ΡΩΜΗ. Σε εισαγωγές ελαιολάδου ενδέχεται να προχωρήσει τον Απρίλιο η Ιταλία, εξαιτίας της ραγδαίας συρρίκνωσης της φετινής σοδειάς ελιάς στη χώρα. Η φετινή σοδειά, η μικρότερη των τελευταίων 25 ετών, ήταν μειωμένη κατά 57% σε σχέση με πέρυσι, με τα ακραία καιρικά φαινόμενα να ευθύνονται γι’ αυτό. Πέρα από την ελάχιστη βροχόπτωση, τον παγετό της περασμένης εβδομάδας και τους ισχυρούς ανέμους σε όλη την Ιταλία, η χώρα αντιμετώπισε το 2018 έντονο φαινόμενο θερινής ξηρασίας, όπως εξηγεί σε άρθρο της η εφημερίδα The Guardian.
«Τα ακραία καιρικά και θερμοκρασιακά φαινόμενα ευθύνονται για τη μείωση της παραγωγής αγροτικών προϊόντων. Ο παγετός αποτελεί σπάνιο φαινόμενο στις μεσογειακές χώρες. Οι ακραίες θερμοκρασίες είχαν άλλωστε προβλεφθεί από τα μετεωρολογικά πρότυπα, τα οποία λαμβάνουν υπόψη τους την κλιματική αλλαγή», λέει ο καθηγητής Ρικάρντο Βαλεντίνι του Ευρωμεσογειακού Κέντρου για την κλιματική αλλαγή. Η μέση θερμοκρασία στις χώρες της μεσογειακής λεκάνης έχει ήδη αυξηθεί κατά 1,4 βαθμούς Κελσίου πάνω από αυτή των προβιομηχανικών ετών, ενώ ο όγκος βροχόπτωσης έχει μειωθεί κατά 2,5%.
Τα ελαιόδενδρα εξασθενούν από τα θερμοκρασιακά αυτά «σοκ», ενώ ακόμη και εάν επανακάμψουν παραμένουν ευάλωτα σε ασθένειες, όπως η φυλλοξήρα και άλλα βακτήρια ή παράσιτα. Το ιταλικό συνδικάτο αγροτών εκτιμά ότι η οικονομική ζημία από την κατάρρευση της φετινής σοδειάς ελιάς έχει ήδη φθάσει το ένα δισ. ευρώ. «Η κυβέρνηση δεσμεύθηκε να βρει λύση, αλλά μέχρι στιγμής δεν έχει ενισχύσει τους αγρότες με κάποιο τρόπο», λέει εκπρόσωπος του συνδικάτου. Πέρα από την Ιταλία, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει ότι η σοδειά ελιάς θα σημειώσει μείωση της τάξεως του 20% στην Πορτογαλία το 2018-19 και 42% στην Ελλάδα, παρότι οι τελικοί αριθμοί ίσως αποδειχθούν πολύ δυσμενέστεροι. Η Ε.Ε. εκτιμά όμως ότι η παραγωγή ελαιολάδου ίσως διασωθεί χάρη στην υπερπαραγωγή που αναμένεται να σημειωθεί στην Ισπανία.
Η τάση της υπερεντατικοποίησης της καλλιέργειας στην Ισπανία μπορεί να αντισταθμίσει τα προβλήματα που δημιουργεί η κλιματική αλλαγή, πλήττοντας όμως την παραδοσιακή καλλιέργεια και τη βιοποικιλότητα. Οι εντατικές καλλιέργειες ελαιόδενδρων και η βιομηχανική άρδευσή τους είναι ανθεκτικότερες στην ξηρασία, εφόσον ο υδροφόρος ορίζοντας παραμένει σε ικανοποιητικά επίπεδα πληρότητας.
«Το αγαπημένο σε όλους μεσογειακό τοπίο, με υπεραιωνόβια ελαιόδενδρα, θα αλλάξει ριζικά και θα αντικατασταθεί με φυτείες μικρών αλλά παραγωγικών δέντρων. Αυτά, όμως, απαιτούν εντατική άρδευση. Οι αγρότες στον ιταλικό νότο μετακινούνται ήδη προς την κατεύθυνση αυτή. «Η εξέλιξη αυτή δεν μου αρέσει αισθητικά, αλλά συνειδητοποιώ ότι αποτελεί αναγκαία προσαρμογή για τους κατοίκους των περιοχών αυτών», λέει ο Βαλεντίνι.