Η σκέψη ξεκίνησε από ένα σύνθημα στον τοίχο, ενδεικτικό του φαινομένου που πλέον ονομάζεται επισήμως «overtourism»: Tourists Go Home!
Το πρόσεξα ανηφορίζοντας τον κάθετο δρόμο προς το Πάρκο Γκουέλ στη Βαρκελώνη. Ημασταν πολλοί, μια πυκνή γραμμή τουριστών που σαν πορεία μυρμηγκιών σκαρφάλωνε τα σκαλοπάτια για να φτάσει στην κορυφή και να επισκεφθεί το περίφημο αξιοθέατο με τα αρχιτεκτονήματα του Γκαουντί. Μολονότι είχα κάνει την απαραίτητη προετοιμασία μέσω Διαδικτύου έτσι ώστε να αποφύγω τις ώρες αιχμής, δεν ήμουν παρά μία ανάμεσα σε πολλούς επισκέπτες κάθε εθνικότητας, που προσπαθούσαν να θαυμάσουν μιλώντας άγνωστες γλώσσες και φωτογραφίζοντας ανηλεώς τα πάντα. Το ίδιο ακριβώς συνέβη στην επίσκεψη της καταπληκτικής Σαγράδα Φαμίλια, αφού πέρασα μια σειρά από σκάνερ για ασφάλεια, και παρέλαβα ακουστικά και την ηχογραφημένη ξενάγηση. Τίποτε δεν αφέθηκε στην τύχη σε αυτές τις επισκέψεις. Ποτέ δεν περίσσεψε ούτε χώρος ούτε χρόνος για σεργιάνι, για περιπλάνηση.
Και όμως, κατά το τέλος του 19ου αιώνα, που για τους ευαίσθητους αισθητήρες κάποιων έβαζε ήδη τις βάσεις της νεωτερικότητας του Εικοστού, οι σύγχρονες δυτικές μητροπόλεις αποκαλύφθηκαν μέσω της flânerie, της άσκοπης περιπλάνησης. Ο flâneur του Μποντλέρ –και των εκλεκτικών συγγενειών με τον Ζίγκφριντ Κρακάουερ και τον Βάλτερ Μπένγιαμιν–, εκείνος που αφήνεται να χαθεί μέσα στη νωχελική παρατήρηση και χωρίς καμία βία επιτρέπει στο βλέμμα του να ξαφνιαστεί περιδιαβαίνοντας ό,τι προσπερνά το βιαστικό πλήθος, ήταν ένας μυστικιστής. Δεν ήταν τουρίστας. Ηταν ένας πλάνης που μπορούσε να αποκρυπτογραφήσει το αστικό τοπίο της Ευρώπης και να αντιληφθεί τις αλλαγές μιας μεταιχμιακής εποχής. Σαν τη δική του τότε, σαν τη δική μας τώρα.