Τα ελληνικά πανεπιστήμια και ΤΕΙ αναζητούν ένα παράθυρο στον κόσμο, τόσο για να επιτελέσουν τον ακαδημαϊκό τους έργο αλλά και για να βελτιώσουν τους πόρους τους. Στο πλαίσιο αυτό εντυπωσιακή είναι η αύξηση των αγγλόφωνων μεταπτυχιακών προγραμμάτων τα τελευταία χρόνια, στα οποία θα προσελκύονται ξένοι φοιτητές ενώ και οι Ελληνες διεκδικούν μία ευκαιρία για να βελτιώσουν τα εργασιακά τους προσόντα, ίσως και στο εξωτερικό. Σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας, το ένα στα δέκα μεταπτυχιακά προγράμματα των ελληνικών πανεπιστημίων και ΤΕΙ προσφέρεται στα αγγλικά. Η ζήτηση είναι σημαντική παρότι, προς το παρόν, απαιτούνται πολλά βήματα για να γίνει η Ελλάδα εκπαιδευτικός προορισμός για ξένους φοιτητές.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Παιδείας, από το σύνολο των περίπου 1.000 μεταπτυχιακών προγραμμάτων πλήρους ή μερικής φοίτησης στα ελληνικά ΑΕΙ, συνολικά 86 οργανώνονται αποκλειστικά στην αγγλική γλώσσα. Σε αυτά δεν περιλαμβάνονται όσα προσφέρονται στα ελληνικά και στα αγγλικά.
• Τα περισσότερα αγγλόφωνα προγράμματα οργανώνονται στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Πανεπιστήμιο Πατρών (από 11) και ακολουθεί το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με επτά προγράμματα. Συνολικά, στη λίστα με τα αγγλόφωνα μεταπτυχιακά εμφανίζονται 18 ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης, μεταξύ των οποίων και τέσσερα ΤΕΙ.
• Οι τομείς με τα περισσότερα αγγλόφωνα μεταπτυχιακά είναι των θετικών επιστημών (με 28 προγράμματα) και τεχνολογικών επιστημών (με 27 προγράμματα). Ακολουθούν η επιστημονική ενότητα της οικονομίας-διοίκησης με 7 προγράμματα και οι ανθρωπιστικές σπουδές με 11.
• Από τα 86 προγράμματα, τα 64 έχουν δίδακτρα, τα οποία κυμαίνονται από 1.000 ευρώ έως και 10.000 ευρώ (από τον κατάλογο των τιμών εξαιρέθηκαν τα μεταπτυχιακά του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος, το οποίο έχει από την ιδρυτική του πράξη στόχευση για παροχή μεταπτυχιακών σπουδών στην αγγλική γλώσσα και το κόστος τους προσεγγίζει έως και τις 15.000 ευρώ).
Στόχος των ιδρυμάτων είναι να προσελκύσουν φοιτητές από το εξωτερικό. Βεβαίως, όπως λέει μιλώντας στην «Κ» ο πρύτανης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Εμμανουήλ Γιακουμάκης, είναι πολύ δύσκολο η Ελλάδα να γίνει ανταγωνιστική στη διεθνή αγορά εκπαίδευσης, καθώς δεν έχει καταφέρει να εδραιώσει σε βάθος χρόνου το «όνομά» της και να αποτελέσει προορισμό σπουδών για ξένους φοιτητές. Παρότι θα μπορούσε, ιδίως εάν έδινε το βάρος σε συγκεκριμένους ακαδημαϊκούς τομείς. Είναι χαρακτηριστικό ότι, όπως λέει ο κ. Γιακουμάκης, στο μεταπτυχιακό που έχει το ΟΠΑ με τη Σχολή Ευρωπαϊκού Πολιτισμού και Γλωσσών του Πανεπιστημίου του Kεντ και αφορά τη «Διαχείριση Πολιτιστικής Κληρονομιάς», πάνω από τους μισούς φοιτητές είναι από τις ΗΠΑ.
Αντίστοιχη ζήτηση από το εξωτερικό έχει το μονοετές αγγλόφωνο πρόγραμμα «Αρχαιολογία της Ελλάδας και της Ανατολικής Μεσογείου» που οργανώνεται από το τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μάλιστα, είναι ενδεικτικό όπως δήλωσε στην «Κ» ο πρύτανης του ιδρύματος κ. Θάνος Δημόπουλος, ο αριθμός των σπουδαστών του προγράμματος από ξένες χώρες διπλασιάστηκε κατά το τρέχον ακαδημαϊκό έτος 2018-2019 σε σύγκριση με πέρυσι. «Το επέλεξα διότι το Πανεπιστήμιο Αθηνών έχει μακρά παράδοση στην Αρχαιολογία.
Γύρισα στην πατρίδα των γονιών μου να σπουδάσω αυτό που αγαπώ. Το πρόγραμμα, εκτός από τους έμπειρους καθηγητές, περιλαμβάνει επισκέψεις σε σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους που δεν θα μπορούσα να τους μελετήσω σε άλλες χώρες», ανέφερε στην «Κ» η 26χρονη Αντιγόνη Πασχάκη. Ζει στο Τορόντο του Καναδά με τους γονείς της, που μετανάστευσαν από την Ελλάδα, αποφοίτησε δεύτερη σε σειρά βαθμολογίας και διάβασε τον όρκο στα αγγλικά, και επιθυμεί να κάνει διδακτορικό με στόχο την ακαδημαϊκή καριέρα στην αρχαιολογία.
«Το πρόγραμμα είναι αφιερωμένο στη μελέτη της αρχαιολογίας της Ελλάδας, της ευρύτερης περιοχής του Αιγαίου, της Κύπρου και της Ανατολικής Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένης της Μεσοποταμίας και συνδυάζει μία εις βάθος, συστηματική αναφορά των σχετικών μεθοδολογιών, ευρημάτων και αναφορών από την εμφάνιση των μινωικών και μυκηναϊκών ανακτόρων και των μεγάλων αυτοκρατοριών της Ανατολικής Μεσογείου, όπως οι Χετταίοι και οι Ασσύριοι, αλλά και την αυτοκρατορία του Μ. Αλεξάνδρου και τη βασιλεία των διαδόχων του, με έμφαση στη μελέτη της επίδρασης της ιστορίας στους νεότερους χρόνους», αναφέρει η διευθύντριά του, καθηγήτρια κ. Ελένη Μαντζουράνη. Η Φιλοσοφική Αθηνών, επίσης, έχει δώσει βάρος στην οργάνωση αγγλόφωνων προπτυχιακών προγραμμάτων, ενώ ήδη με διακρατικές και διαπανεπιστημιακές συμφωνίες έχει οργανώσει πρόγραμμα για Κινέζους φοιτητές, οι πρώτοι των οποίων επίσης αποφοίτησαν φέτος.
Βεβαίως, οι περισσότεροι σπουδαστές των αγγλόφωνων μεταπτυχιακών είναι Ελληνες. «Επιλέγουν εκείνα τα οποία προσφέρουν πολύ καλές πιστοποιήσεις. Από την άλλη, η επιτυχής ολοκλήρωση ενός αγγλόφωνου προγράμματος υποδηλώνει την άριστη γνώση της αγγλικής γλώσσας και αυτό μετρά σε εργοδότες στην Ελλάδα με διεθνή προσανατολισμό», λέει ο κ. Γιακουμάκης. Ταυτόχρονα, δεν είναι λίγοι οι Ελληνες πτυχιούχοι που, παρακολουθώντας ένα τέτοιο πρόγραμμα, έχουν υψηλούς επαγγελματικούς στόχους στο εξωτερικό.