Δύο μήνες μετά την καταστροφική πυρκαγιά στον Νέο Βουτζά και στο Μάτι με την εκατόμβη θυμάτων, τα μεγάλα προβλήματα των πυροπλήκτων συνεχίζονται και ολοένα περισσότερο σχετίζονται με το ζήτημα της στέγης. Η εκ νέου απόκτηση οικίας γι’ αυτούς που έχασαν το σπίτι τους από τις φλόγες την τραγική 23η Ιουλίου φαίνεται πως θα είναι ένας δύσκολος στόχος, που σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χρειαστεί μέχρι και δύο χρόνια για να επιτευχθεί. Ηδη αρκετοί πυρόπληκτοι έχουν μετατραπεί σε περιπλανώμενους.
«Οι περισσότερες γειτονιές στο Μάτι είναι έρημες. Οι κάτοικοι έχουν φύγει. Την ημέρα έρχονται μερικοί για κάποιες δουλειές, αλλά από το απόγευμα η περιοχή νεκρώνει. Πολλοί γείτονές μου έμεναν μόνιμα εδώ, σήμερα έχουν βρει προσωρινές κατοικίες», λέει στην «Κ» ο κ. Κώστας Παπαγεωργίου. Ο ίδιος φιλοξενείται σε συγγενή του, το σπίτι του είναι «κόκκινο» και είναι ιδιαίτερα ανήσυχος για την επόμενη μέρα.
Περίπου 1.100 σπίτια στον Δήμο Μαραθώνα και 650 σπίτια στον Δήμο Ραφήνας έχουν χαρακτηριστεί κόκκινα ή κίτρινα, δηλαδή είναι ακατοίκητα. «Στον δικό μας δήμο εκτιμούμε πως τα μισά απ’ αυτά ήταν πρώτες κατοικίες», αναφέρει στην «Κ» ο δήμαρχος Ραφήνας, Βαγγέλης Μπουρνούς. Πού βρίσκονται όσοι έμειναν στον δρόμο;
Περίπου 650 άτομα φιλοξενούνται ακόμη στην 5η κατασκήνωση του Δήμου Μαραθώνα και στα Κέντρα Αναψυχής του Στρατού στον Αγιο Ανδρέα και της Αεροπορίας στο Ζούμπερι. «Μπορεί να έχουν απαντήσει στο άμεσο πρόβλημα στέγης και σίτισης, αλλά σίγουρα τα μικρά δωμάτια των κατασκηνώσεων δεν μπορούν να αποτελούν μακροπρόθεσμη λύση ως κατοικία. Ακόμη δεχόμαστε καταγγελίες για παροχή ειδών πρώτης ανάγκης με το σταγονόμετρο, παρότι οι προσφορές αλληλεγγύης ήταν πλουσιοπάροχες», επισημαίνει στην «Κ» η κ. Γεωργία Λογοθέτη, μέλος της επιτροπής πυροπλήκτων Ραφήνας-Μαραθώνα.
Τα παιδιά
Ιδιαίτερο πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι οικογένειες με παιδιά. «Αρκετά παιδιά από τα καμένα έρχονται στο λύκειο Νέας Μάκρης», λέει στην «Κ» ο κ. Γιώργος Αλιπραντής, καθηγητής στο λύκειο και πυρόπληκτος ο ίδιος. «Συζητήσαμε για την ανάγκη τα παιδιά να μένουν σε ένα κανονικό σπίτι, όχι στις κατασκηνώσεις, για να μπορούν να διαβάσουν, αλλά δεν έγινε τίποτα», σημειώνει.
Αρκετοί κατέφυγαν στο νοίκι. «Τα ενοίκια στην περιοχή έχουν απογειωθεί. Η κερδοσκοπία καίει τον κόσμο. Ακούμε για δυάρια που ενοικιάζονται 400-500 ευρώ. Θα έπρεπε να έχουν ληφθεί μέτρα για τον περιορισμό των μισθώσεων τύπου Airbnb, για τον έλεγχο των ενοικίων», αναφέρει ο κ. Αλιπραντής. Αλλά και οι όροι που έχουν τεθεί στο επίδομα ενοικίου κρύβουν αποκλεισμούς. «Για να πάρει κάποιος πυροπαθής το επίδομα πρέπει να μην κατέχει άλλο οίκημα σε ακτίνα 50 χιλιομέτρων, μια πολύ μεγάλη ακτίνα, ενώ πρέπει να νοικιάσει αυστηρά εντός της ίδιας περιφερειακής ενότητας, δηλαδή της Ανατολικής Αττικής. Δεν μπορεί για παράδειγμα να ενοικιάσει στην Αθήνα. Δύο μέτρα και δύο σταθμά», υπογραμμίζει η κ. Λογοθέτη.
Ως αποτέλεσμα αυτών των προβλημάτων, όπως λέει η ίδια, υπάρχουν στον Νέο Βουτζά οικογένειες που διαμένουν σε κατοικίες χαρακτηρισμένες ως «κίτρινες», που μπορεί να έχουν ένα δωμάτιο και την κουζίνα σε καλή κατάσταση. «Το υπόλοιπο σπίτι είναι τσουρουφλισμένο, δεν έχουν ρεύμα και ύδρευση, καταλαβαίνετε σε τι συνθήκες διαμένουν».
Μεγάλα προβλήματα αντιμετωπίζουν οι πυρόπληκτοι και με τους χαρακτηρισμούς των σπιτιών τους, με αποτέλεσμα τα «χρώματα» των κτιρίων να αποτελούν αντικείμενο διεκδίκησης ή διαπραγμάτευσης. Υπάρχουν σπίτια που χαρακτηρίστηκαν «πράσινα», δηλαδή κατοικήσιμα χωρίς πρόβλημα, αλλά οι ιδιοκτήτες τους ζητούν να μετατραπούν σε «κίτρινα», καθώς στην πορεία ανακάλυψαν σημαντικές ζημιές από την πυρκαγιά και τις υψηλότατες θερμοκρασίες, που δεν φάνηκαν στον αρχικό έλεγχο. Υπάρχουν σπίτια που χαρακτηρίστηκαν «κίτρινα», δηλαδή χρειάζονται σοβαρές επισκευές, αλλά οι ιδιοκτήτες τους ζητούν να «βαφτούν κόκκινα» για να κατεδαφιστούν, καθώς εκτιμούν πως έχουν πολύ μεγάλες ζημιές και θα είναι οικονομικά πιο συμφέρον να τα φτιάξουν από την αρχή. Αυτές οι περιπτώσεις όμως είναι λίγες. Πολύ περισσότεροι είναι εκείνοι οι ιδιοκτήτες «κόκκινων» κατοικιών (δηλαδή κατεδαφιστέων), που ζητούν να γίνουν «κίτρινες». Οι λόγοι είναι πολλοί: Αλλοι είχαν χτίσει πολύ περισσότερα τετραγωνικά μέτρα απ’ όσα επιτρέπεται, με αποτέλεσμα να φοβούνται πως δεν θα τα αναπληρώσουν. Αλλοι δεν είχαν άδεια ή θεωρούν πως το ακίνητό τους είναι σε δασική περιοχή.
«Η μετατροπή ενός κόκκινου κτιρίου σε κίτρινο είναι κάτι πολύ επικίνδυνο. Ποιος μηχανικός θα πάρει την ευθύνη να υπογράψει κάτι τέτοιο; Εξάλλου από τα υπό εξέταση κτίρια λαμβάνονται δείγματα, τα λεγόμενα “καρότα”, για την εξέταση της κατάστασης του σκυροδέματος», τονίζει στην «Κ» ο κ. Μπουρνούς. Ο δήμαρχος Ραφήνας σημειώνει πως «έπειτα από αίτημα του δήμου ζητήσαμε και πετύχαμε να μην προχωρήσει άμεσα η κήρυξη αναδασωτέας όλης της περιοχής, αλλά να γίνει πρώτα πράξη χαρακτηρισμού, να δούμε πού ακριβώς είναι δασική περιοχή και αυτή να αναδασωθεί. Από εκεί και πέρα, όσοι είχαν σπίτια μέσα σε δάσος, σε ρέματα και παραλίες δεν μπορούν να τα ξαναχτίσουν. Οσοι είχαν πρώτη κατοικία πρέπει να αποζημιωθούν και να βοηθηθούν να βρουν αλλού νόμιμο οικόπεδο να χτίσουν».
Βασικό πρόβλημα που έχει παρουσιαστεί είναι πως, ενώ η επιχορήγηση για τα «κόκκινα» θεωρείται ικανοποιητική (1.000 ευρώ το τ.μ. για από την αρχή ανέγερση), τα 550 ευρώ/τ.μ. για τα «κίτρινα» εκτιμάται πως υπολείπονται του πραγματικού κόστους, που υπολογίζεται κατά 150 ευρώ/τ.μ. υψηλότερο. «Υπάρχει υποεκτίμηση των συνοδευτικών εργασιών στα κίτρινα κτίρια, γιατί πάρθηκε ως πρότυπο το μοντέλο των σεισμών. Η φωτιά προκαλεί διαφορετικές ζημιές. Απαιτείται επανεξέταση», αναφέρει ο κ. Μπουρνούς. Βεβαίως η ανοικοδόμηση της καμένης περιοχής δεν μπορεί να σημαίνει την ανέγερση των ίδιων κτιρίων στις ίδιες θέσεις. Οχι μόνο γιατί υπήρχαν εκτεταμένες αυθαιρεσίες, αλλά κυρίως γιατί δεν υπήρχε σε μεγάλα τμήματα των καμένων εκτάσεων υλοποιημένο ένα σύγχρονο σχέδιο πόλης. Αυτό είναι ζητούμενο, χωρίς να παραπεμφθεί στις ελληνικές καλένδες. «Γι’ αυτό λέμε πως η επόμενη μέρα δεν μπορεί να χτιστεί ατομικά, τι θα κάνει ο καθένας μόνος του, αλλά απαιτεί δημόσιο σχέδιο για σύγχρονους οικισμούς», τονίζει η κ. Λογοθέτη.
Ακόμη τα κορμοδέματα
Οι δημόσιες εργασίες στην περιοχή προχωρούν, αλλά αργά. Ο καθαρισμός από τα καμένα δέντρα συναντά δυσκολίες, λόγω του κατοικημένου της περιοχής. «Δίπλα στους δρόμους υπάρχουν σε πολλά σημεία σωροί με καμένα κλαδιά, που εκπέμπουν ρύπους ειδικά όταν φυσά», επισημαίνει ο κ. Παπαγεωργίου. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό οι εργασίες των υλοτόμων αναμένεται να ολοκληρωθούν στα τέλη Σεπτεμβρίου στην περιοχή «κάτω» από τη Μαραθώνος και τέλη Οκτωβρίου στον Νέο Βουτζά και στις υπόλοιπες περιοχές. Ο στόχος είναι εντός του Νοεμβρίου να γίνουν τα αντιπλημμυρικά κορμοδέματα.
Ας ελπίσουμε πως δεν θα μας προλάβουν οι βροχές…
«Το κράτος μας δυστυχώς δεν άλλαξε»
Ο κ. Στέλιος Παπαδόπουλος βρέθηκε στον δρόμο μετά την 23η Ιουλίου, καθώς η φονική πυρκαγιά έκαψε το σπίτι του, με όλα τα υπάρχοντά του. Σήμερα, φιλοξενείται στον Αγιο Ανδρέα, αλλά ακόμη δεν έχει πάρει τα δύο επιδόματα του υπουργείου Εσωτερικών, που διαχειρίζονται οι δήμοι. Οπως και πολλοί άλλοι έχει πάρει το επίδομα του υπουργείου Υποδομών και εκείνο για τις τηλεπικοινωνίες, αλλά όχι τα δύο του Εσωτερικών. «Στην Ελλάδα κυβερνάει το παράλογο», λέει στην «Κ». «Δεν τελειώσαμε με τη γραφειοκρατία μέσα σε δύο μήνες. Το κράτος μας δυστυχώς δεν άλλαξε», σημειώνει ο δήμαρχος Ραφήνας, Β. Μπουρνούς. Εκτιμά πως σε 10 μέρες θα έχει πάρει τα επιδόματα το 75% των δικαιούχων, καθώς πρέπει να γίνουν διασταυρώσεις στοιχείων. Καθυστερήσεις υπάρχουν και στην αποκαθήλωση και συγκέντρωση των αμιαντούχων υλικών. Σύμφωνα με τον κ. Μπουρνούς, ακόμη δεν έχουν εγκριθεί από το Ελεγκτικό Συνέδριο οι συμβάσεις με τις τέσσερις πιστοποιημένες εταιρείες, με αποτέλεσμα να προχωρούν με χαμηλές ταχύτητες. Δυσκολίες υπάρχουν και στη διαχείριση των μπάζων, καθώς οι χώροι απόθεσής τους έχουν περιορισμένη χωρητικότητα.