Για τον θάνατο της Θεοτόκου –την κοίμηση, σύμφωνα με την Ορθοδοξία, ή την «ανύψωση» για τον καθολικισμό– δεν υπάρχει πουθενά ρητή αναφορά στα βιβλικά κείμενα. Ωστόσο, παραδόξως, η παράδοση ανά τους αιώνες τον έχει ενσωματώσει ως έναν από τους σημαντικότερους εορτασμούς στο μη προτεσταντικό χριστιανικό κόσμο και η ευλάβεια προς την Παναγία έχει χρωματίσει τη πνευματικότητα του χριστιανισμού σε κάθε γωνιά του πλανήτη όπου αυτός αναπτύχθηκε. Οι τελετές και οι παραδόσεις διαφέρουν, όμως κοινές παραμένουν η εξύμνηση της μητρότητας και της αγνότητας της Θεοτόκου και η σπάνια συνάντηση του θεϊκού στοιχείου με τα πιο έμφυτα και αγνά ανθρώπινα χαρακτηριστικά.
Η Παναγία της Γουαδελούπης, με την παραδοσιακή αζτεκική φορεσιά.
Στην Ιταλία, ο Δεκαπενταύγουστος διατηρεί παράδοση χιλιετιών, καθώς συμπίπτει με την αρχαία ρωμαϊκή γιορτή του Φεραγκόστο, τον εορτασμό της γόνιμης συγκομιδής και το τέλος μιας μακράς περιόδου έντονης γεωργικής εργασίας. Από τον 6ο αιώνα μ.Χ., ωστόσο, κυριάρχησε το χριστιανικό αφήγημα και η αυγουστιάτικη γιορτή συμβολίζει την ανύψωση της αναμάρτητης ψυχής της μητέρας του Ιησού στους ουρανούς. Σήμερα, τα στενά δρομάκια της Ρώμης πλαισιώνονται από όμορφες εικόνες της Θεοτόκου, ενώ χιλιάδες πιστοί φέρουν κύπελλα με ροδόνερο, σύμβολο της αγνότητας που οδηγεί τις ψυχές στον παράδεισο. Το νερό διατηρεί τη συμβολική του σημασία και στην καταπράσινη Λούρδη της νοτιοδυτικής Γαλλίας, όπου, σύμφωνα με την παράδοση, ένα νεαρό κορίτσι είδε επανειλημμένως οράματα με την Παναγία και έπειτα από παρακίνηση του ιερέα έσκαψε έναν λάκκο απ’ όπου ξεπήδησε μια πηγή με ιαματικά νερά. Πράγματι, στη μικρή λίμνη του προσκυνήματος της Παναγίας, που «δακρύζει» ασταμάτητα, έχουν καταγραφεί 70 ιάσεις ασθενειών –από νευρικές διαταραχές μέχρι παραλύσεις– και σήμερα χιλιάδες πιστοί επισκέπτονται το μικρό μοναστήρι στους πρόποδες των Πυρηναίων και παρακολουθούν μια κατανυκτική, «παγκοσμιοποιημένη» τελετή. Τη Λούρδη επισκέπτονται συνολικά 6 εκατ. ταξιδιώτες τον χρόνο και έτσι το μικρό προσκύνημα της Παναγίας είναι ο δεύτερος πιο δημοφιλής προορισμός της Γαλλίας, πίσω από το Παρίσι.
Στη Λατινική Αμερική, η Παρθένος της Γουαδελούπης αποτελεί ίσως ένα από τα πιο διαδεδομένα και πολυαγαπημένα σύμβολα ολόκληρης της ηπείρου. Η παράδοση μας ταξιδεύει πίσω στο 1531, στα περίχωρα της σημερινής Πόλης του Μεξικού, όπου ο ιθαγενής βοσκός Χουάν Ντιέγκο παρατήρησε έκπληκτος ένα όραμα της Παναγίας τυλιγμένης σε έναν αζτεκικό μανδύα. Η Μαρία απευθύνθηκε στον Ντιέγκο στη γλώσσα τον Αζτέκων και τον παρακάλεσε να χτίσει έναν ναό προς τιμήν της. Ηταν η πρώτη φορά που η μητέρα του Ιησού ενσαρκώθηκε με χαρακτηριστικά που θύμιζαν αυτά των σκουρόχρωμων ιθαγενών και σύγχρονοι ακαδημαϊκοί τη θεωρούν κομβικό σημείο για τη διατήρηση της τοπικής κουλτούρας εν μέσω δίωξης από Ισπανούς αποικιοκράτες.
Προσκυνητές στην Παναγία της Λούρδης, σε ένα καταπράσινο σημείο της νοτιοδυτικής Γαλλίας,
Σήμερα, η σημασία της Παρθένου της Γουαδελούπης είναι αντάξια της μεξικανικής σημαίας και συμβολίζει την ένωση των ανθρώπων με διαφορετικές πολιτιστικές κληρονομιές, που παραμένουν περήφανοι για την διακριτότητά τους. Ανήμερα τον Δεκαπενταύγουστο, εκατομμύρια πιστοί ξεχύνονται στους δρόμους της Γουαδελούπης κουβαλώντας κεριά και εικονίσματα της Παναγίας. Στη λατινοαμερικανική κουλτούρα, η μητρότητα διαθέτει εξέχουσα θέση στον κοινωνικό πνευματισμό και έτσι στη Βενεζουέλα και στην Κόστα Ρίκα η ανύψωση της Παναγίας θεωρείται συνώνυμο με τη γιορτή της μητέρας και γιορτάζεται με γλέντια και οικογενειακά τραπέζια. Η αξιοσημείωτη λατινική κοινότητα των ΗΠΑ μεταφέρει και εκεί την ευλάβεια προς την Παναγία, παρά τον αυστηρό προτεσταντισμό που κυριαρχεί, και τις ημέρες του Δεκαπενταύγουστου οι τοπικές «μποντέγκα», αντίστοιχα με τα δικά μας μπακάλικα, της Νέας Υόρκης γεμίζουν με κεράκια που φιγουράρουν την Παρθένο της Γουαδελούπης.
Στη μακρινή Κορέα, ο Δεκαπενταύγουστος συμπίπτει με την απελευθέρωση της χώρας από τις δυνάμεις του ιαπωνικού ιμπεριαλισμού, το 1945. Ακολούθησαν τα ταραχώδη γεγονότα της διαίρεσης της χώρας, ωστόσο αυτό δεν έχει επισκιάσει τον εορτασμό της ανύψωσης της Παναγίας. Πριν από τέσσερα χρόνια, ο Πάπας Φραγκίσκος επέλεξε να βρεθεί στη Σεούλ ανήμερα τον Δεκαπενταύγουστο, σε ένα κατάμεστο στάδιο, απ’ όπου μοιράστηκε ένα συγκινητικό παγκόσμιο μήνυμα: «Αξίζει να θυμηθούμε σήμερα ότι στο τέλος όλοι μας θα βασιλεύουμε μαζί Του, ενωμένοι, περνώντας μαζί τις πύλες για την αιώνια βασιλεία».