Το διαβόητο πλέον βίντεο με τον Αυστριακό ακροδεξιό ηγέτη του Κόμματος της Ελευθερίας (FPÖ) Χαντς Κρίστιαν Στράχε να διαπραγματεύεται με τη φερόμενη ως ανιψιά Ρώσου ολιγάρχη τη στήριξη της Μόσχας προς το FPÖ, στην Ιμπιζα, προκαλεί πολιτικό σεισμό στη χώρα. Ο ίδιος παραιτήθηκε και ο καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς άδειασε στην ουσία όλους τους υπουργούς του FPÖ, με αποτέλεσμα να παραιτηθούν συλλογικά, πλην της ανεξάρτητης όπως αυτοαποκαλείται υπουργού Εξωτερικών Kάριν Κνάισελ, η οποία σημειωτέον διατηρεί άριστες σχέσεις με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν.
Παράλληλα, προκηρύχθηκαν πρόωρες εκλογές για τον Σεπτέμβριο και τη Δευτέρα αναμένεται να συζητηθεί πρόταση μομφής κατά της κυβέρνησης, την οποία προς το παρόν έχουν δηλώσει ότι θα στηρίξουν μόνον οι Φιλελεύθεροι NEOS, που έχουν μόλις δέκα έδρες. Απαιτείται απλή πλειοψηφία για να επιβεβαιώσει η κυβέρνηση την εμπιστοσύνη του σώματος.
Σε περίπτωση που δεν συμβεί αυτό, ο πρόεδρος της χώρας, Αλεξάντερ βαν ντερ Μπέλεν, θα υποχρεωθεί πιθανότατα να διορίσει νέο πρωθυπουργό, ο οποίος σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις θα είναι ο παλαίμαχος και δημοφιλής πρώην πρόεδρος Χάιντς Φίσερ.
Το Λαϊκό Κόμμα του Κουρτς διαθέτει 61 έδρες, δηλαδή ακριβώς το ένα τρίτο της Βουλής, ενώ στους κόλπους της αντιπολίτευσης επικρατούν τακτικισμοί και ζυμώσεις. Ηδη το FPÖ έχει διακηρύξει ότι θα εκδικηθεί τον καγκελάριο για τη στάση του, με τη σαφή απειλή στελέχους του κόμματος προς τον Κουρτς: «Οποιος προσφέρει εμπιστοσύνη, λαμβάνει εμπιστοσύνη. Οποιος σπέρνει δυσπιστία, θα εξασφαλίσει δυσπιστία».
Στη συνέχεια, όμως, διευκρινίστηκε ότι δεν έχει καθοριστεί ακόμη η συμπεριφορά του κόμματος στη σχετική ψηφοφορία. «Κλειδί» για την εξασφάλιση ψήφου εμπιστοσύνης είναι επίσης η στάση των Σοσιαλδημοκρατών (SPÖ), γι’ αυτό άλλωστε κάποιοι από τους τεχνοκράτες που κάλυψαν τους υπουργικούς θώκους μετά την παραίτηση των ακροδεξιών πρόσκεινται στο κεντροαριστερό κόμμα.
Σύμφωνα με τις καταγγελίες του ακροδεξιού τέως εταίρου στην κυβέρνηση, ένας Βιεννέζος δικηγόρος ήταν ο άνθρωπος που μεσολάβησε για να κλειστεί το ραντεβού του Στράχε με τη Ρωσίδα επενδύτρια στην Ιμπιζα.
Την αποκάλυψη έκανε ο Γιόχαν Γκουντένους, στέλεχος του FPÖ, ο οποίος επίσης παραιτήθηκε και στο βίντεο εμφανιζόταν να εκτελεί χρέη διερμηνέα μεταξύ του ηγέτη του κόμματος και της Ρωσίδας. «Μια Ρωσίδα επενδύτρια ακινήτων, η οποία είναι από παλιά φίλη μας, μας πήρε τηλέφωνο και δήλωσε ενδιαφέρον για το οικόπεδό σας», φέρεται ότι είπε ο δικηγόρος στον Γκουντένους.
Ο ίδιος ο Στράχε δεσμεύθηκε ότι θα βρει ποιοι ήταν εκείνοι που κρύβονται πίσω από την υπόθεση και τη «βρώμικη εκστρατεία», όπως την αποκάλεσε, εναντίον του. «Θα αποδείξω την αθωότητά μου. Γι’ αυτό θα αγωνιστώ!» υποσχέθηκε. Η είδηση πάντως ότι η σύζυγός του Φιλίπα πήρε το νεογέννητο παιδί τους και μετακόμισε στους γονείς της διαψεύστηκε. «Είμαστε μια οικογένεια που μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε όλα», σχολίασε χαρακτηριστικά η σύζυγός του.
Η Αυστρία τελεί σε μία από τις βαθύτερες πολιτικές κρίσεις της μεταπολεμικά. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι υπό τις παρούσες συνθήκες είναι αδύνατο να πραγματοποιηθούν οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις, σημειώνει η οικονομική εφημερίδα Handelsblatt. Ο φιλόδοξος νεαρός καγκελάριος ήλπιζε, εξάλλου, ότι θα μπορέσει να συνδιαμορφώσει τη νέα Κομισιόν και να έχει λόγο στον διορισμό του διαδόχου του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ.
Με το βλέμμα στις ψήφους
Η απόφαση του καγκελαρίου να διαρρήξει πλήρως τους δεσμούς με τους ακροδεξιούς προφανώς δεν ήταν μόνον ανιδιοτελής. Οι σύμμαχοί του στην κυβέρνηση είχαν αρχίσει να του δημιουργούν προβλήματα και η διαπόμπευση του ηγέτη τους μέσω του «Ιμπιζαγκέιτ» θα μπορούσε να φέρει ψήφους στο δικό του κόμμα.
Οι Σοσιαλδημοκράτες διαμαρτύρονται τώρα πως, ενώ στο παρελθόν όταν συγκυβερνούσαν με το Λαϊκό Κόμμα ο σημερινός καγκελάριος υπήρξε συνεργάσιμος και λαλίστατος μετά τον σχηματισμό της συγκυβέρνησης ÖVP και FPÖ, εδώ και 17 μήνες δεν επιχείρησε ούτε μία φορά να συνομιλήσει με το SPÖ.
Yπενθυμίζεται ότι η πρώτη αντίδραση του Κουρτς μόλις δημοσιοποιήθηκε το βίντεο ήταν να κατηγορήσει τους Σοσιαλδημοκράτες, οι οποίοι με τη σειρά τους απαίτησαν επίσημη συγγνώμη από τον καγκελάριο για την αβάσιμη καταγγελία.
Οι εικασίες για την ταυτότητα της πηγής που παγίδευσε τον Στράχε ποικίλλουν και είναι ιδιαίτερα ευφάνταστες: από διάφορες μυστικές υπηρεσίες και την ισραηλινή Μοσάντ μέχρι τους Σοσιαλδημοκράτες και τον Γερμανό κωμικό Γιαν Μπέμερμαν, ο οποίος είχε γίνει γνωστός για το υβριστικό ποίημα κατά του Ταγίπ Ερντογάν και το τραγούδι «V for Varoufakis».
Η κατάσταση στη Βιέννη φαντάζει αυτήν τη στιγμή αδιέξοδη και πολλοί είναι αυτοί που ζητούν από όλους τους πρωταγωνιστές να κάνουν ένα βήμα πίσω, «όπως κάνουν και οι ομάδες στο πρωτάθλημα», σύμφωνα με το σχόλιο του Χέρμπερτ Ντρέξλερ, διανοούμενου Αυστριακού, στην εφημερίδα Kurier. Ο Κουρτς έχει επενδύσει πολλά στην επίδοση του κόμματός του στις ευρωεκλογές. Θεωρεί ότι αν πάει καλά, θα ενισχύσει τη θέση του και θα είναι δύσκολο να καταψηφιστεί η κυβέρνησή του την επόμενη μέρα. Δεν είναι τυχαίο ότι μετά το σκάνδαλο το ποσοστό του ÖVP έφτασε το 38%, σημειώνοντας αύξηση 4%, ενώ αντιθέτως το ακροδεξιό κόμμα έχασε 5% της επιρροής του.
Ο ρόλος του ανεξάρτητου Τύπου
Το «Ιμπιζαγκέιτ» απέδειξε για μία ακόμη φορά πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του Τύπου και η ανεξαρτησία του όχι μόνο στην Αυστρία αλλά και αλλού, παρά τις συστηματικές προσπάθειες περιστολής της ελευθερίας του. Ο ίδιος ο ακροδεξιός ηγέτης αποκαλούσε στο επίμαχο βίντεο «πόρνες» τους δημοσιογράφους και παραδέχθηκε ότι οραματίζεται ένα μιντιακό τοπίο ανάλογο με το ουγγρικό, προβάλλοντας ως ίνδαλμά του τον Βίκτορ Ορμπαν, πρωτεργάτη της ευρωπαϊκής εκδοχής της ανελεύθερης δημοκρατίας (illiberal democracy). Πράγματι, ένα τέτοιο ρεπορτάζ θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να δημοσιευθεί στην Ουγγαρία, όπου ο Τύπος ελέγχεται από τον πρωθυπουργό και τους ημετέρους του καθεστώτος. Η αποκάλυψη του σκανδάλου ήταν εφικτή ακριβώς επειδή λειτούργησε η ερευνητική δημοσιογραφία, ακόμη και αν κάποιοι εξέφρασαν επιφυλάξεις εξαιτίας της (άγνωστης προς το παρόν) ταυτότητας της πηγής. Τόσο το Spiegel όσο και η Sueddeutsche Zeitung, που φιλοξένησαν από κοινού το βίντεο και την απομαγνητοφώνησή του, περιέγραψαν άλλωστε με ακρίβεια τις αρχές δεοντολογίας τις οποίες ακολούθησαν.