Η αιώνια πτήση ενός οραματιστή

«Σε δέκα χρόνια από σήμερα η Aegean θα έχει αυξήσει τον στόλο της, θα έχει σταθεροποιηθεί παγκοσμίως ως όνομα και μπορεί μερικοί από εμάς να έχουμε φύγει, αλλά η επιχείρηση θα συνεχίσει να πορεύεται με τις αρχές που έχουμε θεμελιώσει», έλεγε πριν από τρία χρόνια ο Θεόδωρος Βασιλάκης. Eνας από τους σημαντικότερους Eλληνες επιχειρηματίες που έφυγε από τη ζωή την περασμένη Πέμπτη σε ηλικία 78 ετών. Και τα λόγια του αποδεικνύονται προφητικά, καθώς η αεροπορική του εταιρεία, η εταιρεία ενοικίασης αυτοκινήτων Autohellas, και ο ευρύτερος Ομιλος στα αυτοκίνητά που ομοίως οικοδόμησε από το μηδέν, αναπτύσσονται υγιώς, προσφέροντας άριστες υπηρεσίες όχι μόνο στα εκατομμύρια πελάτες τους αλλά και στην ίδια τη χώρα και στην εθνική οικονομία.

Ο Θεόδωρος Βασιλάκης ήταν, όμως, πολύ περισσότερα από ένας επιτυχημένος επιχειρηματίας. Ανθρωπος αρχών, αφιέρωσε όλη του τη ζωή στη σκληρή δουλειά με στόχο τη βελτίωση όχι μόνον των δραστηριοτήτων του αλλά και αυτής της ίδιας της χώρας του. «Προσπάθησα να αλλάξω τη νοοτροπία του μέσου Ελληνα», έλεγε πρόσφατα σε δηλώσεις του. «Να βγάλω μέσα από τον καθένα το φιλότιμο, να σταματήσει αυτό το “δε βαριέσαι”». Και όσο περνούσε από το χέρι του το πέτυχε όπως αποδεικνύεται από τις συνεχείς βραβεύσεις τόσο της Aegean όσο και της Autohellas, αλλά και την αλματώδη ανάπτυξη του κύκλου εργασιών τους σε 1 δισ. ευρώ και 340 εκατ. ευρώ αντιστοίχως το 2017.

Ποσά που ζαλίζουν, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς πως ο Θεόδωρος Βασιλάκης ξεκίνησε δουλεύοντας στο πρατήριο καυσίμων του πατέρα του. Εκείνο το μαγαζί στο Καμαράκι, στη Λεωφόρο Καλοκαιρινού, στην πλατεία της Αγίας Αικατερίνης στο Ηράκλειο όπου ήταν τα λεωφορεία. Από εκεί ξεκίνησαν όλα. Ομως, ήδη νωρίτερα, από το σχολείο ακόμα, είχε φανεί η εργατικότητά του, αφού προτιμούσε να δουλεύει στα αμπέλια ξεχωρίζοντας από τους άλλους συνομηλίκους του, παρά να σπαταλά τον χρόνο του.

Το ξεκίνημα

Στα 18 του χρόνια κατάφερε στα δύσκολα εκείνα χρόνια να κερδίσει μια υποτροφία και να φύγει το 1958 για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Μόλις επέστρεψε μπήκε στη δουλειά του πατέρα του και μαζί με αυτόν τη μετέτρεψε από ένα μικρό πρατήριο καυσίμων κοντά στην Κρήνη του Μοροζίνη, σε μια εταιρεία διανομής καυσίμων σε όλη την Κρήτη αρχικά με το σήμα της Caltex και μετά με αυτό της Texaco. Κάπου τότε ξεκίνησε και η κοινή πορεία ζωής με την αγαπημένη του σύζυγο Εμμανουέλα, που αποτέλεσε γι’ αυτόν, πέρα από σύντροφο και μητέρα των δύο γιων τους Ευτύχη και Γιώργο, στενό συνεργάτη και πυλώνα της επιχειρηματικής του επιτυχίας.

Με τη δουλειά στα καύσιμα «στρωμένη» δεν άργησε το επόμενο βήμα: Ιδρυσε τη «Θ. Βασιλάκης Α.Ε.» και ξανοίχθηκε στην αγορά ενοικίασης αυτοκινήτων, καθώς στην Κρήτη άρχιζαν να συρρέουν χιλιάδες ξένοι που ήθελαν να γνωρίσουν οδικώς το νησί. Το 1966, σε ηλικία 26 μόλις ετών, υπέγραψε το πρώτο συμβόλαιο αντιπροσώπευσης της Hertz για την Κρήτη, με τον στόλο να απαρτίζεται από έξι σκαραβαίους, Volkswagen Beetle δηλαδή. Με τη γυναίκα του στο πλάι του νυχθημερόν, η δουλειά πάει όλο και καλύτερα, παρά τις μεγάλες προκλήσεις για την επιχειρηματικότητα εκείνων των ετών, ενώ η οικογένεια μεγαλώνει με την έλευση του δεύτερου γιου του. Το 1972 επεκτείνεται και η παρουσία της εταιρείας στη Ρόδο ενώ ο στόλος των αυτοκινήτων ανέρχεται πια από έξι σε 300 αυτοκίνητα, μέσα σε έξι χρονιά, χωρίς κανένα δάνειο αλλά επενδύοντας όλα τα κέρδη στη δουλειά.

Δύο χρόνια μετά, το 1974, έρχεται η μεγάλη ευκαιρία. Αναλαμβάνει για ένα δολάριο τις μετοχές και τις υποχρεώσεις της χρεοκοπημένης Hertz Hellas, θυγατρική της Hertz, τη μετονομάζει σε Autohellas, και αποκτά την πανελλαδική αντιπροσώπευση της Hertz. Η οικογένεια ανεβαίνει στην Αθήνα, αλλά η Εμμανουέλα ανεβοκατεβαίνει καθημερινά στην Κρήτη, για να «τρέχει» την υγιή εταιρεία τους εκεί, μέχρι να στρώσει ο Θεόδωρος την αρχικά χρεοκοπημένη εξαγορά. Την εξυγιαίνουν σε τέσσερα χρόνια και τα καθημερινά ταξίδια της Εμμανουέλας σταματούν.

Τα μεγέθη μεγαλώνουν και μαζί και τα παιδιά, αλλά ο Θεόδωρος και η Εμμανουέλα όχι μόνον δεν κατεβάζουν ρυθμούς, αλλά βάζουν πλώρη για ακόμα μεγαλύτερες δουλειές. Πάντα με προσήλωση στην ποιότητα, στην προσοχή στον πελάτη και στον σεβασμό στους εργαζομένους, όπως μπορούν όλοι όσοι εργάστηκαν κοντά τους να πιστοποιήσουν. Στις αρχές της δεκαετίας του ’80 αρχίζουν οι βραβεύσεις από μεγάλους ξένους οργανισμούς, ενώ αργότερα η Autohellas εισάγει πρώτη στην Ελλάδα τον θεσμό του Fleet Management (μακροχρόνιας μίσθωσης και διαχείρισης στόλου), προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες των επιχειρήσεων. Λέξεις άγνωστες τότε στη χώρα…

Στα ίδια χρόνια, ο Θεόδωρος Βασιλάκης έχει καταφέρει να εξασφαλίσει τις εισαγωγικές αντιπροσωπείες της SEAT και της SAAB που του δίνουν καινούργια δυναμικά αλλά και συνέργειες, όπως του άρεσε να λέει, σε μια δυναμικά αναπτυσσόμενη αγορά αυτοκίνητου. Πολύ σύντομα γράφει ρεκόρ και στα μερίδια αγοράς στις μάρκες αυτές. Ετσι, το 1999 βρίσκει τον επιχειρηματία με υπογεγραμμένη τη σύμβαση ανανέωσης του franchise με τη Hertz Corporation και με την Autohellas εισηγμένη στο ΧΑΑ, η μόνη τουριστική επιχείρηση που το κατάφερε εκείνη την περίοδο, και σημαντικά ενισχυμένη κεφαλαιακά.

Η σύζυγός του Εμμανουέλα, μητέρα των δύο γιων τους Ευτύχη και Γιώργου, υπήρξε στενός συνεργάτης και πυλώνας της επιχειρηματικής του επιτυχίας.

Ομως, ήδη πριν από πέντε χρόνια είχε ξεκινήσει και το νέο δεύτερο μεγάλο του επιχειρηματικό εγχείρημα. Το 1995, η Aegean Aviation, μια μικρή εταιρεία αεροταξί με ιδιωτικά Piper, απορροφείται από τον Ομιλο Βασιλάκη. Αρχικά προχωράει σε επένδυση σε ιδιόκτητα Learjet για πτήσεις VIP από την Ελλάδα προς όλο τον κόσμο. Κατόπιν, το 1998-99 με την εμπειρία και τη δυναμική του αλλά και τη στήριξη καλών του φίλων επίσης επιχειρηματιών, του καπετάν Βασίλη Κωνσταντακόπουλου, του Γιώργου Δαυίδ, του Δάκη Ιωάννου, αλλά και της Τράπεζας Πειραιώς, κάνει το επόμενο μεγάλο βήμα στις τακτικές αερομεταφορές, που τότε απελευθερώνονται και ξεκινά το μεγάλο ταξίδι. Τον Μάρτιο εκείνης της χρονιάς ιδρύεται η Aegean Airlines, παραγγέλνονται ολοκαίνουργια αεροπλάνα και έξι μήνες μετά ξεκινούν οι πρώτες πτήσεις από Αθήνα προς Ηράκλειο και Θεσσαλονίκη με δύο ιδιόκτητα αεροσκάφη, που σύντομα γίνονται τέσσερα, ενώ οι προορισμοί αυξάνονται. Πριν εκπνεύσει εκείνη η χρονιά, η Aegean είχε εξαγοράσει και τη μικρή αεροπορική Air Greece. Τον επόμενο χρόνο η εταιρεία κάνει 80 πτήσεις καθημερινά, ενώ το 2001 ξεκινά η συνεργασία με τους αδελφούς Παναγιώτη και Θανάση Λασκαρίδη με την απορρόφηση της Cronus Airlines που δίνει στην εταιρεία την πρώτη της δραστηριότητα στο εξωτερικό και μια σημαντική βάση στην αγορά της Θεσσαλονίκης. Κύριος ανταγωνιστής τότε η κρατική Ολυμπιακή, με τις ζημίες της να καλύπτονται από τους Ελληνες φορολογουμένους.

Το DNA της εταιρείας

Σε όλη αυτή την πορεία ο Θεόδωρος είναι «πάνω» από τη δουλειά κάθε μέρα. Μπαίνει ο ίδιος στα αεροπλάνα πριν ξεκινήσουν δρομολόγια και κοιτά και την παραμικρή λεπτομέρεια. Μιλάει με όλους τους εργαζομένους και τους μεταγγίζει υπομονετικά την έμφαση στην ποιότητα, την ευγένεια και την αξιοπρέπεια που ο ίδιος ευλαβικά πρεσβεύει από τα πρώτα του χρόνια. Το πρώτο σλόγκαν της εταιρείας «Πολιτισμός» για να δείξει την πελατοκεντρική κατεύθυνση του εγχειρήματος, η οποία παραμένει ατόφια στο DNA της εταιρείας και σήμερα.

Τα χρόνια περνούν, η εταιρεία κερδίζει το επιβατικό κοινό, μπαίνει στη Star Alliance, ενώ μετά επίμονες προσπάθειες πολλών ετών καταφέρνει τον Οκτώβριο του 2013 την εξαγορά της Ολυμπιακής, ενοποιώντας έτσι την ελληνική αερομεταφορά για να μπορεί να ανταγωνιστεί με καλύτερες προοπτικές σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Κρατά έτσι ζωντανό το ιστορικό εμπορικό σήμα, ενώ μέσα σε πέντε χρόνια προστίθενται 50 νέοι προορισμοί εξωτερικού, στηρίζοντας την προσβασιμότητα της Ελλάδας και τη δυναμική του τουρισμού.

Το 2017, η Aegean Airlines πέτυχε κύκλο εργασιών 1,12 δισ. ευρώ, τριπλάσιο από του 2008 και μετέφερε 13,2 εκατ. επιβάτες. Τον Απρίλιο, φέτος, η εταιρεία ανακοίνωσε τη «μεγαλύτερη ιδιωτική επένδυση στην Ελλάδα»: προχωράει στην παραγγελία έως και 42 αεροσκαφών Airbus Α320 νέας γενιάς, αξίας σε τιμές τιμοκαταλόγου περίπου 5 δισ. δολ., για να διασφαλίσει την ανταγωνιστικότητα των υπηρεσιών της στο μέλλον.

Ο Θεόδωρος Βασιλάκης πρόλαβε να δει και αυτή την απογείωση της εταιρείας του προς μια νέα εποχή, να βραβεύεται επτά χρονιές συνέχεια ως η καλύτερη περιφερειακή αεροπορική της Ευρώπης. Οπως πρόλαβε να δει και το πρώτο του δημιούργημα, την Autohellas, ακόμη υπό την ηγεσία της Εμμανουέλας, να κλείνει το 2017 με κύκλο εργασιών 340,6 εκατ. ευρώ και στόλο οχημάτων που ξεπέρασε τις 40.500 αυτοκίνητα, σε οκτώ χώρες – νέο ιστορικό υψηλό για την εταιρεία.

Μαζί με τον καπετάν Βασίλη Κωνσταντακόπουλο έβαλαν την Ελλάδα στον διεθνή χάρτη του γκολφ. «Με βοηθάει να ενισχύω τον αυτοέλεγχό μου», είχε πει.

Αλλά επίσης πρόλαβε να δει και αυτό που παρέα με τον φίλο του καπετάν Βασίλη Κωνσταντακόπουλο οραματίστηκαν κάποτε περπατώντας μαζί στην παραλία του Costa Navarino, πολύ πριν ξεκινήσει η ανέγερση του εμβληματικού ξενοδοχειακού συγκροτήματος: την ανάδειξη της χώρας σε κορυφαίο τουριστικό προορισμό όχι μόνον για τον ήλιο και τη θάλασσά της, αλλά και ως προορισμό για τους γκόλφερ ολόκληρου του πλανήτη. Οι δύο άνδρες, που έχουν πλέον αμφότεροι περάσει στην Ιστορία, λάτρεις του γκολφ ανέπτυξαν στη Μεσσηνία και στην Κρήτη γήπεδα υψηλοτάτων προδιαγραφών, τοποθετώντας την Ελλάδα στον διεθνή χάρτη του αθλήματος. Ο Θεόδωρος Βασιλάκης σε παλαιότερη συνέντευξή του εξήγησε έναν από τους λόγους για τους οποίους του άρεσε το γκολφ, αποκαλύπτοντας μία από τις αρετές του: «Με βοηθάει να ενισχύω τον αυτοέλεγχό μου» .

Ο ίδιος έχει συνδέσει έτσι το όνομά του, μεταξύ άλλων, και με την καθιέρωση του διεθνούς τουρνουά Aegean Airlines Pro-Am, που μέσα σε έντεκα χρόνια θεωρείται ένα από τα κορυφαία Pro-Am της Ευρώπης. Οπως και με τη ριζική αναμόρφωση του «The Crete Golf Club» στη Χερσόνησο Κρήτης, που ολοκληρώθηκε το 2016 και πρόκειται για το μοναδικό διεθνών προδιαγραφών 18 οπών γήπεδο στο νησί. Ο ίδιος συχνά εξηγούσε πως «το γκολφ είναι ένα άθλημα που απευθύνεται σε όλα τα κοινωνικά στρώματα και όλες τις ηλικίες. Ειδικά για τα παιδιά είναι απίστευτα καλό, καθώς τους δίνει την ευκαιρία να βγουν έξω και να αθληθούν μέσα στη φύση». «Μελέτες επιβεβαιώνουν τον θετικό αντίκτυπο του γκολφ στην κοινωνία και στην οικονομία: προσελκύει τουρίστες υψηλού επιπέδου, ενισχύει την ποικιλία των τουριστικών προορισμών και, κυρίως, συμβάλλει στην επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου κατά τουλάχιστον τέσσερις μήνες. Η Costa Navarino αποτελεί ιδανικό παράδειγμα», έλεγε για το συγκρότημα του φίλου του καπετάν Βασίλη.

Ο Θεόδωρος Βασιλάκης αφήνει πίσω του πολύ περισσότερα από έναν όμιλο επιχειρήσεων. Αφήνει μια στενά δεμένη και αγαπημένη οικογένεια πανέτοιμη να συνεχίσει το έργο του. Τη σύζυγό του Εμμανουέλα και τα δύο τους αγόρια Ευτύχη και Γιώργο, όπως και έξι εγγόνια, δύο εκ των οποίων φέρουν περήφανα το όνομά του.

Το 2015, έλαβε την τιμητική διάκριση του «Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κάρολο Παπούλια.

Οι διακρίσεις

Η συνολική προσφορά του στο ελληνικό επιχειρείν αλλά και στην εθνική οικονομία είναι δύσκολο να προσμετρηθεί. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων και πρωτεργάτης της ώθησης του τουρισμού στην Ελλάδα. Επί σειράν ετών διετέλεσε πρόεδρος του Συνδέσμου Τουριστικών Επιχειρήσεων Ενοικιάσεων Αυτοκινήτων Ελλάδος αλλά και αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Αυτοκινήτων, καθώς και αντιπρόεδρος του ΕΟΤ. Το 2015 τιμήθηκε από την Προεδρία της Ελληνικής Δημοκρατίας για την επιχειρηματική του δραστηριότητα, με την τιμητική διάκριση του «Ταξιάρχη του Τάγματος του Φοίνικος» και την ίδια χρονιά έλαβε τη μέγιστη τιμητική διάκριση του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ), που απονέμεται κάθε δύο χρόνια σε ένα πρόσωπο το οποίο –με τη συνολική του δράση– έχει προσφέρει σημαντικές υπηρεσίες στην ελληνική οικονομία. Τον Μάρτιο του 2016 αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Πειραιώς και έναν χρόνο μετά τιμήθηκε με τo 4o Business unusual Award από το ALBA Graduate Business School at The American College of Greece.

Δυστυχώς, ο Θεόδωρος Βασιλάκης έχασε αυτή την εβδομάδα τη μάχη με τον καρκίνο και η χώρα έναν Μεγάλο Ελληνα. Η εξόδιος ακολουθία τελέστηκε, χθες, Σάββατο στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως Σωτήρος, στην Κηφισιά, παρουσία σύσσωμης της επιχειρηματικής, πολιτικής και ακαδημαϊκής κοινότητας, πλήθους κόσμου και μεγάλου αριθμού εργαζομένων του ομίλου του.