Είναι γνωστό ότι η παράταση που έχει δοθεί στη χώρα μας από την Ευρωπαϊκή Ενωση για τη χρήση της βενζίνης που περιέχει πρόσθετες ενώσεις μολύβδου (Super) από οχήματα συμβατικής τεχνολογίας, λήγει στις 31 Δεκεμβρίου του τρέχοντος έτους.
Πρόκειται για ένα θέμα που αφορά περίπου τον μισό στόλο των αυτοκινήτων που κυκλοφορούν στη χώρα μας. Ηδη η κυβέρνηση διά μέσου των εμπλεκομένων υπουργείων, εξετάζει τη λύση που έχουν εφαρμόσει πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ενός καυσίμου υποκατάστατου της βενζίνης Super. Ουσιαστικά πρόκειται για αμόλυβδη βενζίνη με πρόσθετα οργανικές ενώσεις του καλίου (K), του μαγγανίου (Mn) και του σιδήρου (Fe). Οι ενστάσεις για το νέο καύσιμο είναι ήδη πολλές, με πιο ψύχραιμη και τεκμηριωμένη αυτήν του διευθυντή ερευνών του Δημόκριτου, κ. Νίκου Κατσαρού, ο οποίος, αφού επεσήμανε το θετικό της κίνησης να αντικατασταθεί ο τοξικός μόλυβδος, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις στην ατμόσφαιρα, ιδιαίτερα της Αττικής, των ουσιών που θα εκπέμπονται από τα αυτοκίνητα που θα χρησιμοποιούν τη νέα βενζίνη.
Δεν υπάρχουν μελέτες
«Δεν έχει γίνει καμία συστηματική μελέτη για το ποιες θα είναι οι επιπτώσεις των προσθέτων της βενζίνης, παρόλο που ήδη διατίθενται τέτοιες βενζίνες στην ελληνική αγορά», επεσήμανε ο κ. Κατσαρός, «οι μετεωρολογικές συνθήκες της χώρας μας και ιδιαίτερα της Αθήνας, ευνοούν τη συγκέντρωση και την ανάπτυξη των ρύπων ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, όταν παρουσιάζεται έντονα το φωτοχημικό νέφος. Η εμπειρία που υπάρχει σε άλλες χώρες δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να είναι σημείο αναφοράς για τη χώρα μας, αφού οι κλιματολογικές συνθήκες είναι διαφορετικές, οπότε και τα δεδομένα αλλάζουν.
Παράλληλα, ο στόλος των παλαιάς τεχνολογίας αυτοκινήτων, για παράδειγμα της Γαλλίας, είναι κατά πολύ μικρότερος από τον δικό μας. Και με δεδομένο ότι οι οργανικές ενώσεις του καλίου, είναι τοξικές, όταν παραμείνουν σε μεγάλες ποσότητες για μεγάλο χρονικό διάστημα στην ατμόσφαιρα, πρέπει να μελετηθούν πολύ συστηματικά».
Το ΥΠΕΧΩΔΕ πάντως, έχει ήδη αναθέσει στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και συγκεκριμένα στο εργαστήριο τεχνολογίας καυσίμων και λιπαντικών, τη διερεύνηση χρήσης αμόλυβδης βενζίνης με ειδικά πρόσθετα, με σκοπό να αναπτύξει της προδιαγραφές του καυσίμου που θα αντικαταστήσει τη βενζίνη Super.
Ο διπλός ρόλος του μολύβδου
Γι’ αυτόν τον λόγο επισκεφθήκαμε τον καθηγητή του ΕΜΠ και Διευθυντή του εργαστηρίου τεχνολογίας καυσίμων και λιπαντικών, κ. Σταμούλη Στούρνα, ο οποίος ήταν λίαν διαφωτιστικός. Κατ’ αρχάς ο κ. Στούρνας μας διευκρίνισε ότι ο σκοπός της απόφασης της Ε.Ε. είναι να καταργήσει τον τοξικό μόλυβδο, ο οποίος αυξάνει το αριθμό οκτανίου της βενζίνης κατά τρεις μονάδες, ενώ παράλληλα λιπαίνει και τις έδρες των βαλβίδων του κινητήρα. Ο μόλυβδος χρησιμοποιείτο μέχρι σήμερα, επειδή ήταν ο πιο οικονομικός τρόπος (για τις εταιρείες καυσίμων) για την αύξηση των οκτανίων της βενζίνης. Σήμερα τα διυλιστήρια για την Super παράγουν βενζίνη 93 οκτανίων χωρίς μόλυβδο. Προσθέτοντας τον μόλυβδο, ο αριθμός των οκτανίων φτάνει τα 96 εξοικονομώντας για την εταιρεία περίπου 1,5 δρχ. το οκτάνιο για τα επιπλέον τρία που «πρόσφερε» ο μόλυβδος. Η παραγωγή της αμόλυβδης βενζίνης έχει μεγαλύτερο κόστος από την μολυβδωμένη, άσχετα με το τι βλέπουμε στις τιμές των πρατηρίων. Η αυξημένη τιμή της Super οφείλεται αποκλειστικά στην αυξημένη φορολογία που έχει ορίσει η Ε.Ε. Ετσι, οι εταιρείες, μετά την απόφαση της Ε.Ε., έπρεπε να βρουν τρόπο να αντικαταστήσουν τον μόλυβδο. Σύμφωνα όμως με τον κ. Στούρνα, τα δύο από τα τρία υποκατάστατα που χρησιμοποιούνται, δεν υποκαθιστούν τον μόλυβδο και στις δύο λειτουργίες του. Δηλαδή στην αύξηση των οκτανίων και στη λίπανση των βαλβίδων. «Το μόνο που κάνει το κάλιο είναι να προστατεύει τις βαλβίδες, είπε χαρακτηριστικά ο κ. Στούρνας. Θα πρέπει δηλαδή να αναμειχθεί με έτοιμη αμόλυβδη βενζίνη, 96 οκτανίων. Το φεροκένιο από την άλλη, αυξάνει τα οκτάνια αλλά δεν προστατεύει τις βαλβίδες. Το μαγγάνιο είναι το μόνο πρόσθετο που αυξάνει τα οκτάνια, προστατεύοντας παράλληλα τις βαλβίδες του κινητήρα. Σε αυτό το πρόσθετο έχω μια ελαφρά προτίμηση, από τα υπόλοιπα, κυρίως για πρακτικούς λόγους».
Τοξικό μεν αλλά…
Σε ό,τι αφορά τους ρύπους που εκπέμπει η νέα βενζίνη, ο κ. Στούρνας ήταν σαφής: «Η ποσότητα των ουσιών που θα εκπέμπονται είναι ελάχιστες και σε καμία περίπτωση δεν είναι τοξικές. Οι ενστάσεις που έχουν κατά καιρούς δημοσιοποιηθεί αναφέρονται στο οξείδιο του καλίου, μορφή που παίρνει το κάλιο όταν θα βγαίνει από την εξάτμιση. Με την υγρασία της ατμόσφαιρας το οξείδιο μετατρέπεται σε διοξείδιο που είναι γνωστό ως καυστικό κάλιο. Οντως, αυτό είναι πολύ καυστικό. Για να μετατραπεί όμως έτσι, θέλει μεγάλες ποσότητες. Δεν φτάνουν τα ελάχιστα μιλιγκράμ που θα εκπέμπονται από το νέο καύσιμο. Για να γίνει αυτό θα πρέπει, σ’ έναν κλειστό χώρο να έχουν μαζευτεί μεγάλες ποσότητες καλίου και να υπάρχει και υδρατμός. Είναι μια τραβηγμένη κατάσταση που δεν πρόκειται να συμβεί. Μάλιστα, τα πρόσθετα αυτά έχουν και τις ανάλογες εγκρίσεις χρησιμοποίησης σε αμόλυβδες βενζίνες από τις υπηρεσίες περιβάλλοντος πολλών κρατών. Για παράδειγμα, το φεροκένιο έχει πάρει έγκριση να χρησιμοποιηθεί στην αμόλυβδη βενζίνη από την υπηρεσία περιβάλλοντος της Γερμανίας, που είναι από τους πιο απαιτητικούς και σκληρούς περιβαλλοντικούς οργανισμούς. Το μαγγάνιο έχει πάρει έγκριση από την ανάλογη υπηρεσία των ΗΠΑ. Στον Καναδά εδώ και 25 χρόνια όλες οι βενζίνες χρησιμοποιούν μαγγάνιο».
Εν αναμονή λοιπόν των αποφάσεων της κυβέρνησης για τον τύπο του καυσίμου που θα αντικαταστήσει τη βενζίνη με μόλυβδο και τα ερωτήματα που έχουν ήδη δημιουργηθεί είναι αρκετά. Παραβλέποντας, βεβαίως, το σύνηθες για τα δεδομένα του ελληνικού κράτους ερώτημα για την μεγάλη καθυστέρηση αντίδρασης των αρμόδιων αρχών, παρόλο που οι Ελληνες επιστήμονες «φωνάζουν» εδώ και δύο χρόνια. Αραγε, η κυβέρνηση θα αφήσει ελεύθερες τις εταιρείες να παράγουν βενζίνη με ένα από τα τρία πρόσθετα, αφήνοντας στον καταναλωτή την επιλογή ή θα ορίσει, μετά τις ανάλογες των περιπτώσεων πιέσεις, ένα συγκεκριμένο πρόσθετο που θα αναμειγνύεται στην αμόλυβδη; Ιδωμεν..
Στη συνέχεια με τα διάφορα είδη γάλακτος θα μπορούσαν να φτιάξουν μια κρέμα με ολόιδια τα υπόλοιπα υλικά έτσι που να γευτούν τη διαφορά σε μια πρώτη μορφή μεταποίησης. Ακόμα καλύτερα θα ήταν αν υπήρχε τυρί από τα διάφορα είδη του γάλακτος για να εντοπίσουν τις διαφορές και να τις σχολιάσουν επιτόπου.