«Ενα “σύστημα” που δέχεται μόνο εισροές και δεν έχει εκροές, κάποια στιγμή θα εκραγεί», τονίζει εμφατικά στην «Κ» στέλεχος του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής, παρουσιάζοντας απτά τη δυσλειτουργία του συστήματος υποδοχής μεταναστών και προσφύγων στην Ελλάδα.
Περίπου 100.000 πρόσφυγες και μετανάστες υπολογίζεται ότι βρίσκονται αυτή τη στιγμή «εγκλωβισμένοι» στη χώρα, με την έννοια ότι δεν μπορούν να μεταβούν νόμιμα σε άλλα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αν και θα το επιθυμούσαν, και βέβαια δεν δέχονται οικειοθελώς να επιστρέψουν στην Τουρκία. Οσο περισσότερο αυξάνονται οι «φιλοξενούμενοι» τόσο ανεβαίνει και το κόστος φιλοξενίας εφόσον οι υφιστάμενες δομές δεν επαρκούν και αναζητούνται διαρκώς νέες «επείγουσες» λύσεις.
Χαρακτηριστικά, το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής υπέγραψε πριν από λίγες ημέρες συμβάσεις με εννέα ξενοδοχεία στα Γρεβενά για τη μίσθωση των κτιρίων τους ώστε να φιλοξενηθούν όσοι μεταφέρονται από τα νησιά στην ενδοχώρα. Για τον λόγο αυτό έχει εγκριθεί ποσό 1 εκατ. ευρώ για το 2018.
Οι συμβάσεις
Οι συμβάσεις είναι επτάμηνες και έχουν διάρκεια από τις 30 Σεπτεμβρίου 2018 έως τις 30 Απριλίου 2019 και σύμφωνα με τα ποσά που θα λάβουν οι ξενοδόχοι αναλογεί «ενοίκιο» 300 ευρώ ανά κλίνη τον μήνα, χωρίς την παροχή σίτισης, για κάθε ένα φιλοξενούμενο. Ενδεικτικά, ξενοδοχείο στη Σαμαρίνα που θα παρέχει 120 κλίνες θα λάβει 252.000 ευρώ σύμφωνα με τη σύμβαση.
Παράλληλα, καθημερινά ο αριθμός όσων βρίσκονται στην Ελλάδα αυξάνεται λόγω των νέων αφίξεων τόσο από τα νησιά όσο και από τον Εβρο. Οι νεοαφιχθέντες προέρχονται από διαφορετικές χώρες –οι Σύροι δεν αποτελούν πλέον τη συντριπτική πλειονότητα όπως συνέβαινε τα προηγούμενα χρόνια από το 2015 και μετά– γεγονός που καθιστά τη διαχείριση αυτού του πληθυσμού ακόμα πιο δύσκολη. Από τον Ιούνιο του 2018 έως και τις 15 Οκτωβρίου, 21.902 άτομα (σύμφωνα με τα στοιχεία Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ) πέρασαν από την Τουρκία στα ελληνικά νησιά. Περίπου το ίδιο χρονικό διάστημα (Ιούνιος έως τέλος Σεπτεμβρίου 2018) 6.021 μετανάστες (σύμφωνα με στοιχεία της αστυνομίας) εισήλθαν παράνομα στη χώρα από τον Εβρο.
Συνολικά, λοιπόν, ακόμα 27.923 μετανάστες έφθασαν στην Ελλάδα μόνο τους τελευταίους πέντε μήνες. Περίπου οι τρεις στους δέκα όπως τεκμαίρεται από τις αιτήσεις ασύλου που κατατίθενται είναι Σύροι. Ενας στους 10 προέρχεται από το Πακιστάν, το Αφγανιστάν και το Ιράκ, ενώ ακολουθούν η Αλβανία και το Μπανγκλαντές ως χώρες προέλευσης.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι 5.216 Τούρκοι έχουν ζητήσει άσυλο στην Ελλάδα τα τρία τελευταία χρόνια εκ των οποίων οι 3.100 κατέθεσαν το σχετικό αίτημα το 2018. Ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής Δημήτρης Βίτσας λέει πως αυτή τη στιγμή σε όλη τη χώρα βρίσκονται περίπου 70.000 αιτούντες άσυλο, υπολογίζοντας σύμφωνα με το υπουργείο όσους φιλοξενούνται σε καταυλισμούς και διαμερίσματα στην ενδοχώρα αλλά και στα ΚΥΤ (κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης ή αλλιώς hotspot) και σε άλλες δομές στα νησιά.
Η κατάσταση
Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, στη Λέσβο παραμένουν 12.585 αιτούντες άσυλο, στη Χίο 3.082, στη Σάμο 5.547, στην Κω 2.299, και στη Λέρο 653. Ωστόσο, εφόσον σε αυτούς προστεθούν και οι 27.750 που από το 2015 έχουν λάβει άσυλο στην Ελλάδα, οπότε ως αναγνωρισμένοι πρόσφυγες είναι τυπικά υποχρεωμένοι να παραμείνουν στη χώρα, ο αριθμός των προσφύγων και μεταναστών στη χώρα φτάνει συνολικά τα 97.750 άτομα.
Στις αρχές της εβδομάδας 177 αιτούντες άσυλο επιβιβάστηκαν στο αεροπλάνο για να ταξιδέψουν στη Γερμανία στο πλαίσιο του προγράμματος οικογενειακής επανένωσης (κανονισμός Δουβλίνο ΙΙΙ). Πρόκειται για τους μοναδικούς αιτούντες άσυλο που ταξίδεψαν νομίμως και επισήμως προς άλλο κράτος-μέλος τους τελευταίους μήνες.
Περίπου 1.800 άτομα βρίσκονται στην αναμονή εδώ και σχεδόν έναν χρόνο, ενώ οι αιτήσεις τους έχουν εγκριθεί από τη Γερμανία. Η Υπηρεσία Ασύλου εκτιμά ότι ακόμα 1.000 άτομα έχουν αιτηθεί να μεταφερθούν στη Γερμανία στο πλαίσιο του προγράμματος οικογενειακής επανένωσης, ωστόσο οι αιτήσεις αυτές δεν έχουν ακόμα γίνει δεκτές.
Αντίθετα, η Γερμανία έχει ζητήσει από την Ελλάδα να δεχθεί την επιστροφή 3.874 ατόμων, τα οποία εντοπίστηκαν να βρίσκονται στη χώρα χωρίς νομιμοποιητικά έγγραφα. Προς το παρόν, οι ελληνικές αρχές έχουν απαντήσει θετικά για 219 άτομα, ενώ έχουν επιστρέψει επτά άτομα από τη Γερμανία στην Ελλάδα.
Για επιστροφές στην Τουρκία βέβαια ούτε λόγος, αφού ο μοναδικός τρόπος για την αποσυμφόρηση των νησιών που εφαρμόζεται είναι οι μεταφορές εκατοντάδων ανθρώπων στην ενδοχώρα.