕΦΕΤ – δρ Φραγκίσκος Γαΐτης) και η φυτοπροστασία (συντονιστής το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθήνας – δρ Ιωάννης Βόντας).
«Εμβληματική δράση»
«Μιλάμε για εμβληματική δράση, γιατί αφορά ένα εμβληματικό προϊόν για την Ελλάδα. Η χώρα μας διαθέτει περισσότερες από 40 ποικιλίες, οι οποίες έχουν εγκλιματιστεί στο περιβάλλον. Στο πλαίσιο του έργου θα προχωρήσουμε κατ’ αρχάς στη γονιδιωματική ανάλυση τεσσάρων πολύ σημαντικών ποικιλιών, τόσο από κοινωνική όσο και εμπορική άποψη: την Κορωνέικη, των Καλαμών, την Κολοβή και τη Χονδροελιά Χαλκιδικής», λέει στην «Κ» ο επιστημονικός συντονιστής της δράσης και αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Γεωπονίας του ΑΠΘ Αθανάσιος Μολασιώτης. «Πρόκειται για ιδιαίτερα σημαντικές ποικιλίες, που καλύπτουν σχεδόν όλη τη χώρα. Η Κορωνέικη και η Καλαμών αναπτύσσονται κυρίως στη νότια Ελλάδα, η Κολοβή περισσότερο στα νησιά και η Χονδροελιά στον Βορρά. Θα αναλυθεί το γονιδίωμά τους με ό,τι πιο προηγμένο διαθέτει η μοριακή γενετική, κάτι που δεν έχει γίνει μέχρι τώρα», συμπληρώνει ο κ. Μολασιώτης. Απώτερος στόχος είναι η διάσωση και διατήρηση σημαντικών κλώνων, η γενετική τους βελτίωση μέσα από τη μελέτη ανθεκτικών κλώνων σε ασθένειες, ξηρασία και κλιματική αλλαγή.
Στον τομέα της φυτοπροστασίας θα εξεταστεί η αντιμετώπιση των εχθρών της ελιάς (δάκος, ξυλέλλα κ.λπ.). «Οσον αφορά τη βελτίωση του τελικού προϊόντος (βρώσιμη ελιά, λάδι) θα δούμε την καταπολέμηση της νοθείας, την τεκμηρίωση ισχυρισμών υγείας», σημειώνει ο κ. Μολασιώτης.
Σε επόμενο στάδιο θα γίνουν η περιγραφή και η κατοχύρωση ταυτοποιημένου γενετικού υλικού και ελληνικών ποικιλιών στον επίσημο ευρωπαϊκό κατάλογο.
«Επιδιώκουμε να αναδειχθούν τα ιδιαίτερα εκείνα χαρακτηριστικά των ελληνικών αγροτικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές, έτσι ώστε να προσδώσουν σημαντική προστιθέμενη αξία», δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός Ερευνας και Καινοτομίας Κώστας Φωτάκης.