Μάκης Μυλωνάς: Η απροσδόκητη επιβίωση μιας κυρίαρχης χώρας που την έλεγαν Συρία

Μάκης Μυλωνάς: Η απροσδόκητη επιβίωση μιας κυρίαρχης χώρας που την έλεγαν Συρία

3' 24" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Δέκα χρόνια πριν, η είδηση της επίσκεψης του προέδρου του Σουδάν στη Συρία θα είχε απασχολήσει τον διεθνή Τύπο με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο. Ο μετριοπαθής πρόεδρος της Συρίας Μπασάρ αλ Ασαντ θα είχε κατηγορηθεί για τη διπλωματική χείρα βοηθείας που προσφέρει σε έναν δικτάτορα εναντίον του οποίου είχε μόλις εκδώσει ένταλμα σύλληψης το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για εγκλήματα πολέμου στο Νταρφούρ. Οταν όμως το απόγευμα της 16ης Δεκεμβρίου του περασμένου έτους ο στρατηγός Ομάρ ελ-Μπεσίρ προσγειώθηκε στο διεθνές αεροδρόμιο της Δαμασκού, θα γινόταν ο πρώτος ηγέτης αραβικής χώρας που θα επισκεπτόταν τη Συρία μετά την έναρξη του πολέμου. Οι ρόλοι είχαν πια αντιστραφεί.

Λίγες ημέρες αργότερα, στις 23 Δεκεμβρίου, το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων της Συρίας μετέδωσε ότι ο επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών της Συρίας συναντήθηκε με τον επικεφαλής των μυστικών υπηρεσιών του καθεστώτος Σίσι στην Αίγυπτο. Τέσσερις ημέρες μετά, η διπλωματική αναβάθμιση της Δαμασκού έγινε ακόμα πιο σαφής. Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ανακοίνωσαν την επαναλειτουργία της πρεσβείας τους στη Δαμασκό, έπειτα από περίπου 6 χρόνια διακοπής των εργασιών της. Κατά ένα μεγάλο διάστημα αυτής της περιόδου, το Αμπου Ντάμπι τάχθηκε στο πλευρό σουνιτικών οργανώσεων που μάχονταν ενάντια στο καθεστώς Ασαντ. Την ίδια ακριβώς ημέρα, από το αεροδρόμιο της Δαμασκού απογειώθηκε και η πρώτη «μεταπολεμική» τουριστική πτήση με προορισμό το Μοναστήρι της Τυνησίας, όπου οι 150 Σύριοι ταξιδιώτες γνώρισαν την αποθέωση κατά την άφιξή τους. Την επομένη, το υπουργείο Εξωτερικών του Μπαχρέιν ανακοίνωσε ότι η πρεσβεία της χώρας στη Δαμασκό λειτουργεί πλέον κανονικά.

Κατά τις πρώτες ημέρες του νέους έτους, από την Τυνησία μέχρι την Ιορδανία και από το Κουβέιτ μέχρι το Ιράκ, σχεδόν όλες οι εφημερίδες του αραβικού κόσμου μεταδίδουν πληροφορίες περί της άμεσης επανεισδοχής της Συρίας στον Αραβικό Σύνδεσμο. Η Συρία είχε αποβληθεί από τους κόλπους του οργανισμού τον Νοέμβριο του 2011 λόγω της βίαιης καταστολής εναντίον των τότε ειρηνικών διαδηλώσεων από το καθεστώς Ασαντ. Εξάλλου, το κλίμα των τελευταίων ημερών οδήγησε τον υπουργό Εξωτερικών της Μεγάλης Βρετανίας Τζέρεμι Χαντ να παραδεχθεί ότι ο πρόεδρος της Συρίας θα παραμείνει για «αρκετό καιρό» στη θέση του.

Οχι τυχαία, η επιτάχυνση της διπλωματικής επαναπροσέγγισης της Συρίας με τον υπόλοιπο αραβικό κόσμο σημειώνεται στον απόηχο της απόφασης του προέδρου Τραμπ να δρομολογήσει την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το συριακό έδαφος. Μέχρι σήμερα, η στρατιωτική δραστηριοποίηση των ΗΠΑ στην περιοχή λειτουργούσε ενοποιητικά για την ετερόδοξη συμμαχία των υποστηρικτών του προέδρου Ασαντ που περιλαμβάνει τη Ρωσία, το Ιράν και την Τουρκία. Με την κοινή αγωνία για τη διαιώνιση της αμερικανικής παρουσίας στην περιοχή να εκλείπει, είναι εξαιρετικά αμφίβολο αν οι τρεις αυτές χώρες μπορούν να διατηρήσουν το ίδιο υψηλό επίπεδο συνεργασίας.

Διαβλέποντας την ευκαιρία που προκύπτει από την αλλαγή των συσχετισμών, οι αραβικές χώρες που πόνταραν στην αλλαγή καθεστώτος στη Συρία συνειδητοποιούν τώρα ότι ο μόνος τρόπος να περιορίσουν τη δράση του Ιράν και της Τουρκίας στο συριακό έδαφος είναι η στενότερη συνεργασία τους με τον πρόεδρο Ασαντ. Τονίζοντας την ανάγκη διαφύλαξης της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας, οι αραβικές χώρες επιχειρούν να ανακόψουν τις επεκτατικές βλέψεις της Τουρκίας στις κουρδικές περιοχές της βόρειας Συρίας, ενώ προτάσσοντας την κοινή αραβική καταγωγή των πληθυσμών της περιοχής επιχειρούν να δημιουργήσουν «σουνίτικο αντίβαρο» στην αυξανόμενη οικονομική και πολιτισμική επιρροή των σιϊτών της Τεχεράνης. Στον βαθμό που μπορεί να αποτελέσει ανάχωμα στην επιρροή του Ιράν, η επαναδραστηριοποίηση των αραβικών χωρών βρίσκει απολύτως σύμφωνη και τη Μόσχα, η οποία επιδιώκει με θέρμη να δείχνει κατανόηση στην εύλογη ανησυχία του Ισραήλ για τη δράση ιρανικών παραστρατιωτικών οργανώσεων κοντά στα σύνορα του με τη Συρία.

Με έναν παράδοξο τρόπο, είναι τελικά η προάσπιση της εθνικής κυριαρχίας της Συρίας αυτή που μπορεί σε βάθος χρόνου να ανατρέψει τα κάθε λογής τετελεσμένα υπέρ τρίτων δυνάμεων. Ηδη η διπλωματική αναβάθμιση της Δαμασκού κατέστησε ευκολότερη την απόφαση των κουρδικών δυνάμεων του Μανμπίτζ να ζητήσουν τη προστασία του συριακού στρατού και δυσκολότερη την υλοποίηση της τουρκικής απειλής για εισβολή στην περιοχή. Ολα δείχνουν ότι το λιγότερο πιθανό σενάριο των τελευταίων ετών είναι πια το επικρατέστερο: αργά ή γρήγορα θα υπάρξει ξανά μια κυρίαρχη χώρα που θα λέγεται Συρία.

* Ο κ. Μάκης Μυλωνάς εργάζεται ως σύμβουλος διεθνών σχέσεων και δημόσιων πολιτικών στην Αθήνα και στις Βρυξέλλες.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή