Νίκος Μωραϊτάκης: Το ρολόι δεν γυρίζει πίσω

Νίκος Μωραϊτάκης: Το ρολόι δεν γυρίζει πίσω

3' 40" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Τη χρονιά που φεύγει συμπληρώσαμε μία δεκαετία από το ξέσπασμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 2008. Μία δεκαετία στην οποία το φιλελεύθερο πολιτικό και οικονομικό οικοδόμημα της Δύσης δεν μπόρεσε να επανακτήσει την εμπιστοσύνη των λαών που εκπροσωπεί.

Η µετα-κοµµουνιστική παγκόσμια οικονομική τάξη πραγμάτων έφερε πρωτοφανή ευημερία και ανάπτυξη στον κόσμο. Δισεκατομμύρια άνθρωποι στον αναπτυσσόμενο κόσμο βγήκαν από τη φτώχεια και δημιούργησαν μια νέα μέση τάξη. Η τεχνολογία συνέδεσε όλο τον πλανήτη σε ένα κοινό δίκτυο γνώσης, ιδεών και εμπορίου. Κάθε δείκτης ανθρώπινης ευημερίας, από το προσδόκιμο ζωής μέχρι την εγκληματικότητα, την ειρήνη και τη δημοκρατία, έχει θετικό πρόσημο.

Όµως οι δυτικές κοινωνίες δεν καρπώθηκαν τα οφέλη με αναλογικό τρόπο. Μεγάλο μέρος της κοινωνίας, και εδώ στην Ελλάδα, είδε το εισόδημά του να μένει στατικό σε μια περίοδο που η τεχνολογική πρόοδος και η Wall Street κατέγραψαν την καλύτερη δεκαετία στην ιστορία τους. Πολλοί βλέπουν την τεχνολογική πρόοδο, το διεθνές εμπόριο και τη μετανάστευση ως απειλές που φέρνουν εργασιακή ανασφάλεια. Τα ευρωπαϊκά ασφαλιστικά συστήματα είναι πρακτικά χρεοκοπημένα και πολλοί υποπτεύονται ότι αυτοί πλήρωσαν τη νύφη για τις αταξίες του χρηματοοικονομικού κατεστημένου. Το αν έχουν δίκιο ή άδικο είναι επουσιώδες. Το πολιτικό και οικονομικό κατεστημένο στη Δύση επι- χείρησε να αντιμετωπίσει αυτά τα προβλήματα με έναν τεχνοκρατικό κυνισμό που αγγίζει τα όρια της αλαζονεί- ας. Η αλήθεια είναι ότι οι λύσεις σε ένα σύστημα με τόσο περίπλοκους διακρατικούς συσχετισμούς δεν μπορεί παρά να είναι τεχνοκρατικές. Τα μεγάλα προβλήματα της εποχής μας, οι μεταναστευτικές πιέσεις, η κλιματική αλλαγή, η τεχνολογική μεταμόρφωση των εργασιακών σχέσεων, δεν μπορούν να λυθούν σε εθνικό επίπεδο. Καθώς υποχωρεί όμως το εθνικό αφήγημα, γίνεται ολοένα πιο έντονο το λαϊκό αίσθημα ότι οι τύχες μας καθορίζονται από τεχνοκρατικούς οργανισμούς που δεν ελέγχουμε δημοκρατικά. Μαζί με την αύξηση της εισοδηματικής ανισότητας, ο κόσμος αρχίζει να πιστεύει ότι κάποιοι που δεν εκλέξαμε έχουν και το καρπούζι και το μαχαίρι. Η πολιτική κρίση στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι απομονωτικές τάσεις στην Αμερική του Τράμπ, η ψήφος για το Brexit, οι εθνικιστικές και αυταρχικές αθλιότητες στην Ουγγαρία δεν είναι αποτέλεσμα ενός λαϊκιστικού τρικ στο Facebook.

Αντίθετα, το κύμα λαϊκισμού, που πρώτοι και καλύτεροι βιώσαμε στην Ελλάδα, είναι η απάντηση σε ένα πολιτικό κατεστημένο που από το 2008 απέφυγε να δώσει εθνικές απαντήσεις στις ανησυχίες που δημιούργησε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία.

Οι λαϊκιστές πολιτικοί μιλάνε για ένα πραγματικό πρόβλημα που το κατεστημένο αποφεύγει να αναγνωρίσει, γι’ αυτό άλλωστε είναι και δημοφιλείς. Δυστυχώς, οι λύσεις που υπόσχονται είναι ανεφάρμοστες και ζημιογόνες, πρώτα από όλα μάλιστα για τους ίδιους τους ψηφοφόρους τους. Αυτό είναι ένα μάθημα που το πήραμε πρώτοι εδώ στην Ελλάδα – το αν το μάθαμε κιόλας θα φανεί. Ίσως το μόνο καλό νέο είναι ότι μπορεί και πρώτοι να τους γυρίσουμε την πλάτη, σε μια περίοδο που οι άλλοι λαοί της Ευρώπης και της Αμερικής θα κάνουν τους ανόητους πειραματισμούς που κάναμε εμείς την τελευταία δεκαετία.

Το 2019 μάλλον θα δούμε το παγκόσμιο κατεστημένο θεσμών και οικονομικών συσχετισμών να αρχίσει να διαλύεται. Η παγκόσμια οικονομία έχει αρχίσει να επιβραδύνεται. Η αναπτυξιακή μηχανή της Κίνας έχει κλονιστεί. Οι αμαρτίες των λαϊκιστών και η πολιτική πόλωση μάλλον δεν επιτρέπουν την επιστροφή σε αυτό που λέγαμε κανονικότητα πριν από δέκα χρόνια. Αυτή η ανακατάταξη δεν είναι καλό νέο για μια μικρή οικονομία όπως η ελληνική, που σε μεγάλο βαθμό ωφελήθηκε από τη συμπόρευση με ένα οικονομικό σύστημα που δημιουργούσε ευημερία. Ίσως η σηµαντικότερη πολιτική προτεραιότητά μας για το 2019 είναι να βρούμε πώς θα τοποθετήσουμε τη χώρα, την οικονομία και τις διεθνείς μας σχέσεις στη νέα τάξη πραγμάτων που θα προκύψει τα επόμενα χρόνια. Για να το κάνουμε αυτό, θα χρειαστεί να χτίσουμε ένα στιβαρό- τερο παραγωγικό μοντέλο, που να δίνει ευκαιρίες στους μορφωμένους –άνεργους– συμπολίτες μας. Και παράλληλα να διαλέξουμε μια πολιτική ηγεσία που να αντιλαμβάνεται τους διεθνείς συσχετισμούς και να μπορεί να κάνει κάτι παραπάνω από το να μοιράζει διορισμούς, ενώ ζητιανεύει δάνεια από τους Ευρωπαίους εταίρους μας.

∆εν ξέρω με τι θα μοιάζει ο κόσμος στη δεύτερη δεκαετία μετά τη μεγάλη οικονομική κρίση, στα σίγουρα όμως δεν θα γυρίσει στην κατάσταση που ήταν πριν. Ήρθε η ώρα να πάψουμε να εναποθέτουμε τις ελπίδες μας σε αυτούς που υπόσχονται ότι θα γυρίσουν πίσω το ρολόι ή σε αυτούς που βλέπουν τις κοσμογονικές διεθνείς αναταράξεις ως κάτι ευχάριστο που επιβεβαιώνει τα φθηνά λαϊκιστικά τους ένστικτα.

Το χάσµα µεταξύ του λαού και των ελίτ συνεχίζει να διευρύνεται, καθώς η υπόσχεση της ευηµερίας ξεθωριάζει στη ∆ύση.

*Ο Νίκος Μωραϊτάκης είναι CEO στην εταιρεία Workable

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή