Εγκλωβισμένοι σε στερεότυπα για το πώς μπορούν να αποκτήσουν κοινωνική καταξίωση και οικονομική άνεση, την ίδια στιγμή που κινούνται στα τυφλά –χωρίς επαρκείς γνώσεις για να μελετήσουν σε βάθος χρόνου την αγορά εργασίας–, είναι πολλοί 18χρονοι, οι οποίοι αυτές τις ημέρες επιλέγουν σχολή ΑΕΙ. Ενδεικτικά, οι υποψήφιοι για την πλέον περιζήτητη σχολή, την Ιατρική, δικαιολογούν την επιλογή τους «επειδή θέλω να προσφέρω στους ανθρώπους». Oμως, εκτός από την ανθρώπινη πλευρά, υπάρχει και η σκληρή πραγματικότητα. «Η άσκηση του ιατρικού λειτουργήματος προϋποθέτει ικανότητα να διαχειρίζεσαι την πίεση της νόσου και της πιθανής αποτυχίας στην προσπάθεια θεραπείας», λέει στην «Κ» ο ψυχίατρος Περικλής Ρομποτής.
Οι περισσότεροι μαθητές χωρίς να έχουν «διαγνώσει» εάν έχουν τις δεξιότητες που απαιτεί ένα επάγγελμα –για παράδειγμα, απαιτείται μόνο καλή γνώση Βιολογίας για να γίνεις καλός γιατρός ή η πολυγλωσσία σε κάνει καλό δημοσιογράφο;–, επηρεασμένοι από το όνειρο των γονιών τους για ένα πανεπιστημιακό πτυχίο ή στρεβλές δικές τους εντυπώσεις, οδηγούνται σε λάθος επιλογή σχολών.
Σε αυτό συμβάλλει και η διαχρονική πολιτική των ηγεσιών του υπουργείου Παιδείας που έχουν δημιουργήσει μία υπέρμετρα μεγάλη σε σχέση με τις ανάγκες της χώρας τριτοβάθμια εκπαίδευση, έναντι της επαγγελματικής. Ενδεικτικά, το σχολικό έτος 2017-2018 από το σύνολο του μαθητικού πληθυσμού, στα Γενικά Λύκεια φοίτησε το 71,5% των μαθητών και στα Επαγγελματικά Λύκεια το 28,4%. Στην Ευρώπη τα ποσοστά φθάνουν να είναι ακόμη και αντεστραμμένα υπέρ της επαγγελματικής εκπαίδευσης. Μάλιστα στην Ελλάδα, παρά την πληθυσμιακή υπεροχή των κοριτσιών στον γενικό μαθητικό πληθυσμό, την επαγγελματική εκπαίδευση επιλέγουν περισσότερο τα αγόρια. Ανά φύλο η κατανομή είναι 65% – 35% υπέρ των αγοριών. «Κάνουν λάθος όσοι θεωρούν ότι η κομμωτική είναι εύκολο επάγγελμα. Απαιτεί καλές σπουδές σε σχολή ενώ χρειάζονται ιδιαίτερες δεξιότητες, καθώς έχει στοιχεία τέχνης, ενώ οι άνθρωποι σου εμπιστεύονται την εικόνα τους» λέει ο Δημήτρης Κονδύλης, ένας από τους έντεκα επαγγελματίες που μιλούν σήμερα στην «Κ» για τη δουλειά τους, επιχειρώντας να προσφέρουν μία «εκ των έσω» οπτική στους υποψηφίους για την επιλογή σπουδών.
Περικλής Ρομποτής
Γιατρός
Να αποποιηθεί τον ρόλο του Θεού
Η άσκηση του ιατρικού λειτουργήματος είναι υπεύθυνη και απαιτητική εργασία. Προϋποθέτει αφοσίωση και συνεχή ενημέρωση, ικανότητα να διαχειρίζεσαι την πίεση της νόσου και της πιθανής αποτυχίας στην προσπάθεια θεραπείας (ευτυχώς, όχι συχνά), καθώς και ενσυναίσθηση των σωματικών και ψυχολογικών αναγκών των ασθενών, ώστε να μπορεί να παρέχει εξατομικευμένη φροντίδα. Θεωρώ αναγκαίο ο ιατρός να αποποιηθεί εγκαίρως τον ρόλο του Θεού και να προστατευθεί από την αλαζονεία των επιτυχημένων παρεμβάσεών του. Καθώς οι εποχές της σημαντικής κοινωνικής καταξίωσης και των αντίστοιχων οικονομικών απολαβών παρήλθαν, ο νέος που θα επιλέξει την Ιατρική πρέπει να προσβλέπει στην προσωπική ικανοποίηση και χαρά όταν θα βελτιώνεται η υγεία των ανθρώπων που ζήτησαν τη βοήθειά του.
Γιώργος Πανόπουλος
Δικηγόρος
Για να γίνεις καλός δεν αρκούν τα νομικά
Η τέχνη της Νομικής, του δικανικού συλλογισμού, είναι από τις οδούς, και μάλιστα από τις βασικές, προσπέλασης της κατανόησης των κοινωνικών και οικονομικών σχέσεων· είναι το απαραίτητο πρώτο βήμα για τη δικηγορία, όπως και για άλλα επαγγέλματα. Η δικηγορία όμως, σε όλες τις μορφές της, είτε στην καθαρά δικαστηριακή είτε ως συμβουλευτική επιχειρήσεων, είναι πολλά περισσότερα. Στον σύγχρονο κόσμο, η γνώση ως πληροφορία θεωρείται δεδομένη. Καλός δικηγόρος δεν είναι αυτός που ξέρει νομικά, είναι εκείνος που μπορεί να δομήσει μία συναλλαγή, που κατανοεί τον κύκλο του χρήματος, που εντοπίζει τα αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα και τις υπαρκτές ή δυνητικές τριβές μεταξύ τους. Αλλά για να τα κάνει αυτά, πρέπει (χωρίς να αρκεί) να μάθει πρώτα την όμορφη τέχνη της Νομικής.
Άγγελος Στάγκος
Δημοσιογράφος
Επάγγελμα με αβέβαιο παρόν και εξαιρετικά αόριστο μέλλον
Αν πριν από μερικές δεκαετίες με ρωτούσαν κατά πόσον θα συνιστούσα σε έναν νέο να ακολουθήσει το δημοσιογραφικό επάγγελμα, θα απαντούσα «ναι» υπό ορισμένες συνθήκες. Αν το ήθελε συνειδητά και όχι επειδή δεν είχε τι άλλο να κάνει, γιατί είναι επάγγελμα συναρπαστικό, που επιτρέπει τον έλεγχο της όποιας εξουσίας από θέση που δεν είναι μειονεκτική, επειδή προσφέρει τη δυνατότητα της πληροφόρησης της κοινωνίας κατά τρόπο κατανοητό για όσα συμβαίνουν στο περιβάλλον. Με την αναγκαία προϋπόθεση, βέβαια, ότι ο ενδιαφερόμενος(η) διαθέτει και ορισμένα «τυπικά» προσόντα. Δηλαδή γνωρίζει γραφή και ανάγνωση επαρκώς, χειρίζεται μία ξένη γλώσσα τουλάχιστον με ευχέρεια, χαρακτηρίζεται από ερευνητική περιέργεια, έχει φοιτήσει σε οποιαδήποτε ανώτατη σχολή. Ολα αυτά μαζί με στοιχειώδη κρίση και κάποιες ευρύτερες γνώσεις.
Σήμερα, στο ίδιο ερώτημα δεν ξέρω αν η απάντησή μου θα ήταν καταφατική. Οι καιροί είναι πολύ διαφορετικοί και αλλάζουν με πολύ μεγάλη ταχύτητα, με καθοριστικό παράγοντα την ιλιγγιώδη ανάπτυξη της τεχνολογίας σε όλους τους τομείς, ειδικά στην πληροφόρηση. Ως εκ τούτου η δημοσιογραφία είναι επάγγελμα σε διαρκές μεταβατικό στάδιο με πολύ αβέβαιο παρόν και εξαιρετικά αόριστο μέλλον, καθώς μειώνονται συνεχώς οι σταθερές στις κοινωνίες και ο έλεγχος χάνεται από τις κυβερνήσεις. Περνάει σε χέρια αδιευκρίνιστων εξουσιών. Επομένως η δημοσιογραφία χάνει την επιρροή της, άρα και τη μαγεία της. Βεβαίως, όποιος έχει αυτοπεποίθηση και θέλει να δοκιμάσει την τύχη του σε αυτό το επάγγελμα, καλοδεχούμενος, αλλά η ευθύνη είναι δική του…
Ανταμ Κοντοβάς
Σεφ
Απλώς μαγειρεύεις μέσα σε ένα κουτί
Με τη μαγειρική μαθαίνεις μία τέχνη που θα σε βοηθήσει σε πολλά επίπεδα να επιβιώσεις στη ζωή σου. Χαρακτηριστικά, απαιτεί από τον σεφ να αναπτύξει ειδικές δεξιότητες· πρέπει να μάθει να έχει πειθαρχία και αντοχή κάτω από τις ειδικές συνθήκες της κουζίνας. Αυτά σε βοηθούν να κάνεις υπομονή, να ερμηνεύεις τις καταστάσεις σφαιρικά, να είσαι οξυδερκής και οξύνους.
Πρέπει, ωστόσο, να είσαι αποφασισμένος για να το κάνεις, καθώς τα πρώτα χρόνια στο επάγγελμα είναι πολύ δύσκολα. Αμείβεσαι με ελάχιστα χρήματα, ενώ δίνεις πάρα πολλές ώρες στη δουλειά. Δεν υπάρχει ρεπό όταν δουλεύεις στην κουζίνα, με αποτέλεσμα να φθάνεις να μην κάνεις διακοπές, και ουσιαστικά να μην έχεις προσωπική ζωή. Απλώς μαγειρεύεις μέσα σε ένα κουτί. Το αντέχεις;
Μπάμπης Σειραδάκης
Φαρμακοποιός
Υπάρχει πληθώρα μεταπτυχιακών
Το φαρμακείο, παρά τη μεγάλη μείωση της φαρμακευτικής δαπάνης και του ποσοστού κέρδους, έχει επισκεψιμότητα. Παράλληλα, το φαρμακείο εξακολουθεί να είναι σταθμός πρωτοβάθμιας περίθαλψης για τους πολίτες, πριν απευθυνθούν στον γιατρό. Ωστόσο, το επάγγελμα με την παραδοσιακή μορφή της ατομικής επιχείρησης ξεπερνιέται. Στο μέλλον θα αυξηθούν τα συνεργατικά σχήματα φαρμακοποιών, με απελευθερωμένo ωράριο και περισσότερες υπηρεσίες που θα απαιτούν υποδομές (π.χ. εξειδικευμένα παρασκευαστήρια). Επίσης ο νέος πτυχιούχος μπορεί να ακολουθήσει τον ερευνητικό κλάδο, καθώς υπάρχει πληθώρα μεταπτυχιακών με αντικείμενα στην ανάπτυξη νέων θεραπειών ή αντικείμενα που συνδυάζουν τη φαρμακευτική με, ενδεικτικά, μάρκετινγκ και διοίκηση επιχειρήσεων.
Λευτέρης Μιχαλούτσος
Αρχιτέκτονας
Δέκα καλοί λόγοι να το αποφασίσεις
Αν κάποια στιγμή αναρωτήθηκες τι ύψος έχει μια πόρτα. Αν κάποια στιγμή οραματίστηκες το σπίτι των ονείρων σου. Αν όλοι κοιτούσαν τη θέα, αλλά εσύ έβλεπες και το κάγκελο. Τότε να γίνεις αρχιτέκτονας. Αν σου αρέσει να φτιάχνεις πράγματα, αλλά και να τα χαλάς. Αν στους τέσσερις τοίχους δεν βλέπεις μόνο κλεισούρα, αν στην πόλη δεν βλέπεις μόνο τσιμέντο. Αν νιώθεις καλά όταν δουλεύεις μοναχικά, αλλά αυτό που αγαπάς είναι να δουλεύεις σε ομάδα. Αν δεν είσαι αλλεργικός στη σκόνη της οικοδομής. Αν θες να δεις κάποια στιγμή ένα σχέδιό σου να πραγματοποιείται – μικρό ή μεγάλο, αργά ή γρήγορα, δεν έχει σημασία. Τότε να γίνεις αρχιτέκτονας. Για να μπορείς να ντύνεσαι κάθε μέρα με τα ίδια μαύρα ρούχα και αυτό να περνάει σαν άποψη.
Κώστας Φορτοτήρας
Λογιστής
Εχει ζήτηση και προοπτικές
Ο λογιστής είναι επάγγελμα που θα έχει πάντα ζήτηση, ιδίως με τις συνεχείς αλλαγές που γίνονται στο φορολογικό σύστημα της χώρας μας. Ισχυρό πλεονέκτημα του επαγγέλματος είναι ότι ένας νέος μπορεί να ξεκινήσει με μικρό κεφάλαιο. Μάλιστα, όπως διαφαίνεται, ο λογιστής θα αποκτήσει σταδιακά τα χαρακτηριστικά του συμβούλου μιας επιχείρησης, όχι μόνο για λογιστικά ζητήματα αλλά και για ευρύτερα οικονομικά. Αυτό αποτυπώνεται και στα προγράμματα σπουδών των ΑΕΙ. Τα αρνητικά του επαγγέλματος είναι ότι το περιβάλλον είναι ασταθές, ο ανταγωνισμός είναι έντονος, ενώ απαιτείται συνεχές διάβασμα, αφού οι φορολογικοί νόμοι μεταβάλλονται πολύ συχνά. Ολα αυτά καθιστούν την ευθύνη του λογιστή απέναντι στον πελάτη πολύ μεγάλη. Δεδομένο που αποθαρρύνει κάποιους.
Δημήτρης Κονδύλης
Κομμωτής
Οσοι το θεωρούν εύκολο σφάλλουν
Ανοιξα το κομμωτήριο κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Δεν φοβήθηκα το ρίσκο, ένιωσα πως ήταν η στιγμή για να το κάνω. Η δουλειά μου με γεμίζει, αυτό είναι το βασικότερο στοιχείο για να προχωρήσεις καλά και να ξεπεράσεις τις όποιες δυσκολίες. Κάνουν λάθος όσοι θεωρούν ότι η κομμωτική είναι εύκολο επάγγελμα. Απαιτεί καλές σπουδές σε σχολή ενώ χρειάζονται ιδιαίτερες δεξιότητες, καθώς έχει στοιχεία τέχνης, ενώ οι άνθρωποι σου εμπιστεύονται την εικόνα τους. Χρειάζεται διαρκής ενημέρωση για τις τάσεις της μόδας, ενώ ο κλάδος της αισθητικής συνεχώς εμπλουτίζεται. Στα αρνητικά είναι ότι τα ωράρια είναι μεγάλα, και συνακολούθως η κούραση. Καταφέρνω να βλέπω τα παιδιά μου συνήθως λίγο το πρωί, πριν από το ξεκίνημα της ημέρας.
Γιώργος Τσάτσος
Ηλεκτρολόγος
Σου επιτρέπει να ζεις αξιοπρεπώς
Οι ηλεκτρολόγοι συνεχίζουν να έχουν δουλειά, ωστόσο ευλόγως το επάγγελμα έχει επηρεαστεί από την οικονομική κρίση. Και αυτό διότι η ζήτηση σχετίζεται με την κατάσταση στην οικοδομή, που είναι βασικός κλάδος ανάπτυξης στην Ελλάδα, και επηρεάστηκε έντονα από την κρίση. Πλέον οι περισσότερες δουλειές αφορούν σε ανακαινίσεις και επισκευές σπιτιών, και εξαιτίας του Airbnb. Ενα ακόμη στοιχείο είναι ότι πολλοί ηλεκτρολόγοι έκλεισαν τα βιβλία τους για να αποφύγουν τις υψηλές εισφορές. Αυτό, παρότι αποτελεί αρνητική συνέπεια της κρίσης, μείωσε τον ανταγωνισμό. Ο ηλεκτρολόγος είναι επάγγελμα που απαιτεί προσοχή, σταθερότητα. Δεν θα κάνεις πολλά πράγματα στον επαγγελματικό βίο, αλλά σου επιτρέπει να ζεις με αξιοπρέπεια.
Κωνσταντίνα Σιαχάμη
Καθηγήτρια
Χρέος μας η ευτυχία των μαθητών
Καθηγητής σημαίνει δάσκαλος. Σημαίνει διδάσκω όσο γίνεται καλύτερα εκείνο που γνωρίζω καλά. Σημαίνει χείλη που διδάσκουν, αλλά και συγκινούν, εμπνέουν. Ο καθηγητής οφείλει να είναι αυτόπτης μάρτυρας των σκέψεων των μαθητών. Είναι ευτυχής όταν απευθύνεται στο κοινό του και εγείρει –για να θυμηθούμε τον παιδαγωγικό έρωτα του Πλάτωνα– θαυμαστικά βλέμματα. Ομως η ευτυχία των μαθητών είναι το δικό του χρέος. Και αυτή δεν ταυτίζεται με την ευκολία ή με παράταιρες οικειότητες, αλλά εμπεριέχει όρια –τονίζω τον όρο– και προικισμένους τρόπους εισαγωγής των παιδιών στον κόσμο του ανθρώπου και του ανθρώπινου. Ο καθηγητής είναι και δάσκαλος συμπεριφοράς. Αναλαμβάνει καθηγεσία που είθε να τον εκτινάξει σε πρότυπο. Η επαφή με τον δάσκαλο αλλάζει ζωές.
Πάνος Δορμπαράκης
Γυμναστής
Λειτούργημα που σε ολοκληρώνει
Οι προοπτικές του γυμναστή πολλές, οι ευκαιρίες περισσότερες. Καθηγητής, προπονητής, personal trainer. Οι σπουδές είναι πολυδιάστατες. Ανατομία, ιατρική, ψυχολογία, παιδαγωγική, στατιστική, αθλήματα… όλες οι επιστήμες στην αθλητική εκδοχή τους. Το ωραιότερο; Αυτό που σε ολοκληρώνει σε αυτό το επάγγελμα-λειτούργημα, γιατί είναι λειτούργημα, είναι ότι προάγει πάντα την υγεία. Σωματική, ψυχική, πνευματική. Βοηθάς τους άλλους να βρουν τον εαυτό τους. Απαλύνεις τον πόνο, θέτεις στόχους. Ξεκουράζεις και ας κουράζεις. Εμπνέεις και εμπνέεσαι. Οι προσωπικές σχέσεις, η εξέλιξη του άλλου που γίνεται και δική σου εξέλιξη, η ανταλλαγή συναισθημάτων, οι περιβόητες ενδορφίνες (οι ορμόνες της καλής διάθεσης και της ευεξίας) σε βοηθούν να μη βαλτώνεις.