«Παλιά έρχονταν μόνο κάτι Ολλανδοί και έψαχναν τα βουνά για βότανα. Τώρα έρχονται Αλβανοί και τα κλέβουν. Περνούν τα σύνορα με μουλάρια, είναι εύκολο από τη δική τους πλευρά γιατί έχει δρόμους, εμάς είναι απότομα, έχει χαράδρες. Πολλοί είναι τσοπάνηδες, που μαζεύουν όσο βόσκουν τα ζώα τους στα βουνά».
Ο Χρήστος Κουτρουμπίνας είναι πρόεδρος του τοπικού διαμερίσματος της Δροσοπηγής, ένα χωριό 100-150 κατοίκων στον Δήμο Κόνιτσας στα Ιωάννινα. Στην περιοχή, όπως και σε πολλά ορεινά χωριά ακόμα της ελληνοαλβανικής μεθορίου, οι κάτοικοι γίνονται τα τελευταία χρόνια μάρτυρες ενός ολοένα εντονότερου φαινομένου: της παράνομης εισόδου ανθρώπων από την Αλβανία για κλοπή μεγάλων ποσοτήτων βοτάνων. «Πιο πολύ μαζεύουν το “λουλούδι του Δαρβίνου” (Primula veris) και το σαλέπι γιατί είναι πιο ακριβά. Λένε ότι βγάζουν μεροκάματο έως και 150 ευρώ την ημέρα», υποστηρίζει ο κ. Κουτρουμπίνας.
Πριν από λίγες ημέρες, η αστυνομία συνέλαβε οκτώ Αλβανούς στον Γράμμο. Οι έξι είχαν μαζί τους 14 σάκους με 132 κιλά με διάφορα βότανα, φορτωμένα σε δέκα μουλάρια. Αλλοι δύο βρέθηκαν με 112 κιλά από το «λουλούδι του Δαρβίνου». Οι δασικές αρχές πάντως θεωρούν ότι το φαινόμενο είναι περιορισμένο. «Υπάρχουν κάποια περιστατικά το τελευταίο διάστημα, αλλά θεωρούμε ότι είναι μεμονωμένα», λέει ο διευθυντής Δασών Ιωαννίνων, Νίκος Παπαευθυμίου. «Υπάρχει μια ιδιαιτερότητα στον Γράμμο. Το ανάγλυφο είναι δύσκολο από την ελληνική πλευρά, αλλά από την Αλβανία η πρόσβαση είναι εύκολη. Επομένως είναι δύσκολο να εντοπιστούν γιατί η περιοχή είναι δύσβατη, κάποιες φορές έρχονται ακόμα και τη νύχτα και κλέβουν αρωματικά φυτά, βότανα και μανιτάρια. Η ζημιά είναι μεγαλύτερη όταν τα φυτά κλαδεύονται πριν ωριμάσουν, οπότε δεν πέφτουν οι σπόροι στο έδαφος ή ξεριζώνονται εντελώς».
«Περιβαλλοντικό έγκλημα»
Δεν έχουν όμως όλοι την ίδια άποψη για την έκταση του φαινομένου. «Αυτό που συμβαίνει στον Γράμμο και στην Καστοριά είναι πολύ σημαντικό. Πρόκειται για ένα διακρατικό περιβαλλοντικό έγκλημα και για τον λόγο αυτό πριν από λίγα χρόνια είχε ζητηθεί η συμβολή της Ιντερπόλ», εκτιμά ο κ. Ρήγας Τσιακίρης, δασολόγος, σύμβουλος του αναπλ. υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης. «Η Αλβανία είναι μια από τις μεγαλύτερες εξαγωγικές χώρες σε αρωματικά φυτά. Ομως τα δικά τους βουνά τα έχουν λεηλατήσει και τώρα περνούν τα σύνορα και έρχονται στην Ελλάδα. Βέβαια και οι ελληνικές αρχές δεν έχουν βοηθήσει την κατάσταση: για παράδειγμα στέλεχος της Αυτοδιοίκησης ανέφερε πέρυσι δημόσια ότι η Primula που είναι φαρμακευτικό φυτό, πωλείται προς 50.000 ευρώ το κιλό, κάτι που βέβαια δεν ισχύει. Αρκούσε όμως η δήλωση για να προκαλέσει φρενίτιδα. Η κατάσταση πάντως με τις κλοπές βοτάνων από την Αλβανία έχει ξεφύγει και οι ελληνικές αρχές είναι δύσκολο να εντοπίσουν τους “ληστές”».
«Η φύση προσφέρεται για παράνομα έσοδα», εκτιμά ο διευθυντής του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου, Μιχ. Βάκκας. «Οι εκτάσεις που πρέπει να φυλάσσονται είναι τεράστιες και αραιοκατοικημένες. Χρειάζεται συνεργασία αστυνομίας, δασαρχείων, φορέων διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών. Ομως τα δασαρχεία και οι φορείς δεν έχουν καν χρήματα για καύσιμα».
Αξίζει να σημειωθεί ότι, όπως αναφέρει ο κ. Βάκκας, οι εργαζόμενοι στους φορείς διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών παραμένουν απλήρωτοι από τα Χριστούγεννα, ενώ οι φορείς δεν μπορούν να προχωρήσουν σε καμία δαπάνη γιατί δεν έχουν εγκριθεί ακόμα οι προϋπολογισμοί τους από το υπουργείο Περιβάλλοντος.