Η Ελλάδα είναι το πλέον συγκεντρωτικό κράτος της Ευρώπης, δηλώνει ο γενικός γραμματέας του Συμβουλίου Δήμων και Περιφερειών της Ευρώπης (CERM), Φρεντερίκ Βαλιέ, που παραβρέθηκε στην Έκτακτη Γενική Συνέλευση της ΚΕΔΕ για τον «Κλεισθένη Ι», το νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών για τη μεταρρύθμιση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, όπου κλήθηκε να σκιαγραφήσει τους εκλογικούς νόμους και την εξέλιξη των κανόνων αποκέντρωσης στα ευρωπαϊκά κράτη.
Στη συνέντευξη, που παραχώρησε στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης, μιλά για τον αγώνα του Συμβουλίου Δήμων και Περιφερειών της Ευρώπης απέναντι στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, προκειμένου να διατηρηθούν οι πόροι Συνοχής, τους οποίους η Κομισιόν επιθυμεί να μειώσει κατά 7%.
Η διατήρηση των πόρων στα σημερινά επίπεδα είναι αδήριτη ανάγκη για τη διάσωση της κοινωνικής συνοχής στην Ευρώπη, σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και τονίζει την ανάγκη της αποκέντρωση αρμοδιοτήτων προς τις περιφερειακές και τοπικές Αρχές, ειδικά στην εποχή της παγκοσμιοποίησης.
Ερ: Ως γενικός γραμματέας του Συμβουλίου Δήμων και Περιφερειών της Ευρώπης, ποιες παρεμβάσεις κάνετε, προκειμένου να μην περικοπούν οι πόροι Κοινωνικής Συνοχής;
Απ: Πρόκειται για ένα θέμα στην καρδιά της επικαιρότητας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκανε προτάσεις για το μελλοντικό σχέδιο προϋπολογισμού μετά το 2020.
Αντιδράσαμε πολύ έντονα για τη μείωση του προϋπολογισμού του Ταμείου Κοινωνικής Συνοχής, διότι προβλέπεται μείωση 7% των πόρων. Για εμάς αυτό είναι απαράδεκτο.
Δεν μας έχουν κοινοποιηθεί ακόμη λεπτομέρειες για τον προϋπολογισμό. Αυτό που γενικά ξέρουμε -και σας ενδιαφέρει- είναι ότι θα υπάρξει ενισχυμένη στήριξη για την Ελλάδα.
Όμως, εμείς θέλουμε να μη μειωθούν τα κεφάλαια Περιφερειακής Πολιτικής για την Κοινωνική Συνοχή στο σύνολο των Περιφερειών της Ευρώπης. Είμαστε στην αρχή της διαδικασίας διαπραγματεύσεων που θα διαρκέσουν έξι μήνες και θα γίνουν με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα κράτη-μέλη και το Ευρωκοινοβούλιο για να καταλήξουμε στο πλαίσιο που θα υιοθετηθεί το 2020.
Σε κάθε περίπτωση, παλεύουμε να διατηρηθούν τα διαρθρωτικά κεφάλαια του Ταμείου Συνοχής. Ειδικότερα για τις πιο μειονεκτικές Περιφέρειες, τις περιαστικές ή απονομωμένες κοινότητες, αλλά και γενικότερα για όλες τις Περιφέρειες.
Προσέξτε! Οι πόροι αυτοί αποτελούν το κομμάτι ευρωπαϊκής πολιτικής που είναι κατεξοχήν «ορατό» στους πολίτες, που επιδρά άμεσα στην καθημερινότητά τους. Εάν μειώσουμε τα χρήματα της πολιτικής Συνοχής προς τις Περιφέρειες, μειώνουμε ακόμη περισσότερο τη συνοχή στην Ευρώπη. Και η μείωση της συνοχής στην Ευρώπη, είναι ό,τι λιγότερο έχουμε ανάγκη αυτήν την στιγμή.
Ερ: Μπορείτε να μας πείτε κάποια στοιχεία της επιχειρηματολογίας σας για να διατηρηθούν τα κεφάλαια Συνοχής;
Απ: Καταρχήν ζητάμε να ληφθεί υπόψη ο πληθωρισμός στις χώρες. Κατά δεύτερον, ζητάμε να ληφθεί υπόψη το μεταναστευτικό. Διότι πολλοί δήμαρχοι έχουν δεσμευθεί σε μια πολιτική υποδοχής μεταναστών και προσφύγων, συμπεριλαμβανομένων και δημάρχων σε κάποιες χώρες που έχουν το θάρρος να πράττουν διαφορετικά από την επίσημη πολιτική της κυβέρνησής τους.
Είναι υποχρέωση των ευρωπαϊκών θεσμών να εγγυηθούν τους απαραίτητους πόρους για τη φιλοξενία και την ένταξη των προσφύγων, ώστε οι πόλεις στη συνέχεια να μπορούν να εγγυηθούν τις αναγκαίες δημόσιες υπηρεσίες.
Ερ: Στην ομιλία σας υποστηρίξατε την ενισχυμένη αναλογική. Η απλή αναλογική, ως εκλογικό σύστημα, ενισχύει ή όχι την Τοπική Αυτοδιοίκηση;
Απ: Η απλή αναλογική, όταν εκφράζεται ως ευαισθησία μιας κυβέρνησης να εκπροσωπηθούν όλες τις τάσεις, είναι κάτι θετικό. Ενισχύει το δημοκρατικό αίσθημα στους δημότες, καθώς επιτρέπει να εκφρασθεί η πλειοψηφία των αντιπολιτευόμενων.
Πρέπει, όμως, να βρούμε ένα σύστημα που θα διασφαλίζει την κυβερνησιμότητα. Διότι, εάν δεν δημιουργηθούν συνθήκες που να διασφαλίζουν κυβερνησιμότητα στον δήμο, τότε δεν επιτρέπουμε στην κοινότητα να αναπτυχθεί, να υιοθετήσει την πολιτική δράση που θα επιφέρει ανάπτυξη.
Με αυτήν την έννοια, η απλή αναλογική είναι παγίδα. Διότι δημιουργεί τις προϋποθέσεις, ώστε μια τοπική μειοψηφία να επιβάλλει θέσεις, κόντρα στην τοπική πλειοψηφία.
Υπάρχει ο κίνδυνος -το τόνισε και ο πρόεδρος Πατούλης- να επιστρέψουμε να κυριαρχήσει το πελατειακό κράτος, όπου ο καθένας θα διαπραγματεύεται με προσωπικά ανταλλάγματα.
Για αυτό πρέπει να δημιουργηθεί ένα σύστημα που να επιτρέπει τη σταθερή πλειοψηφία και συγχρόνως να δίνει τη δυνατότητα στις μειοψηφίες να εκφρασθούν. Αυτό, για μένα, είναι δυνατόν μόνον με ένα σύστημα ενισχυμένης αναλογικής.
Για παράδειγμα, στη Γαλλία, έχουμε ένα σύστημα όπου στον πρώτο γύρο οι μισές θέσεις κατανέμονται στην πλειοψηφία και στον δεύτερο γύρο, μέσα από συγχωνεύσεις και συνεργασίες, οι υπόλοιπες μισές μοιράζονται με το σύστημα της κατανομής.
Ερ: Η αποκέντρωση αρμοδιοτήτων ωφελεί ή όχι την τοπική ανάπτυξη;
Απ: Πέρα από την πρακτική εμπειρία, προσπαθούμε να αποδείξουμε και επιστημονικά ότι η αποκέντρωση αρμοδιοτήτων ωφελεί την τοπική διακυβέρνηση. Εργαζόμαστε με πανεπιστημιακούς γι' αυτό.
Το πρώτο συντριπτικό επιχείρημα υπέρ της αποκέντρωσης είναι ότι ο κάθε δήμαρχος γνωρίζει την περιοχή του και έχει συμμάχους του, στην προσπάθεια για τοπική ανάπτυξη, τους ντόπιους, τους επιχειρηματίες, τις συνδικαλιστικές ενώσεις, τους εργαζόμενους. Δεν είναι δυνατόν, πλέον, να αποφασίζει η Αθήνα για το τί θα συμβαίνει στη Ρόδο ή οπουδήποτε άλλου στην Ελλάδα…
Μέχρι τη δεκαετία του 1980, η Γαλλία ήταν μια χώρα συγκεντρωτική. Ο,τι επέτρεψε στη συνέχεια την τοπική ανάπτυξη, ήταν η αποκέντρωση. Σε εμάς είναι σαφές ότι μια αποκεντρωμένη κοινωνία αξιοποιεί με τον καλύτερο τρόπο το δημοκρατικό, κοινωνικό και ανθρώπινο κεφάλαιό της.
Αλλά, υπάρχει και το παράδειγμα των πλέον ανεπτυγμένων κρατών στον κόσμο, που έχουν αποκεντρώσει τις αρμοδιότητες της διακυβέρνησης σε πολύ μεγάλο βαθμό και έτσι έχουν δώσει στις περιοχές τη δυνατότητα να δημιουργήσουν αναπτυξιακές συνθήκες.
Δείτε πως είναι οργανωμένες χώρες, όπως η Σουηδία και η Αυστρία. Είναι πασιφανές ότι η αποκέντρωση συνεισέφερε στην επιτυχία αυτών των χωρών.
Ερ: Ποια βήματα θεωρείτε ότι πρέπει να κάνει η Ελλάδα, προκειμένου να φθάσει τον ευρωπαϊκό «μέσο όρο» στο θέμα της Τοπικής Διακυβέρνησης;
Απ: Το πρώτο μονοπάτι που πρέπει να διανύσουμε στην Ελλάδα είναι ο διάλογος. Να δημιουργήσουμε τις συνθήκες για έναν πραγματικό διάλογο ανάμεσα στο Κράτος, τις Περιφέρειες και τις Κοινότητες, ώστε να προκύψει ένα σύστημα κατάλληλο για την Ελλάδα. Το σύστημα δεν μπορείς να το αντιγράψεις.
Αλλά το βέβαιο είναι ότι η Ελλάδα είναι μια εξαίρεση στην Ευρώπη, καθώς είναι το πιο συγκεντρωτικό κράτος στην Ευρώπη. Πρέπει να βάλουμε σε λειτουργία ένα σύστημα, το οποίο προοδευτικά θα αποδώσει αρμοδιότητες στους δήμους, θα μεταβιβάσει την εθνική εξουσία στο τοπικό επίπεδο. Και όταν θα μεταφερθούν οι αρμοδιότητες, θα μεταφερθούν και οι χρηματοδοτικοί πόροι.
Ερ: Η ισχυροποίηση της τοπικότητας σε ένα ρευστό παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον συμβάλλει ώστε να δημιουργηθεί ένα σταθερό σημείο αναφοράς στους ανθρώπους;
Απ: Το 1992 στη Διάσκεψη του Ρίο υπήρχε ένα σύνθημα που έλεγε: «Ενεργείστε τοπικά και σκεφθείτε παγκόσμια». Όμως, σήμερα με την παγκοσμιοποίηση, έχουμε φθάσει σχεδόν στην απέναντι όχθη. Ενεργούμε με όρους παγκοσμιοποίησης, όπως στη Διάσκεψη του Παρισιού για το Κλίμα, και στη συνέχεια αυτοί οι στόχοι πρέπει να υλοποιηθούν τοπικά π.χ. στην Αθήνα που πρέπει μόνη της να σκεφθεί τις λύσεις.
Η παγκοσμιοποίηση, από μόνη της, επιβάλλει την ανάγκη να δημιουργήσουμε τοπικές συνθήκες, ώστε να απαντάμε στα διακυβεύματα του πραγματικού κόσμου. Είτε όσον αφορά στο κλίμα, είτε όσον αφορά στην ανάπτυξη, στην μείωση των ανισοτήτων, είτε στους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης.
Είναι χαρακτηριστικός ο αποφασιστικός ρόλος των πόλεων, όπως έχει σαφώς αναγνωρισθεί από τα Ηνωμένα Έθνη, καθώς από τους 17 στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης, οι 15 αφορούν τοπικές δράσεις.
Είναι φανερό ότι όσο περισσότερο έχουμε περιοχές που καταφέρνουν να απαντήσουν στις προκλήσεις της εποχής, τόσο περισσότερο θα μπορούμε να απαντάμε στα παγκόσμια διακυβεύματα.
Η αλλαγή του κλίματος, η παγκοσμιοποίηση, το μεταναστευτικό, η μείωση των ανισοτήτων είναι προκλήσεις που δεν μπορούν να απαντηθούν χωρίς την αποφασιστική δέσμευση των πόλεων και των κοινοτήτων. Αυτή είναι μια πεποίθηση που έχουμε και μπορούμε να τη βλέπουμε καθημερινά.
Για παράδειγμα, όσον αφορά στο θέμα της μετανάστευσης, ζούμε το δράμα των χωρών που δέχονται τους μετανάστες και τους πρόσφυγες, που συχνά δεν έχουν τους πόρους για να διασφαλίσουν τις προϋποθέσεις διαχείρισης του ζητήματος με ασφάλεια. Το βλέπουμε και στην Ελλάδα.
Στις περιοχές όπου η κατάσταση είναι καθημερινά δραματική, είναι οι άνθρωποι σε τοπικό επίπεδο που καλούνται να διαχειρισθούν το θέμα. Η ευθύνη άμεσης διαχείρισης δεν είναι σε κεντρικό, αλλά σε τοπικό επίπεδο.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ