Η καταμέτρηση των νεκρών ακόμα συνεχίζεται στο Μάτι και στους γύρω οικισμούς. Οι αρμόδιοι φορείς, όμως, ήδη ερίζουν μεταξύ τους για το ποιος έπρεπε να είχε κάνει τι, ενώ παράλληλα προσπαθούν να πείσουν τους πολίτες ότι αυτό που συνέβη ήταν τόσο ανεξέλεγκτο που κανένα μέτρο δεν θα μπορούσε να το συγκρατήσει.
Η ερευνητική ομάδα του Ευθύμιου Λέκκα, καθηγητή Δυναμικής Τεκτονικής, Εφαρμοσμένης Γεωλογίας και Διαχείρισης Φυσικών Καταστροφών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, δημοσιοποίησε χθες ένα κείμενο συμπερασμάτων σχετικά με τα αίτια της τραγωδίας στην Ανατολική Αττική. Είναι ένας χρήσιμος οδηγός για τον διαχωρισμό του μοιραίου από αυτό που θα μπορούσε να αποσοβηθεί. Η φωτιά της Δευτέρας, σημειώνεται στα συμπεράσματα, ήταν μία «χαρακτηριστική περίπτωση πυρκαγιάς σε ζώνη μείξης δασών – οικισμών, όπου καταγράφεται η υψηλότερη πιθανότητα ανθρώπινων απωλειών στον ελληνικό χώρο και παγκοσμίως. Ειδικά στον ελληνικό χώρο τέτοιες περιπτώσεις είναι πολυάριθμες». Η απώλεια, πάντως, τουλάχιστον 83 ζωών σε λίγες ώρες και σε μία καμένη περιοχή μόλις 13.000 στρεμμάτων δεν έχει προηγούμενο στη σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία. Η πυρκαγιά στην Ηλεία που προκάλεσε 63 θανάτους το 2007 ήταν, σύμφωνα με τον κ. Λέκκα, 100 φορές μεγαλύτερη. Οι φωτιές που άφησαν πίσω τους 66 νεκρούς στην κεντρική Πορτογαλία τον περασμένο Ιούνιο έκαιγαν για μία εβδομάδα, αποτεφρώνοντας 450.000 στρέμματα.
Ειδικές συνθήκες
Οι ειδικές συνθήκες της περιοχής –το διάσπαρτα πεύκα, η αυθαίρετη δόμηση, η δυσχερής διέξοδος προς τη θάλασσα– που την καθιστούν ιδιαίτερα υψηλού κινδύνου ήταν γνωστές στους αρμόδιους. Τι μέτρα ελήφθησαν για να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος – έργα αντιπυρικής προστασίας δασών, έλεγχοι λειτουργίας των πυροσβεστικών υδροστομίων, καθαρισμοί βλάστησης και χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων, που αναφέρονται στο «Σχέδιο Δράσεων Πολιτικής Προστασίας για την αντιμετώπιση κινδύνων λόγω δασικών πυρκαγιών» του περασμένου Μαΐου; Η ερευνητική ομάδα του ΕΚΠΑ αναφέρει επίσης, σχετικά με τα αίτια της πύρινης λαίλαπας: «Οι ισχυροί δυτικοί άνεμοι, ταχύτητας κατά θέσεις και κατά διαστήματα ακόμα και άνω των 90 χλμ. την ώρα, διαδραμάτισαν πολύ σημαντικό ρόλο στη γρήγορη μετάδοση της πυρκαγιάς προς τα χαμηλότερα υψόμετρα». Οντως, οι άνεμοι της Δευτέρας ήταν οι ισχυρότεροι που έχει καταγράψει το αρμόδιο εργαστήριο του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών στα δέκα χρόνια λειτουργίας του.
Σύμφωνα με τον κ. Νίκο Μιχαλόπουλο, διευθυντή του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Αστεροσκοπείου, η Περιφέρεια Αττικής έχει ξεκινήσει επαφές με επιστημονικούς φορείς (Αστεροσκοπείο, ΕΚΠΑ, ΕΜΠ) για τη λειτουργία συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης για ακραία καιρικά φαινόμενα, με τη χρήση ραντάρ, το οποίο θα μπορούσε να συμβάλει επιχειρησιακά στην αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών. «Τα τεχνολογικά εργαλεία υπάρχουν», αναφέρει στην «Κ» ο κ. Μιχαλόπουλος. «Πρέπει να λυθούν τα θέματα της χρηματοδότησης, αλλά και των αρμοδιοτήτων και των ευθυνών όσον αφορά τη χρήση των δεδομένων». Η ομάδα του καθηγητή Λέκκα σημειώνει ακόμα ότι «ο πληθυσμός που βρισκόταν κοντά στην παραλία, πληροφορήθηκε για την πυρκαγιά από άτομα που εκκένωναν το δυτικότερο τμήμα του οικισμού Μάτι, το οποίο είχε ήδη πληγεί και όχι με τη μορφή έγκαιρης προειδοποίησης από κάποιο φορέα».
Για τον κ. Παναγιώτη Καρκατσούλη, πρώην βουλευτή και εμπειρογνώμονα σε θέματα δημόσιας διοίκησης, το θεμελιώδες πρόβλημα είναι «η απουσία ενός δικτύου μετάδοσης πληροφοριών, με ένα πρόσωπο στο επίκεντρο, που θα είναι ο βασικός φορέας ευθύνης και λογοδοσίας». Με το υπάρχον νομικό πλαίσιο, εξηγεί, που απαιτεί το συντονισμό μεγάλου αριθμού φορέων και υπηρεσιών, «στην πράξη η ζωτική πληροφορία χάνεται: τη στέλνει ο φορέας που τη διαθέτει στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις όπου οφείλει, αυτή αγνοείται και η κατάσταση ξεφεύγει από τον έλεγχο. Ο φορέας, όμως, έχει εκπληρώσει την τυπική του υποχρέωση, άρα δεν μπορεί να κατηγορηθεί για τίποτα».