O υπουργός Εξωτερικών της Μάλτας Καρμέλο Αμπέλα βρέθηκε στην Ελλάδα για να επισκεφθεί τη μαλτέζικη κοινότητα, τους συμπολίτες μας των οποίων οι πρόγονοι διέσχισαν τη Μεσόγειο και έφθασαν στη χώρα μας. Τον ρωτήσαμε ποιες είναι οι σκέψεις του για το σύγχρονο μεταναστευτικό ρεύμα, στο επίκεντρο του οποίου βρίσκεται η μικρή νησιωτική χώρα.
– Τον τελευταίο χρόνο παρατηρούμε μείωση των διασχίσεων της Μεσογείου με τίμημα την επιδείνωση της κατάστασης των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Ποια είναι η γνώμη σας;
– Χρειαζόμαστε μια ισορροπημένη προσέγγιση. Ούτε ελεύθερη είσοδο για όλους ούτε Ευρώπη-φρούριο. Αυτή η προσέγγιση θα μας οδηγήσει να επιτρέψουμε τη μετανάστευση αλλά με συντεταγμένο τρόπο. Πρέπει, επίσης, να αναγνωρίσουμε ότι οι πολιτικές που υιοθέτησε η Ε.Ε. έχουν φέρει αποτελέσματα, με την έννοια ότι λιγότεροι άνθρωποι διασχίζουν πια τη Μεσόγειο. Οι αριθμοί δεν είναι απόψεις, είναι πραγματικότητα. Ως προς τον σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, είναι πολύ σημαντικός γιατί μιλάμε για ανθρώπους, όχι απλά για αριθμούς. Ως πολιτικοί έχουμε ευθύνη να μιλάμε με σαφήνεια και –επιμένω – με ισορροπημένο τρόπο. Τα πράγματα δεν είναι άσπρα ή μαύρα.
– Τα λιμάνια της Μάλτας είναι κλειστά ή ανοικτά;
– Ποτέ δεν είπαμε ότι τα λιμάνια μας είναι κλειστά, αλλά είπαμε ότι το θέμα είναι ευρωπαϊκό.
– Βλέπουμε πρόσφυγες και μετανάστες που φθάνουν στη Μάλτα να κατανέμονται άμεσα σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Οδεύουμε προς μια τέτοια λύση;
– Οι συμφωνίες ad hoc δεν είναι μόνιμες. Εξι έως εννέα χώρες λαμβάνουν μέρος σε αυτές τις συμφωνίες, αλλά τι συμβαίνει με τα υπόλοιπα κράτη-μέλη; Δεν θα ήταν δίκαιο να θεωρήσουν ότι όλα είναι εντάξει και συνεχίζουμε έτσι. Χρειαζόμαστε μόνιμο μηχανισμό στον οποίο θα συμφωνούν και θα συμμετέχουν όλοι. Ημουν υπουργός Εσωτερικών και πρέπει να πω ότι πριν από 2,5 χρόνια η κατάσταση ήταν λίγο καλύτερη στο Συμβούλιο Εσωτερικών Υποθέσεων. Σήμερα, εξαιτίας της πολιτικής κατάστασης σε πολλές χώρες, δεν βλέπουμε προοπτική συμφωνίας για μετεγκαταστάσεις στο εσωτερικό της Ε.Ε. ή για αλλαγή του κανονισμού του Δουβλίνου. Εμείς βιώνουμε αυτές τις καταστάσεις και λέμε ότι δεν είναι μόνο θέμα διεθνών συμβάσεων, αλλά και ανθρωπιάς. Αν ένα καράβι είναι στο μέσο της Μεσογείου και οι άνθρωποι κινδυνεύουν, οι ένοπλες δυνάμεις μας θα πάνε και θα τους σώσουν.
– Μιλήσατε για ανθρωπιά και διερωτώμαι πόσο ηθικό είναι να διώκονται άνθρωποι που βοηθούν ναυαγούς;
– Δεν θα μιλήσω για συγκεκριμένες υποθέσεις, έχουμε υποθέσεις στα δικαστήρια της Μάλτας και της Ιταλίας. Οι ΜΚΟ έχουν ρόλο, αλλά δεν μπορεί κάποιες ΜΚΟ να θεωρηθεί ότι ίσως, με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο, άθελά τους… Να το πω αλλιώς. Υπάρχει εγκληματική δραστηριότητα, οι διακινητές θέλουν περισσότερες ευκαιρίες να στέλνουν κόσμο στην Ευρώπη, κάποιες ΜΚΟ δημοσίευαν συντεταγμένες σαν να λένε ανοίξαμε και σας περιμένουμε. Είναι διαφορετικό από το να σώζεις ζωές.
– Αν όμως παρεμποδιστεί η λειτουργία τους, δεν θα μπορούν ούτε να σώζουν ζωές.
– Πρέπει όμως να έχουν και τα κατάλληλα σκάφη. Πέρα από αυτό, υπάρχει η επιχείρηση «Σοφία» της Ε.Ε., που θεωρούμε ότι πρέπει να συνεχίσει γιατί είχε αρκετά πλεονεκτήματα, περιλαμβανομένου ότι έσωζε ζωές, αν και όχι τόσες όσες έσωσαν οι ΜΚΟ. Η επιχείρηση βοήθησε στην εκπαίδευση της λιβυκής ακτοφυλακής. Είναι πολύ σημαντικό να στηρίζουμε τη λιβυκή ακτοφυλακή.
– Οι αναφορές για όσα συμβαίνουν στα στρατόπεδα της Λιβύης είναι κόλαφος.
– Αληθεύει. Αλλά ας αρχίσουμε από τα θετικά. Η λιβυκή ακτοφυλακή συνεργάζεται καλύτερα μαζί μας, τους τηλεφωνούμε και σηκώνουν το τηλέφωνο. Η κατάσταση στη Λιβύη δεν είναι τέλεια, έχουμε τις εκθέσεις του ΟΗΕ για συγκεκριμένα στρατόπεδα και είναι αλήθεια ότι πρέπει να εργαστούμε για καλές συνθήκες για τους μετανάστες. Επίσης, η πολιτική κατάσταση στη Λιβύη απαιτεί την προσοχή όλων για να επιτευχθεί σταθερότητα και ασφάλεια.
– Συνολικά θα χαρακτηρίζατε την πολιτική του Ιταλού υπουργού Εσωτερικών Σαλβίνι επιτυχή;
– Εξαρτάται από το τι ονομάζουμε επιτυχία. Αυτό που θα ευχόμουν θα ήταν περισσότερη συνεργασία ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες συνολικά και ανάμεσα στη Μάλτα και στην Ιταλία συγκεκριμένα. Θα ήθελα να συνεργαζόμασταν περισσότερο σε πρακτικό επίπεδο, όχι σε φιλοσοφικό, γιατί φιλοσοφικά δεν θα συμφωνήσουμε.
– Εχει περάσει 1,5 χρόνος και θα ήθελα να ρωτήσω πώς πάνε οι έρευνες για την εξιχνίαση της δολοφονίας της δημοσιογράφου Ντάφνε Καρουάνα-Γκαλίτσια;
– Κατ’ αρχάς θέλω να τονίσω ότι η χώρα σοκαρίστηκε. Αυτή η πράξη δεν αντιπροσωπεύει το ποιοι είμαστε και τι πιστεύουμε. Περίπου 50 ημέρες μετά το έγκλημα έγιναν συλλήψεις και τρία άτομα έχουν παραπεμφθεί σε δίκη. Εδρασαν όμως μόνοι τους ή υπήρχε κάποιος εγκέφαλος; Από τις εφημερίδες πληροφορήθηκα ότι η αστυνομία είναι κοντά στη σύλληψη κάποιου που θεωρείται εγκέφαλος. Η θέληση υπάρχει σίγουρα. Είναι προς το συμφέρον της χώρας να διαλευκανθεί 100% αυτή η υπόθεση, γιατί διαδόθηκαν πολλά ψέματα που κατηγορούσαν τη Μάλτα και την κυβέρνηση για διάφορα, χωρίς στοιχεία. Οποιος έχει στοιχεία, μπορεί να πάει στον ανακριτή.