«Ο τρόπος που λειτουργήσαμε και δραστηριοποιηθήκαμε μέχρι εδώ είναι υποδειγματικός. Με χορηγίες, διαπραγμάτευση, δουλειά και πολύ μεγάλο σεβασμό, όπως οφείλουμε, στη δημοσιονομική κατάσταση που βρίσκεται η χώρα μας», λέει η απερχόμενη διευθύντρια του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ), υπερασπιζόμενη το έργο της.
Η Κατερίνα Κοσκινά απαντά στις ερωτήσεις της «Κ» αμέσως μετά την αιχμηρή ανακοίνωση για τα πεπραγμένα της θητείας της, που εξέδωσε το υπουργείο Πολιτισμού. Το επιθετικό ύφος και όσα της καταλογίζουν έχουν δημιουργήσει πολύ κακό κλίμα. «Σέβομαι το έργο της υπουργού και πιστεύω ότι έχει πέσει θύμα παραπληροφόρησης», σημειώνει η κ. Κοσκινά, ενώ στην ερώτησή μας αν θα διεκδικήσει εκ νέου τη θέση της διεύθυνσης του ΕΜΣΤ απαντάει: «Σκέπτομαι πως αν δεν δηλώσω συμμετοχή, θα είναι σαν να μη θέλω να υπερασπιστώ το έργο μου».
– Σας καταλογίζουν εμμέσως πλην σαφώς ευθύνες για το ότι το μουσείο παραμένει κλειστό. Τι απαντάτε;
– Oπως γνωρίζετε, δεν εξαρτώνται από εμένα οι χρηματικές εισροές προς το μουσείο ούτε η δυνατότητα αύξησης της στελέχωσης ούτε, όσο και να το επιθυμώ, η πλήρης λειτουργία του. Στη συνέντευξη Τύπου αναφέρθηκε σε αυτά ο πρόεδρος του Δ.Σ. Γιώργος Παπαναστασίου. Οπως ανέφερα στη συνέχεια και εγώ, πάντα ενημερώνοντας το υπουργείο Πολιτισμού, το οποίο υπήρξε αρωγός σε αρκετά από αυτά, φρόντισα με τη συνεργασία των ανθρώπων και των συνεργατών του ΕΜΣΤ για την εξασφάλιση των προαπαιτουμένων που ήταν υποχρέωσή του και δεν είχαν γίνει. Ολες οι σχετικές με την πλήρη λειτουργία του μελέτες έχουν ολοκληρωθεί, παραδοθεί και εγκριθεί.
Το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) ήταν ξεκάθαρο ως προς τις αυστηρές προϋποθέσεις που θέτει. Για να εγκριθεί η δωρεά για τον εξοπλισμό και την εφαρμογή των μελετών, έπρεπε να έχουν εξασφαλιστεί και τα λειτουργικά του έξοδα και επαρκές και κατηρτισμένο προσωπικό, για να μπορέσει να λειτουργήσει πλήρως το μουσείο. Η δωρεά αφορά συγκεκριμένα αιτήματα και όχι τα λειτουργικά έξοδα του μουσείου. Αυτά είναι αρμοδιότητα και ευθύνη της πολιτείας.
– Υποστηρίζετε ότι, παρά την καθυστέρηση στην τήρηση του χρονοδιαγράμματος του ΙΣΝ για τη δωρεά στο μουσείο, αυτή θα απορροφηθεί εγκαίρως. Είστε βέβαιη γι’ αυτό; Το μουσείο θα ανοίξει τον ερχόμενο Ιούλιο;
– Η ανακοίνωση του υπουργείου αναφέρει ότι δεν έχει παραλάβει χρονοδιάγραμμα από το μουσείο. Αν όμως δεν έχει πάρει, τότε γιατί μου καταλογίζει την καθυστέρηση δύο μηνών, ανεξάρτητα από το αν ευθύνομαι ή όχι; Ο νέος διευθυντής θα βρει στο γραφείο του τη μουσειολογική μελέτη που εκπόνησα και στην οποία «πατάνε» όλες οι υπόλοιπες μελέτες. Αν θελήσει να την εφαρμόσει και δεν υπάρχουν αλλά προβλήματα, τότε πιστεύω ότι ο στόχος είναι εφικτός, αν και εξαρτάται και από άλλους παράγοντες, στους οποίους αναφέρθηκα και στη συνέντευξη Τύπου, με κυριότερο το χρονοδιάγραμμα των εργασιών, που μόνον ο ειδικός τεχνικός σύμβουλος, που θα αναδειχθεί τις επόμενες ημέρες, θα είναι σε θέση να καταρτίσει αφού κάνει αυτοψία και δει τις μελέτες.
Αν δεν θελήσει να την εφαρμόσει –όπως έχει δικαίωμα–, τότε δεν μπορώ να προβλέψω πότε θα μπορεί να λειτουργήσει πλήρως το ΕΜΣΤ. Θα μπορούσε ίσως το υπουργείο να «υποχρεώσει» τον νέο διευθυντή να εφαρμόσει τη μελέτη μου, αλλά τούτο δεν είθισται και δεν θα είναι και ηθικά ορθό. Θα υπήρχε μια αντίφαση, αφού προηγήθηκε προσπάθεια δημόσιας απαξίωσης της σοβαρότητας και της επαγγελματικής επάρκειάς μου, της οποίας μέρος είναι και η μελέτη μου.
– Σύμφωνα με το υπουργείο, ο προϋπολογισμός που ζητήσατε για το 2019 είναι αυξημένος 100% χωρίς επαρκή αιτιολόγηση. Τι έχετε να πείτε γι’ αυτό;
– Δεν ζήτησα τίποτε προσωπικά. Ο προϋπολογισμός κατετέθη αρμοδίως από τον πρόεδρο του Δ.Σ. με εξουσιοδότηση του Δ.Σ. στο ΥΠΠΟΑ, με την απαραίτητη αιτιολογική έκθεση. Γιατί τόσο μεγάλη αύξηση; Ρωτώ λοιπόν, για να κάνετε εσείς μια σύγκριση. Πώς αν για το 2018 η τακτική επιχορήγηση που έλαβε το μουσείο ήταν 800.000 ευρώ όταν μόνο το κόστος της μισθοδοσίας του με ελλιπές προσωπικό ήταν περίπου 945.000 ευρώ, θα μπορούσε να λειτουργήσει πλήρως; Δεν χρειάζεται να αναφέρω τίποτε επιπλέον για τα ανελαστικά λειτουργικά κόστη ενός ενεργοβόρου κτιρίου 20.000 τ.μ. και την εμπέδωση των καταστατικών σκοπών του μουσείου. Εγιναν για αυτόν τον λόγο πολλές συναντήσεις στο ΥΠΠΟΑ και υπήρξε κατανόηση και καλή θέληση για την υπέρβαση των δυσκολιών. Οταν το ΕΜΣΤ κατέθεσε τον περυσινό προϋπολογισμό, τον Ιούλιο του 2017, είχε ζητήσει, πάλι με αιτιολογική έκθεση, σημαντική αύξηση, ενόψει της υποβολής τότε της νέας αίτησης δωρεάς προς το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος και με την προοπτική ότι αν είχαμε θετική εξέλιξη μέχρι τον Μάρτιο του 2018, θα προσπαθούσαμε να εγκαινιάσουμε το μουσείο, άλλη μία φορά με υπέρβαση των φυσικών αντοχών μας, στο τέλος του 2018. Ολα αυτά είναι καταγεγραμμένα σε επίσημα έγγραφα και στην αλληλογραφία με το υπουργείο. Δεν ήταν εφικτό. Αυτό είναι απολύτως κατανοητό, αφού όλοι γνωρίζουμε την οικονομική κατάσταση της χώρας και του ΥΠΠΟΑ, που πάντα είναι υποσιτισμένο. Πιστεύω ότι αν η σύγχρονη τέχνη δεν θεωρούνταν πολυτέλεια, ίσως να είχαν βρεθεί τα απαραίτητα κονδύλια. Αλλά αυτό είναι μια μεγάλη συζήτηση. Τέλος πάντων.
Το ΕΜΣΤ αιτήθηκε έκτακτη επιχορήγηση της τάξεως των 731.681 ευρώ για να καλυφθεί η διαφορά της μισθοδοσίας και οι λοιπές λειτουργικές δαπάνες του μουσείου. Οταν ο στόχος το 2019 είναι να λειτουργήσει πλήρως το μουσείο, είναι αυτονόητο ότι θα πρέπει, αν όχι να διπλασιάσει, τουλάχιστον να αυξήσει σημαντικά τον αριθμό των υπαλλήλων του, όπως προβλέπει ο εγκεκριμένος εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας του. Ετσι προκύπτει το αυξημένο ποσό μισθοδοσίας περίπου 1,9 εκατ. ευρώ. Αντίστοιχα, θα αυξηθεί και αυτό των λειτουργικών δαπανών του, αφού θα διπλασιαστεί η επιφάνεια που θα χρησιμοποιείται. Τώρα χρησιμοποιείται λίγο λιγότερο από το μισό κτίριο. Για τα στοιχεία αυτά είναι καλύτερο να απευθυνθείτε στην αρμόδια υπηρεσία του ΕΜΣΤ που είναι το λογιστήριό του ή στις οικονομικές υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ που το ελέγχουν. Δεν νομίζω πως μπορεί να χαρακτηρίσει κάποιος σπάταλο ένα μουσείο το οποίο για όλες τις λοιπές του δαπάνες (λειτουργικές δαπάνες, αγορές έργων, συμμετοχές σε διεθνείς εκθέσεις κ.λπ.) προϋπολογίζει 1 εκατ. ευρώ για τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του. Υπολογίστε δε ότι μόνον το 2ο εξάμηνο θα λειτουργεί πλήρως το 2019. Ο τρόπος που λειτουργήσαμε και δραστηριοποιηθήκαμε μέχρι εδώ είναι υποδειγματικός. Με χορηγίες, διαπραγμάτευση, δουλειά και πολύ μεγάλο σεβασμό, όπως οφείλουμε, στη δημοσιονομική κατάσταση που βρίσκεται η χώρα μας.
– Από το ΥΠΠΟ σας χαρακτηρίζουν «δύσκαμπτη στη συνεργασία». Πώς το σχολιάζετε;
– Δεν ξέρω ποιος από το υπουργείο με χαρακτηρίζει με αυτά τα επίθετα. Δεν μπορώ να απαντήσω στην ερώτηση για λόγους στοιχειώδους αυτοσεβασμού. Αν μου λέγατε ποιος με χαρακτηρίζει, θα είχε κάποιο νόημα.
– Ο τρόπος που εξελίσσεται η σχέση σας με την υπουργό Πολιτισμού Μυρσίνη Ζορμπά θα μπορούσε να εκληφθεί ως ασυμφωνία χαρακτήρων;
– Η υπουργός είναι αναμφίβολα μια σημαντική επιστήμων και προσωπικότητα με εξαιρετική προσφορά σε πολλούς τομείς του δημόσιου βίου. Ειλικρινά σέβομαι την ίδια και το έργο της και πιστεύω πως έχει πέσει θύμα παραπληροφόρησης. Δεν θέλω να σκεφτώ τίποτα άλλο. Πιστεύω ότι το έργο που έχει να επιτελέσει είναι μεγάλο και δύσκολο και φοβάμαι ότι κάποιοι την πληροφορούν λάθος. Πιθανόν οι ίδιοι που έγραψαν και την ανακοίνωση για τη συνέντευξη Τύπου στο ΕΜΣΤ.
– Μετά τις τελευταίες εξελίξεις, θα θέσετε υποψηφιότητα για τη θέση της διεύθυνσης του ΕΜΣΤ ή πιστεύετε ότι η προκήρυξη διαγωνισμού είναι μια προσχηματική διαδικασία;
– Τοποθετήθηκα δημόσια υπέρ κάθε διαφανούς διαδικασίας επιλογής. Δεν έχω κάτι να φοβηθώ. Είμαι επαγγελματίας και επιστήμων. Ωστόσο από την Πέμπτη τα πράγματα άλλαξαν αρκετά. Δημιουργήθηκε μεγάλη ένταση σε μια θετική στιγμή για το ΕΜΣΤ και μου καταλογίστηκαν αδίκως πράγματα. Βρίσκομαι σε δίλημμα. Επιπλέον, διάβασα χθες και την πρόσκληση ενδιαφέροντος. Αν συμμετάσχω, είναι σαν να νομιμοποιώ μια διαδικασία στην οποία η εμπειρία, οι τίτλοι σπουδών και οι διδακτορικοί τίτλοι έχουν μικρότερη αξία από μια «συνέντευξη» με αξιολογητές επιφανείς μεν, αλλά αγνώστους προ το παρόν.
Η προκήρυξη ίσως χαμηλώνει τον πήχυ των αντικειμενικών προσόντων των υποψηφίων και ανεβάζει τον πήχυ της γνώμης των αξιολογητών.
Είναι νομίζω θεμιτό το δικαίωμα να γνωρίζει κάποιος ποιος θα τον αξιολογήσει. Θα περιμένω. Χρειάζομαι ηρεμία μετά από όλα αυτά, για να αποφασίσω αν θα δεχτώ να συμμετάσχω. Σκέπτομαι όμως πως αν δεν δηλώσω συμμετοχή, θα είναι σαν να μη θέλω να υπερασπιστώ το έργο μου.