Τουριστική ατραξιόν το Τσερνόμπιλ

Τουριστική ατραξιόν το Τσερνόμπιλ

3' 25" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΚΙΕΒΟ. Μου τείνει το ποτήρι γεμάτο με υγρό, το χρώμα του οποίου θυμίζει νερωμένο γάλα. Με κοιτάει απευθείας στα μάτια. «Εδώ έχω βότκα σπιτίσια, τη φτιάχνω εγώ. Μη φανταστείς ότι είναι κάτι φοβερό, αλλά ό,τι έχουμε προσφέρουμε». Πίνω. Αλλάζει το ύφος του.

Ο παππούς που κάθεται απέναντί μου είναι ένας από τους 250 ανθρώπους που επέστρεψαν στη ζώνη αποκλεισμού του Τσερνόμπιλ μετά το πυρηνικό ατύχημα το 1986, σε σύνολο 115.000 κατοίκων που απομάκρυναν οι σοβιετικές αρχές. Οι περισσότεροι είναι ηλικιωμένοι και μένουν στα διάσπαρτα χωριά γύρω από τις πόλεις Τσερνόμπιλ και Πρίπιατ. Τους αποκαλούν «σαμοσιόλι», δηλαδή εκείνοι που επέστρεψαν αυτόβουλα. Οι δύο πόλεις και όλα τα χωριά σε ακτίνα 30 χιλιομέτρων από τον πυρηνικό αντιδραστήρα Νο 4 μέχρι και σήμερα είναι άδεια. Εκτός από τους σαμοσιόλι, μερικές χιλιάδες εργαζόμενοι και τουρίστες πηγαινοέρχονται καθημερινά στο Τσερνόμπιλ. Ολοι τους είναι τα ζωντανά φαντάσματα που θυμίζουν στην Ουκρανία και την ανθρωπότητα ότι η ένδοξη μοίρα του Προμηθέα είναι γεμάτη θυσίες και πόνο.

«Ημασταν παρίες. Το κράτος μάς έδωσε σπίτι, αλλού αλλά δεν μπορέσαμε να στεριώσουμε. Ο κόσμος τότε δεν ήξερε τι είναι η ραδιενέργεια, όσο περισσότερο το ράδιο έλεγε ότι δεν χρειάζεται ανησυχία, τόσο ο κόσμος ανησυχούσε. Ηξεραν ότι το ράδιο λέει μόνο ψέματα. Εμάς μας αποκαλούσαν “τσερνόμπιλτσι” (σ.σ. αυτοί που προέρχονται από το Τσερνόμπιλ) και ήταν συνώνυμο του μιάσματος. Απαγόρευαν στα παιδιά τους να παίζουν με τα δικά μας, δεν μας έδιναν το χέρι τους. Η άγνοια γεννάει φόβο και ο φόβος κακία. Εμείς γυρίσαμε, αυτοί που δεν επέστρεψαν δεν ξέρω αν είναι σε πολύ καλύτερη μοίρα από εμάς. Ελπίζω να είχαν τα παιδιά τους», συνεχίζει να διηγείται, γεμίζοντας ακόμη ένα ποτήρι.

Οταν γύρισαν, οι Αρχές τούς έδιωχναν ξανά και ξανά, μέχρι που τους άφησαν στην ησυχία τους. Και έμειναν εκεί μέχρι σήμερα. Σήμερα, η συνηθισμένη παρέα τους είναι οι Στάλκερ – έτσι αποκαλούνται όσοι μπαίνουν παράνομα στη ζώνη αποκλεισμού και οι επίσημοι ξεναγοί. Για τον παππού που με κερνάει σπιτική βότκα, η επαφή με τους τουρίστες είναι ένα μέσον βιοπορισμού. Οι Στάλκερ πάντα του φέρνουν κάτι σε φαΐ, μπαταρίες, λάμπες, κάποια ρούχα, ενώ οι επίσημοι οδηγοί του αφήνουν λίγα χρήματα για να πει την ιστορία του στους τουρίστες. Λέει την ίδια ιστορία ξανά και ξανά, ξέρει τι θέλουν να ακούσουν. Ενίοτε τους καθίζει στο τραπέζι και τους προτείνει να πιουν παρέα. Αν δεχθούν τη σπιτική βότκα και τα λαχανικά του μπαχτσέ, τους ανοίγει για λίγο την καρδιά του. Εχει έναν κήπο που καλλιεργεί, οικόσιτα ζώα και μια μικρή σύνταξη.

«Ερχονται κάποιοι που μας κοιτάνε λες και είμαστε εξωγήινοι, φοβούνται μέχρι και στην καρέκλα να καθίσουν. Στην αρχή με πονούσε αυτό, αλλά έπειτα συνήθισα. Είδα τόσα και τόσα μετά το 1986. Οι στρατιώτες μάς έδιωχναν, μετά έρχονταν άλλοι και προσπαθούσαν να μας πείσουν να φύγουμε οικειοθελώς. Μετά ήρθαν τα πλιάτσικα, έκλεβαν τα πάντα μέσα από τα σπίτια, ένας Θεός ξέρει σε ποιους τα πούλησαν. Οταν άδειασαν τα σπίτια, έκλεβαν σίδερα και έκοβαν ξύλα. Τώρα δεν έχει πολλά πράγματα να κλέψεις και έρχονται κυρίως τουρίστες. Νέα παιδιά, ευγενικά. Με συμπόνια». Οι σαμοσιόλι δεν θέλουν να γίνουν ατραξιόν. Πολλοί αρνούνται να έχουν επαφές με επισκέπτες. Σήμερα, αυτοί οι επισκέπτες αυξάνονται κατακόρυφα λόγω της βρετανικής τηλεοπτικής σειράς «Τσερνόμπιλ».

Περίπου 71.000 άτομα επισκέφθηκαν πέρυσι την περιοχή, ανάμεσά τους και 81 Ελληνες, μου λέει ο Κιρίλο Γάρνικ, επικεφαλής του τμήματος εισόδου και συνοδείας της ζώνης αποκλεισμού.

Αύξηση λόγω HBO

Κάθε χρόνο οι επισκέπτες αυξάνονται κατά 15%-20%, αν και φέτος η αύξηση αναμένεται μεγαλύτερη λόγω της τηλεοπτικής σειράς του HBO. «Ακόμη δεν έχει φανεί στα στατιστικά, όμως προβλέπεται να είναι μεγάλη», σημειώνει ο Γάρνικ. «Η σειρά είχε ορισμένες ανακρίβειες, αλλά κατά βάση περιγράφει τα γεγονότα έτσι όπως τα έχω διαβάσει στα βιβλία», σχολιάζει ο Κιρίλ Στεπανέτς, Στάλκερ, που πηγαίνει παράνομα στη ζώνη αποκλεισμού. Ο Στεπανέτς και τα άλλα άτομα που μίλησα στο Τσερνόμπιλ είναι ιδιαίτερα χαρούμενοι με την τεράστια επιτυχία της σειράς.

Εκείνο που οι ίδιοι για χρόνια προσπαθούν να εξηγήσουν στους επισκέπτες της ζώνης αποκλεισμού, μια τηλεοπτική σειρά τούς εξήγησε μέσα σε λιγότερο από πέντε ώρες. «Ελπίζουμε όλο και περισσότεροι άνθρωποι να έρχονται για να δουν ένα ζωντανό κομμάτι της ανθρώπινης ιστορίας και όχι απλώς για να βγάλουν μια σέλφι», συμπληρώνει ο Στεπανέτς.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή