Μοιάζει με κυνήγι θησαυρού. Από το ξέσπασμα του συριακού πολέμου, την εμφάνιση του Ισλαμικού Κράτους και την καταστροφή ή λεηλασία αρχαίων μνημείων από τους τζιχαντιστές, οι ελληνικές αρχές εξετάζουν κάθε πληροφορία για πιθανή διακίνηση κλεμμένων αρχαιοτήτων από τη Συρία και το Ιράκ μέσω της χώρας μας. Πρόσφατα στη Δίωξη Αρχαιοκαπηλίας παραδόθηκαν δύο αγαλματίδια με την επισήμανση ότι ενδέχεται να προέρχονται από την Παλμύρα.
Ο ιδιωτικός ερευνητής Γιώργος Τσούκαλης ανέφερε ότι μια ανώνυμη γυναίκα του τηλεφώνησε και του μίλησε για δύο αγαλματίδια από την Παλμύρα που βρίσκονταν παρατημένα σε σακούλες πίσω από ΚΑΦΑΟ του ΟΤΕ στα Γλυκά Νερά. Επειτα ο ίδιος ενημέρωσε το Τμήμα Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ασφάλειας Αττικής. Σύμφωνα με αστυνομικές πηγές που μίλησαν στην «Κ», αρχαιολόγος που τα εξέτασε ανέφερε ότι δεν είναι ελληνικά και ότι εμπίπτουν στον νόμο περί αρχαιοτήτων. Ωστόσο, δεν έχει ακόμη ξεκαθαρίσει ότι προέρχονται από την Παλμύρα καθώς η έρευνα συνεχίζεται.
Νέα στοιχεία, που φέρνει όμως στο φως η «Κ», δείχνουν ότι τα δύο αγαλματίδια πιθανόν δεν σχετίζονται με τζιχαντιστές, ούτε έφθασαν πρόσφατα στην Αττική, αλλά βρίσκονταν σε ελληνικό έδαφος εδώ και τουλάχιστον τρεις δεκαετίες.
Η «Κ» έστειλε τις πρόσφατες φωτογραφίες των δύο αγαλματιδίων στον δρα Χρήστο Τσιρογιάννη, ερευνητή παράνομων αρχαιοτήτων και διεθνών αρχαιοκαπηλικών κυκλωμάτων στο Πανεπιστήμιο της Γκλασκώβης. Εκείνος κατόρθωσε να τα ταυτίσει με δύο πανομοιότυπα αγαλματίδια στο αρχείο του καταδικασμένου στην Ελλάδα για αρχαιοκαπηλία Ιταλού Τζιανφράνκο Μπεκίνα (το αρχείο του κατασχέθηκε το 2002 σε γκαλερί του στη Βασιλεία). Εικονίζονται σε δύο παλιές φωτογραφίες μέσα στον φάκελο με τα αρχικά «ΖΕ» ή «ΖΕΝΕ», τα οποία παραπέμπουν στον Ελληνα μεσάζοντα Γ.Ζ., γνωστό και ως «καπετάνιο».
Το όνομα του «καπετάνιου» απασχόλησε τη Δικαιοσύνη το 1979 για υπόθεση αρχαιοκαπηλίας. Το 2007 η εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών ζήτησε από την Ασφάλεια να διασταυρώσει τα στοιχεία του που είχαν βρεθεί μαζί με τα ονόματα άλλων πιθανών προμηθευτών, λαθρανασκαφέων ή μεσαζόντων στα κατασχεμένα αρχεία του Μπεκίνα. Πέρυσι, το όνομά του είχε εμπλακεί στην υπόθεση της κατάσχεσης σε γκαλερί της Νέας Υόρκης και του επαναπατρισμού στην Ελλάδα τμήματος ρωμαϊκής σαρκοφάγου.
Στην ίδια σελίδα του αρχείου Μπεκίνα με τις φωτογραφίες των αγαλματιδίων υπάρχει η υποσημείωση: «16.9.88 Thessal.». «Ανεξάρτητα από την αυθεντικότητά τους ή μη, τα ίδια αντικείμενα βρίσκονταν στην Ελλάδα ήδη από το Σεπτέμβριο του 1988, σύμφωνα με τις ιδιόγραφες σημειώσεις στο κατασχεμένο αρχείο», λέει στην «Κ» ο κ. Τσιρογιάννης. «Προφανώς ο Μπεκίνα δεν τα αγόρασε ποτέ, ίσως γιατί και ο ίδιος αμφισβήτησε την αυθεντικότητά τους, ή για άλλους λόγους». Δεν αποκλείεται ως πιθανό σενάριο τα δύο αντικείμενα να μη διοχετεύτηκαν ποτέ στην παράνομη αγορά.
Αστυνομικές πηγές εξηγούν ότι μέχρι στιγμής δεν έχει επιβεβαιωθεί στην Ελλάδα εμφάνιση αρχαιοτήτων που εκλάπησαν από το Ισλαμικό Κράτος. Πριν από δύο χρόνια είχε φτάσει στη Δίωξη Αρχαιοκαπηλίας η πληροφορία ότι υπήκοος Συρίας που ζει στη Θεσσαλονίκη έψαχνε αγοραστές για αρχαία νομίσματα. Επειτα από έρευνες σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη ο ύποπτος δεν εντοπίστηκε.
«Απ’ όσο γνωρίζω, η Ελλάδα δεν είναι σημαντική χώρα διέλευσης κλεμμένων αρχαιοτήτων από τη Συρία και το Ιράκ. Συνήθως τα αντικείμενα περνούν από την Τουρκία, τον Λίβανο και το Ισραήλ», γράφει σε e-mail του στην «Κ» ο Σύρος αρχαιολόγος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Shawnee των ΗΠΑ, Αμρ Αλ Αζμ. «Εχουμε επισημάνει ότι πρόσφυγες που μετακινούνται μέσω Ελλάδας έχουν κουβαλήσει αντικείμενα (χρυσά νομίσματα, σφραγίδες) σαν μορφή επιπλέον εισοδήματος. Αλλά αυτό δεν έχει καμία σχέση με τα οργανωμένα δίκτυα διακίνησης».