Ο Αττίλας και ο ρόλος των μεγάλων δυνάμεων

Ο Αττίλας και ο ρόλος των μεγάλων δυνάμεων

3' 25" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ενα έγκλημα η προδοσία της Κύπρου, ένα δεύτερο έγκλημα η ατιμωρησία των υπευθύνων, καθώς και τα διδάγματα που ποτέ δεν φάνηκε να αντλήθηκαν, αποτυπώνονται με δραματική «μεγαλοπρέπεια» στις χιλιάδες σελίδες του Φακέλου της Κύπρου. Πολύτιμο για τη μελέτη της Ιστορίας υλικό που παρέμενε επί τριάντα χρόνια χαρακτηρισμένο ως «απόρρητο» κάτω από άθλιες συνθήκες (αρμόδιοι κάνουν λόγο ακόμα και για μουχλιασμένους από την υγρασία χάρτινους φακέλους αρχείου) στα υπόγεια του Κοινοβουλίου, έρχεται τώρα στο φως. Στους πρώτους τέσσερις, από τους, κατά πληροφορίες, σχεδόν έντεκα τόμους, καταγράφονται σημαντικές πληροφορίες σχετικά τόσο με τα πορίσματα στα οποία κατέληξαν οι δύο εξεταστικές επιτροπές των Κοινοβουλίων σε Ελλάδα και Κύπρο, αλλά και μέρος πρακτικών από τις συνεδριάσεις, κυρίως με καταθέσεις πρωταγωνιστών.

Τα συμπεράσματα

«Η απουσία ενότητας στο εσωτερικό μέτωπο» είναι ένας «από τους παράγοντες που οδήγησαν και συνέθεσαν την προδοσία κατά της Κύπρου», υπογραμμίζεται στα συμπεράσματα της επιτροπής που λειτούργησε στους κόλπους της Βουλής των Αντιπροσώπων στη Λευκωσία. «Η κυπριακή τραγωδία και η εξέλιξή της διδάσκουν ότι η ενότητα και η ομοψυχία του λαού μας αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την πρόοδο και την ευημερία του έθνους μας», σημειώνεται αντιστοίχως στον επίλογο της επιτροπής της Βουλής των Ελλήνων.

Οσα, ωστόσο, προηγούνται των συμπερασμάτων εκείνων, αλλά και όσα ακολούθησαν αυτών, έρχονται στο μέτρο που τους αναλογεί να αναδείξουν πτυχές αυτής ακριβώς της απουσίας ενότητας και ομοψυχίας, ακόμα και σε επίπεδο αναζήτησης των αιτίων της τραγωδίας, και φυσικά καταλογισμού ευθυνών, ώστε αφενός να αποδοθεί δικαιοσύνη και αφετέρου να αποφευχθεί επανάληψη λαθών στο μέλλον.

Ακόμα και στο σημείο που έμοιαζε άπαντες να συμφωνούν, δηλαδή στον αρνητικό για Ελλάδα και Κύπρο ρόλο των μεγάλων δυνάμεων εκείνη την εποχή, υπάρχουν αποχρώσεις: Η προερχόμενη από το ΠΑΣΟΚ πλειοψηφία σημείωνε στο πόρισμά της τον ρόλο αυτό των ΗΠΑ, της Μεγάλης Βρετανίας και του ΝΑΤΟ. Το ΚΚΕ, διά του βουλευτή Κώστα Κάππου, έπραττε το ίδιο, με εμφανώς πιο καταγγελτικό λόγο. Η Ν.Δ., διά του Αναστάση Παπαληγούρα σημείωνε: «Είναι γεγονός ότι δεν περιήλθε στα χέρια της επιτροπής στοιχείο που να αποδεικνύει την ενεργό ανάμειξη είτε της Βρετανίας είτε των ΗΠΑ, είτε του ΝΑΤΟ στην τραγωδία της Κύπρου. Η “μη ανάμειξη” όμως ισοδυναμεί με ανοχή της τουρκικής εισβολής και δημιουργεί έμμεσες ευθύνες». Λίγο αργότερα, στο πόρισμα των Κυπρίων διαβάζουμε για «εμφανή επηρεασμό από εξωγενείς παράγοντες (ΗΠΑ, ΝΑΤΟ)», ενώ υπάρχουν σαφείς αιχμές και για τον ρόλο των δυνάμεων του ΟΗΕ στο νησί. Σε κάθε περίπτωση η διαχρονικώς αμήχανη (κατ’ άλλους αμυντική, ή και ηττοπαθής) στάση της Ελλάδας έναντι του ξένου παράγοντα, συνέβαλλε όχι μόνο στον μη καταλογισμό ευθυνών σε όλους τους πρωταγωνιστές, αλλά και στη μη έγκαιρη και πλήρη δημοσιοποίηση των σχετικών με την τραγωδία ντοκουμέντων.

«Νησίδα» στη θάλασσα των διαφοροποιήσεων ή και διαφωνιών ως προς αιτίες και υπευθύνους στο εσωτερικό, αναδεικνύεται μόνο όταν η συζήτηση αφορά στο θέμα του πραξικοπήματος κατά του Μακαρίου και του Αττίλα 1: Απαντες «δείχνουν» η χούντα των Αθηνών. Μόλις, όμως, η εξέταση άρχισε να αγγίζει τον Αττίλα 2, την τουρκική επέλαση, όταν στην Αθήνα υπήρχε πλέον μεταχουντική κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, οι διαφωνίες επανεμφανίζονται, με την τότε Ν.Δ. να υπερασπίζεται τον ιδρυτή της και πρωθυπουργό εκείνης της εποχής Κωνσταντίνο Καραμανλή έναντι των επικριτών του. ΠΑΣΟΚ και άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης ευθέως ή εμμέσως καταλόγισαν τόσο στον Καραμανλή όσο και στο επίσης συμβολικό για τη Ν.Δ. πρόσωπο, Ευάγγελο Αβέρωφ, σοβαρές ευθύνες για τους χειρισμούς τους: μεταξύ άλλων επειδή επέλεξαν να στηριχθούν σε υποδείξεις της στρατιωτικής ηγεσίας, επικεφαλής της οποίας είχαν διατηρηθεί πρόσωπα της χούντας.

Και εδώ, έρχεται να αναδειχθεί μια παράμετρος που στο χάος της εποχής και των επ’ αυτής μετέπειτα συζητήσεων, μοιάζει να έχει παραμεληθεί: Ο κίνδυνος νέου πραξικοπήματος στην Ελλάδα, λίγο μετά τη μετάβαση της εξουσίας από τους στρατιωτικούς στους πολιτικούς. «Η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας έχει ακόμα να αντιμετωπίσει τους μηχανισμούς της χούντας που παραμένουν ισχυροί, καθώς η εξάρθρωσή τους μόνο σταδιακά μπορούσε να πραγματοποιηθεί, χωρίς τον κίνδυνο παλινδρόμησης στο δικτατορικό καθεστώς. Η δημοκρατική κυβέρνηση κινδύνευε καθημερινά να ανατραπεί στην Αθήνα» (Αναστάσης Παπαληγούρας). Υπενθυμίζεται ενδεικτικώς ότι η κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας ανέλαβε στις 24 Ιουλίου 1974 και πως ο δικτάτορας Ιωαννίδης «τέθηκε σε διαθεσιμότητα» λίγες ημέρες αργότερα. Στις 14/8/1974 εκδηλώνεται ο Αττίλας 2 και στις 19/8/1974 αντικαθίστανται οι Αρχηγοί των Γενικών Επιτελείων στην πρωτεύουσα της Ελλάδας.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή