«Στη σχολική αίθουσα ακούγονταν ψίθυροι που δεν μπορούσαμε να καταλάβουμε. Υστερα μας είπαν ότι τα παιδιά ψιθύριζαν “mizungu”, που σημαίνει “λευκός” στα σουαχίλι. Αυτός ο ψίθυρος κατέληξε να είναι το δεύτερο παρατσούκλι μας. Το πρώτο είναι “teacher”».
Ανταπόκριση από την κοινότητα Τσαμάνζι της Τανζανίας. Τρεις 20χρονοι φοιτητές από την Αθήνα, ο Σταύρος, η Διονυσία και η δίδυμη αδελφή της Ελένη, ταξιδεύουν αυτές τις μέρες στη Νοτιοανατολική Αφρική για να προσφέρουν τη βοήθειά τους στους μαθητές μιας μικρής κοινότητας. Για δύο εβδομάδες, εκπαιδεύουν τα παιδιά σε μαθήματα όπως τα αγγλικά και η αριθμητική και κάνουν ό,τι περνάει από το χέρι τους για να βελτιώσουν τις δύσκολες συνθήκες μέσα στις οποίες γίνεται το μάθημα. Οι τρεις φίλοι, που ήταν και συμμαθητές, αποφάσισαν να κάνουν μόνοι τους αυτό το δύσκολο ταξίδι, ύστερα από αρκετή έρευνα στο Διαδίκτυο γύρω από προγράμματα εθελοντισμού.
Η Διονυσία, η Ελένη και ο Σταύρος διδάσκουν αριθμητική και αγγλικά τους μαθητές του Τσαμάνζι και ως αντάλλαγμα εισπράττουν την αγάπη τους.
«Αναζητήσαμε τις πιο δημοφιλείς ιστοσελίδες για εθελοντισμό, όπως το Workaway, που προσφέρει αξιόπιστες πληροφορίες για πολλά προγράμματα σε όλο τον κόσμο», λέει στην «Κ» η Διονυσία Μαχαίρα που σπουδάζει Πολιτικές Επιστήμες στην Αγγλία. «Εκεί βρήκαμε το Samaritan Volunteer Project ή αλλιώς τον “καλό Σαμαρείτη”, όπως αποκαλούμε εμείς τον ιδρυτή του, τον Εμάνουελ. Είναι ένα πρόγραμμα που αφορά την εκπαίδευση των παιδιών στην κοινότητα Τσαμάνζι. Υστερα από πολύωρη αναζήτηση στο Διαδίκτυο, καταλήξαμε ότι το πρόγραμμα ήταν αξιόπιστο κι έτσι βρεθήκαμε εδώ», εξηγεί.
Από το πρωί μέχρι αργά το απόγευμα, το γκρουπ των Ελλήνων εθελοντών βρίσκεται μαζί με τα παιδιά, εισπράττοντας τα χαμόγελα και την αγάπη τους. Δεν μπορούσαν να πιστέψουν, περιγράφουν στην «Κ», τις συνθήκες κάτω από τις οποίες γίνεται το μάθημα. «Οταν πρωτοαντικρίσαμε το κτίριο, αναρωτηθήκαμε μήπως είχαμε βρεθεί κατά λάθος σε κάποια εγκαταλελειμμένη αποθήκη. Τελικά, όμως, ήταν το σχολείο», λέει η Ελένη Μαχαίρα, φοιτήτρια Εγκληματολογίας στην Αγγλία. «Εβδομήντα πέντε παιδιά, ηλικίας 2-5 χρόνων, φιλοξενούνται μέσα σε ένα σκοτεινό δωμάτιο με γκρίζους, φθαρμένους τοίχους και τρία παράθυρα με σύρμα κλεμμένο από το διπλανό κοτέτσι», περιγράφει η ίδια.
Τις δέκα ημέρες που ήδη βρίσκονται στην Τανζανία, αγόρασαν μπογιές και πινέλα για να βάψουν την αίθουσα, ενώ κατάφεραν μέσω τραπεζικού λογαριασμού, που άνοιξαν για το πρόγραμμα Samaritan Volunteer Project, να συγκεντρώσουν χρήματα, καλύπτοντας το ενοίκιο του κτιρίου για τρεις μήνες. Φιλοδοξούν, πάντως, οι προσφορές να συνεχιστούν ώστε να μπορέσουν να καλυφθούν βασικές ανάγκες των παιδιών. «Εφόσον το καταφέρουμε, θα προσπαθήσουμε να βελτιώσουμε τα γεύματά τους –για πρωινό πίνουν λίγο ζωμό και για μεσημέρι τρώνε σκέτο ρύζι–, να βοηθήσουμε με το πόσιμο νερό, αλλά και να αγοράσουμε μερικά χαλιά ώστε το μεσημέρι τα παιδιά να μην κοιμούνται πάνω σε ψάθες», λέει ο Σταύρος Συγγρός, φοιτητής Χρηματοοικονομικών στην Αθήνα.
Ολο και περισσότεροι νέοι
Ενα ταξίδι στην Αφρική, μέσα σε αυτές τις συνθήκες, αρκεί για να αναθεωρήσει κανείς πολλά πράγματα στη ζωή του, λένε οι νέοι εθελοντές. Αλλωστε, στην ηλικία των είκοσι, κερδίζουν μια σπάνια εμπειρία. «Στην αρχή, είχαμε αμφιβολία για την προσαρμογή μας εδώ, αλλά ήμασταν αποφασισμένοι να τα καταφέρουμε», λέει η Διονυσία. «Το πιο απλό πράγμα, ένας καφές το πρωί ή ένα ζεστό μπάνιο, φαντάζει πολυτέλεια για τους κατοίκους του Τσαμάνζι. Στην αρχή μού φάνηκε τρελό, ύστερα όμως συνειδητοποίησα την κατάσταση και συμφιλιώθηκα με την ιδέα ενός κουβά με κρύο νερό που μοιραζόμαστε με εθελοντές από άλλες χώρες».
Οπως η Διονυσία, η Ελένη και ο Σταύρος, όλο και περισσότεροι συνομήλικοί τους τα τελευταία χρόνια αναζητούν την ευκαιρία να προσφέρουν εθελοντική εργασία σε παρόμοια προγράμματα ή να γίνουν μέλη εθελοντικών οργανώσεων και να πάρουν μέρος σε αποστολές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Την τάση αυτή έχουν καταγράψει και οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα (ΓΧΣ), που διαπιστώνουν ότι την τελευταία 4ετία περισσότεροι νέοι προσέρχονται στις ενημερωτικές συναντήσεις τους, δείχνοντας ενδιαφέρον για την οργάνωση. Σύμφωνα με στοιχεία που παραθέτουν στην «Κ», το 2014 η προσέλευση φοιτητών ηλικίας 18-22 ετών ήταν μόλις 4%. Το 2015 –χρονιά που ξέσπασε η προσφυγική κρίση– το ποσοστό αυτό ανέβηκε στο 17%, το 2016 στο 27%, ενώ πέρυσι ήταν στο 24,2%.
«Από το 2015 κι έπειτα, συνολικά 54 άτομα, κυρίως φοιτητές, έχουν βοηθήσει στο γραφείο της οργάνωσης στην Αθήνα εθελοντικά, κυρίως σε θέσεις διοικητικής υποστήριξης», αναφέρει ο Θοδωρής Χρόνης, υπεύθυνος στελέχωσης αποστολών των ΓΧΣ. Ξεκαθαρίζει, ωστόσο, ότι όσον αφορά τις αποστολές, όλα τα μέλη είναι εργαζόμενοι, με απαραίτητη εργασιακή εμπειρία και κανονικές αμοιβές. «Και σε αυτή την περίπτωση πάντως, τα τελευταία χρόνια καταγράφεται αύξηση στους νέους ανθρώπους που φεύγουν για την πρώτη τους αποστολή. Χαρακτηριστικά, το 2015 ήταν 16 άτομα, ενώ το 2017 ο αριθμός αυτός έφτασε τους 44», καταλήγει.