Ο 18χρονος Ναζάρ Κουζνέτσοφ ήλθε στην Ελλάδα από το Βόλογκντα της Βόρειας Ρωσίας για να σπουδάσει στο Τμήμα Τουρκικών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών. Οπως λέει στην «Κ», ονειρεύεται να γίνει διπλωμάτης και επέλεξε την Ελλάδα διότι τη θεωρεί πύλη για την Ευρώπη. Δίπλα του, ο συνομήλικός του Τιγκράν Γκαλουμιάν, από το Ερεβάν της Αρμενίας, σπουδάζει Οικονομικά στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ. «Ηλθα για διακοπές στην Ελλάδα και μου άρεσε. Επίσης, ήθελα να έχω ένα πτυχίο από χώρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, κάτι που ανοίγει προοπτικές», λέει στην «Κ». Oι δυο τους είναι από τους, δυστυχώς, λιγοστούς ξένους φοιτητές που σπουδάζουν στη χώρα μας.
Συνολικά, στην Ελλάδα φοιτούν περίπου 1.600 φοιτητές από χώρες μη μέλη της Ε.Ε. Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Παιδείας, για το τρέχον ακαδημαϊκό έτος 2018-2019 κατατέθηκαν 444 αιτήσεις σε κάποιο ελληνικό πανεπιστήμιο, και εξ αυτών έγιναν δεκτές οι 421. Η γραφειοκρατία, η έλλειψη πολιτικής βούλησης για άνοιγμα των ΑΕΙ και το αυστηρό θεσμικό πλαίσιο ορθώνουν εμπόδια στην προσέλκυση ξένων φοιτητών. Δεν συμβαίνει το ίδιο με την Κύπρο η οποία, έχοντας κάνει γρήγορα βήματα εξωστρέφειας, έχει προσελκύσει πάνω από 8.000 ξένους φοιτητές.
Ο Τιγκράν Γκαλουμιάν από το Ερεβάν της Αρμενίας θεωρεί ότι το πτυχίο από χώρα της Ε.Ε. θα του ανοίξει προοπτικές.
«Η Ελλάδα χαίρει μεγάλης εκτίμησης και σεβασμού από όλη τη διεθνή κοινότητα και από μεγάλες χώρες όπως η Κίνα, η Ινδία, οι αραβικές χώρες και οι χώρες της Ευρώπης. Αυτό οφείλεται κυρίως στην ιστορία και στον πολιτισμό της. Η ελληνική ομογένεια επίσης επιδεικνύει ιδιαίτερα μεγάλο ενδιαφέρον για σπουδές στην Ελλάδα. Θα μπορούσαμε να τα αξιοποιήσουμε», λέει, μιλώντας στην «Κ» για το θέμα, ο Χρήστος Μιχαλακέλης, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεματικής του Χαροκόπειου Πανεπιστημίου. Ωστόσο, «μέχρι πρόσφατα η Ελλάδα δεν διέθετε διαδικτυακή παρουσία, με αποτέλεσμα οι διεθνείς φοιτητές να μη γνωρίζουν πού να απευθυνθούν προκειμένου να πληροφορηθούν για τα προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα στα ελληνικά ΑΕΙ, τις διαδικασίες εκπόνησης διδακτορικών διατριβών, αλλά και για σπουδές άλλων επιπέδων, όπως μεταλυκειακών και μη τυπικής εκπαίδευσης. Οι ελληνικές πρεσβείες επισήμαιναν κατ’ επανάληψη το γεγονός ότι δεν είχαν τη δυνατότητα να ανταποκριθούν στα ιδιαιτέρως πολλά αιτήματα που δέχονταν για πληροφορίες σχετικά με τις σπουδές στην Ελλάδα ή να κατευθύνουν τους ενδιαφερομένους σε κάποιον επίσημο δικτυακό τόπο. Επιπλέον, δεν ήταν γνωστά σημαντικά στοιχεία, τα οποία καθιστούν τη χώρα μας ανταγωνιστική, όπως για παράδειγμα ότι δεν υπάρχουν δίδακτρα στα προπτυχιακά προγράμματα των ελληνικών ΑΕΙ, ότι τα συγγράμματα παρέχονται δωρεάν στους φοιτητές ή ότι υπάρχει η δυνατότητα στέγασης», προσθέτει.
Επίσης, οι διαδικασίες είναι χρονοβόρες. Για το προπτυχιακό επίπεδο υπάρχει πλατφόρμα που ανοίγει για επτά ημέρες μέσα στον Ιούλιο! Ωστόσο, η διαδικασία απαιτεί υποβολή εγγράφων, όπως το απολυτήριο λυκείου και το διαβατήριο, τα οποία χρειάζεται να μεταφραστούν. Αρα, η διαδικασία μπορεί να ολοκληρωθεί μετά τέσσερις μήνες.
Από την άλλη, υπάρχει έλλειψη πληροφόρησης για την Ελλάδα, το κόστος διαβίωσης, τη στέγαση, αλλά και τη διαχείριση καθημερινών διαδικασιών, όπως τη μετακίνηση, τη συναλλαγή με τράπεζες και τις δημόσιες υπηρεσίες, την υγειονομική περίθαλψη κ.λπ. Οπως τονίζει ο κ. Μιχαλακέλης, «τα προβλήματα αυτά, τα οποία ώς ένα σημείο αντιμετωπίζουν και οι Ελληνες φοιτητές, δίνουν την εικόνα μιας αφιλόξενης και απρόσιτης χώρας, η οποία δεν ανταποκρίνεται σε αυτό που είχαν στο μυαλό τους για την Ελλάδα. Αυτά έχουν ως συνέπεια να αποθαρρύνονται οι δυνητικοί διεθνείς φοιτητές και να επιλέγουν άλλες ευρωπαϊκές χώρες για τις σπουδές τους, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να χάνει το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα».
Η «επένδυση» της Κύπρου και τα οικονομικά οφέλη
Ο Ναζάρ Κουζνέτσοφ από το Βόλογκντα της Ρωσίας επέλεξε να σπουδάσει στην Ελλάδα γιατί τη θεωρεί πύλη για την Ευρώπη.
Σε αντίθεση με την Ελλάδα, η Κύπρος έχει επενδύσει τα τελευταία χρόνια στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και στην προσέλκυση ξένων φοιτητών. Χαρακτηριστικά, στα πανεπιστήμια της Κύπρου φοιτούν 19.019 Κύπριοι, 15.267 Ευρωπαίοι και 2.636 από άλλες χώρες, ενώ στις δημόσιες και ιδιωτικές σχολές φοιτούν 4.996 Κύπριοι, 242 Ευρωπαίοι και 6.012 από άλλες χώρες. Συνολικά δηλαδή, πάνω από 8.500 φοιτητές από χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης.
«Οι διεθνείς φοιτητές μπορούν να τονώσουν κατά πολύ τις οικονομίες των τοπικών κοινωνιών. Ενδεικτικά, ένας φοιτητής χρειάζεται ετησίως και κατά μέσον όρο περίπου 15.000 ευρώ για διαμονή, διατροφή και διαβίωση. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι αρκετά ΑΕΙ, έχοντας αντιληφθεί τις παραπάνω προοπτικές, έχουν προχωρήσει στην οργάνωση αγγλόφωνων μεταπτυχιακών προγραμμάτων», λέει ο κ. Μιχαλακέλης. Ο πανεπιστημιακός μετέχει στη δράση «Study in Greece», η οποία ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2014 ως εθελοντική πρωτοβουλία ερευνητικής ομάδας, αποτελούμενης από μέλη ΔΕΠ και φοιτητές από διάφορα ΑΕΙ, προκειμένου να συνεισφέρει στην προώθηση και διεθνή προβολή των ελληνικών ΑΕΙ αλλά και της Ελλάδας, στην προβολή του πολιτισμού, της κουλτούρας και ιστορίας της χώρας μας, στην προώθηση του τουρισμού και στην ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας, μέσα από κατάλληλα σχεδιασμένες δικτυακές πύλες. Στα τέσσερα χρόνια λειτουργίας της η ιστοσελίδα (http://www.studyingreece. edu.gr.) έχει υποδεχτεί πάνω από 70.000 επισκέψεις χρηστών και πάνω από 300.000 θεάσεις σελίδων των δικτυακών πυλών, από πολλές χώρες του κόσμου.