Mπορεί η δικαστική περιπέτεια της καθαρίστριας από τον Βόλο να είχε αίσιο τέλος, καθώς σε χρόνο-ρεκόρ αποφασίστηκε η διακοπή της κράτησής της, αλλά το θέμα που ήρθε στην επικαιρότητα με την ποινική μεταχείριση όσων προσλήφθηκαν στο Δημόσιο με πλαστούς η παραποιημένους τίτλους σπουδών, βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.
Η ιστορία της καθαρίστριας, που καταδικάστηκε σε δέκα χρόνια και κατέληξε στη φυλακή γιατί είχε παραποιήσει το απολυτήριο του δημοτικού για να προσληφθεί πριν από χρόνια, προκάλεσε το αίσθημα δικαιοσύνης των πολιτών, αλλά ταυτόχρονα ανέδειξε τα σύνθετα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί με εκατοντάδες πρώην δημοσίους υπαλλήλους που απολύθηκαν γιατί πήραν μία θέση με πλαστά χαρτιά.
Η ποινή για την καθαρίστρια στηρίχθηκε βασικά στην εφαρμογή του νόμου περί καταχραστών του Δημοσίου, ο οποίος έχει επικριθεί για τα προβλήματα που παράγει η εφαρμογή του – και για την ερμηνεία που δόθηκε από τους δικαστές.
Οι υποθέσεις
Αλλα ας τα πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Μετά το 2013, όταν ξεκίνησε μια σοβαρή προσπάθεια εκκαθάρισης του Δημοσίου, πολλοί ήταν εκείνοι που βρέθηκαν να έχουν πάρει μία θέση εργασίας προσκομίζοντας πλαστούς τίτλους, μεταξύ των οποίων και γιατροί, οδοντίατροι, κτηνίατροι, δικηγόροι και πολλοί άλλοι. Οι υποθέσεις τους έφθασαν στα δικαστήρια και διαμορφώθηκαν, όπως προκύπτει από εκατοντάδες αποφάσεις που έχουν ήδη εκδοθεί, δύο τάσεις. Πολλά ποινικά δικαστήρια έκριναν ότι η πλαστογραφία και η απάτη που βάρυναν τους κατηγορουμένους είναι αδικήματα που τελέστηκαν μία φορά, όταν δηλαδή προσκομίστηκε ο πλαστός τίτλος σπουδών και έγινε η πρόσληψη. Με αυτό το σκεπτικό, στις περισσότερες περιπτώσεις τα δικαστήρια έκριναν ότι τα αδικήματα είχαν παραγραφεί και οι κατηγορούμενοι για τα πλαστά χαρτιά δεν δικάστηκαν καν.
Υπάρχουν, όμως, και πολλές αποφάσεις που αντιμετώπισαν το θέμα διαφορετικά. Εκριναν ότι το αδίκημα της απάτης εις βάρος του Δημοσίου δεν είναι στιγμιαίο αλλά συνεχές, δηλαδή διήρκεσε όσο καιρό ο δημόσιος λειτουργός ή υπάλληλος εργάστηκε και πληρωνόταν. Με αυτές τις αποφάσεις τα αδικήματα δεν κρίθηκαν ότι έχουν παραγραφεί και οι ποινές που επιβλήθηκαν στους κατηγορουμένους ήταν μεγάλες, καθώς εφαρμόζεται για τα πλαστά πιστοποιητικά ο νόμος περί καταχραστών του Δημοσίου που επισύρει ποινές ώς και ισόβια.
Η αυστηρότητα σε υποθέσεις κατώτερων υπαλλήλων που απασχολήθηκαν στην καθαριότητα ή σε χειρωνακτικές εργασίες στο Δημόσιο προκάλεσε, ευλόγως, συζητήσεις και αντιδράσεις, αντίθετα με άλλες περιπτώσεις –διότι υπάρχουν κι αυτές– όπου οι πλαστοί τίτλοι σπουδών αφορούσαν γιατρούς ή άλλες επιστημονικές ειδικότητες, με ό,τι επικίνδυνο συνεπάγεται η άσκηση επαγγελμάτων χωρίς τις απαραίτητες προϋποθέσεις. Πολλές από αυτές τις υποθέσεις έφθασαν και στον Αρειο Πάγο, όπου το ανώτατο δικαστήριο ήδη έχει εκδώσει αποφάσεις και προς τη μία και προς την άλλη κατεύθυνση.
Με αφορμή την αναίρεση της απόφασης για την καθαρίστρια το Ανώτατο Δικαστήριο αναμένεται να προσεγγίσει και πάλι το θέμα, ενώ πληροφορίες από δικαστικές πηγές αναφέρουν ότι με την πρώτη ευκαιρία εξ αφορμής εκκρεμούς δίκης, η υπόθεση πλαστοί τίτλοι και προσλήψεις στο Δημόσιο θα απασχολήσει την Ολομέλεια του Αρείου Πάγου για να λυθούν τα σύνθετα και εκκρεμή θέματα που έχουν οδηγήσει σε αντιφατικές αποφάσεις.
Πάντως, δικαστικοί υποστηρίζουν ότι μπορεί το θέμα να λυθεί και με νομοθετική ρύθμιση με την οποία είναι εφικτό να αποκλειστεί η εφαρμογή του νόμου για τους καταχραστές του Δημοσίου στις περιπτώσεις των πλαστών τίτλων, μετατρέποντας τα αδικήματα σε χαμηλότερης ποινικής απαξίας κακουργήματα ή πλημμελήματα, χωρίς να επιβάλλονται οι εξοντωτικές ποινές που προκαλούν το αίσθημα περί δικαίου των πολιτών, διασφαλίζοντας όμως παράλληλα και την ποινική τιμωρία των υπευθύνων. Διότι, όπως τόνιζαν στην «Κ» δικαστικοί, η ατιμωρησία δεν είναι σε καμία περίπτωση η λύση.