ΒΑΤΙΚΑΝΟ. Το άνοιγμα του συνόλου των μυστικών αρχείων του Βατικανού που αφορούν τη θητεία του Πάπα Πίου ΙΒ΄ κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου αποφάσισε ο Πάπας Φραγκίσκος, ικανοποιώντας αίτημα δεκαετιών της εβραϊκής κοινότητας.
Ορισμένοι Εβραίοι έχουν κατηγορήσει τον Πίο, ο οποίος υπήρξε Προκαθήμενος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας την περίοδο μεταξύ 1939 και 1958, για αδιαφορία απέναντι στο Ολοκαύτωμα, αλλά και για τη σιωπή του μπροστά στα εγκλήματα των ναζί κατά των Εβραίων της Ευρώπης.
Η επίσημη θέση του Βατικανού θέλει τον Πίο να εργάστηκε αθόρυβα και παρασκηνιακά για να σώσει Εβραίους και να αποφύγει τα αντίποινα των Γερμανών εναντίον ρωμαιοκαθολικών στην κατεχόμενη Ευρώπη. Η Αγία Εδρα παρέμεινε, ωστόσο, σιωπηλή όλα αυτά τα χρόνια απέναντι στις αποκαλύψεις της Δικαιοσύνης, αλλά και δημοσιογράφων και ιστορικών, για τα δίκτυα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας που επέτρεψαν σε στελέχη του ναζιστικού κόμματος (όπως ο Αντολφ Αϊχμαν και ο Γιόζεφ Μέγνκελε) να διαφύγουν με πλαστά ταξιδιωτικά έγγραφα σε χώρες της Λατινικής Αμερικής.
Σε χθεσινή ομιλία του σε μέλη της υπηρεσίας των μυστικών αρχείων του Βατικανού, ο Πάπας Φραγκίσκος ανέφερε ότι τα αρχεία θα είναι προσβάσιμα σε ιστορικούς και ερευνητές από την 1η Μαρτίου 2020, για προσθέσει ότι «η Εκκλησία δεν φοβάται την Ιστορία» και ότι η κληρονομιά του Πάπα Πίου αντιμετωπίστηκε με «κάποια προκατάληψη και υπερβολή».
Την πρωτοβουλία του Ποντίφικα καλωσόρισε η Αμερικανική Εβραϊκή Επιτροπή (AJC). «Εδώ και περισσότερα από 30 χρόνια, η AJC καλούσε για δημοσιοποίηση των μυστικών αρχείων της Αγίας Εδρας από την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου», είπε ο ραββίνος Ντέιβιντ Ρόζεν, διευθυντής διεθνών σχέσεων της AJC.
«Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι ειδικοί από τα ινστιτούτα μνήμης του Ολοκαυτώματος στο Ισραήλ και στις ΗΠΑ θα έχουν τη δυνατότητα να αξιολογήσουν με αντικειμενικότητα την ιστορική πραγματικότητα, βασισμένοι στα ιστορικά αρχεία της τραγικής εκείνης εποχής.
Οι ιστορικοί αυτοί ίσως μπορέσουν να αναγνωρίσουν τις αποτυχίες, αλλά και τις γενναίες προσπάθειες που πραγματοποιήθηκαν την περίοδο του Ολοκαυτώματος», κατέληξε ο ραββίνος Ρόζεν. Το ενδιαφέρον της ιστορικής έρευνας κεντρίζει επίσης ο ρόλος του Πίου στη στήριξη του καθεστώτος Μουσολίνι.