ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ-ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Μπορεί η οριακή της νίκη την περασμένη εβδομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να αφήνει μία γλυκόπικρη γεύση, αλλά αυτή δεν παύει να αποτελεί ένα τεράστιο κατόρθωμα για την πρώτη γυναίκα πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Και ενώ μόλις 9 ψήφοι της έδωσαν τα ηνία στον πιο ισχυρό ευρωπαϊκό θεσμό, η Γερμανίδα πολιτικός απάντησε με χάρη μετά την καταμέτρηση των ψήφων ότι «μια πλειοψηφία δεν παύει να είναι πλειοψηφία στην πολιτική».
Μπορεί η ίδια να θέλει να υποβαθμίσει το οριακό αποτέλεσμα και η αλήθεια είναι ότι μπορεί σύντομα να έχει ξεχαστεί, αλλά αυτό που αποδεικνύει είναι ότι για τα επόμενα πέντε χρόνια μαζί με το πηδάλιο της Ε.Ε. στα χέρια της θα έχει και ένα ιδιαίτερα διασπασμένο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, όπου πλέον τα δύο μεγάλα παραδοσιακά κόμματα, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και οι Σοσιαλιστές δεν διαθέτουν την πλειοψηφία της ολομέλειας.
«Δεν είναι ότι έχουμε περισσότερα κόμματα στην Ευρωβουλή αλλά ότι τα δύο μεγάλα δεν είναι αυτά που καθορίζουν τις σημαντικές αποφάσεις πλέον», λέει στην «Κ» ο Γιάννης Εμμανουηλίδης, διευθυντής μελετών του European Policy Center, τονίζοντας ότι αυτό δεν είναι εξαιτίας της υποψηφιότητας της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. «Οποιοσδήποτε υποψήφιος θα αντιμετώπιζε το ίδιο πρόβλημα», προσθέτει χαρακτηριστικά.
Διάσπαση δυνάμεων
Το σημερινό Ευρωκοινοβούλιο είναι πιο διασπασμένο από ό,τι έχει υπάρξει από την ίδρυσή του. Και όχι μόνο γιατί για πρώτη φορά δεν ισχύει η πλειοψηφία των δύο μεγάλων κομμάτων, αλλά γιατί πλέον έχουν αποκτήσει σημαντική δύναμη και οι Φιλελεύθεροι, οι Πράσινοι αλλά και οι ευρωσκεπτικιστές. Η οριακή πλειοψηφία για τη νέα πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δείχνει ότι το Ευρωκοινοβούλιο είναι ρευστό, απρόβλεπτο και η δημιουργία πλειοψηφίας θα είναι δύσκολη.
Ομως, αντίθετα με το Ευρωκοινοβούλιο και την οριακή νίκη που της έδωσε, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της έδωσε την απόλυτη υποστήριξή του – πολύ μεγαλύτερη από αυτήν που είχε δώσει πριν από πέντε χρόνια στον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ. Αλλωστε, εκτός από την Αγκελα Μέρκελ όλοι οι υπόλοιποι ηγέτες της Ε.Ε. την ψήφισαν.
Η Μέρκελ εξαιτίας των πιέσεων που αντιμετώπισε από τους Σοσιαλιστές, τον κυβερνητικό της εταίρο, οι οποίοι ήταν απόλυτα αντίθετοι στην υποψηφιότητα της συμπατριώτισσάς τους, καθώς θεωρούσαν ότι έπρεπε να εκλεγεί ο Ολλανδός επικεφαλής υποψήφιος των Σοσιαλιστών Φρανς Τίμερμανς, ήταν η μόνη που δεν την ψήφισε.
Η ίδια και όλο το Κολέγιο που θα σχηματίσει θα πρέπει να πάρει άλλη μία, αυτή τη φορά τελική, έγκριση του Ευρωκοινοβουλίου κάποια στιγμή τον Οκτώβριο. «Τότε θα ψηφιστεί από το Ευρωκοινοβούλιο με μεγαλύτερη διαφορά», προβλέπει ο κ. Εμμανουηλίδης, καθώς μέχρι τότε θα έχει κερδίσει περισσότερους Πρασίνους αφού θα έχει παρουσιάσει πιο συγκεκριμένες προτάσεις, ο θυμός των Γερμανών Σοσιαλιστών, που την καταψήφισαν, θα έχει κοπάσει αλλά και η ίδια θα είναι σε καλύτερη θέση να παρουσιάσει τις συγκεκριμένες πολιτικές και προτεραιότητες που θα υπηρετήσει την επόμενη πενταετία.
Στην ομιλία της στην ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου στο Στρασβούργο λίγο πριν από την εκλογή της έδωσε σαφή δείγματα των προτεραιοτήτων της. Υποσχέθηκε η Ε.Ε. να γίνει ενεργειακά ουδέτερη μέχρι το 2050 θέτοντας τον ιδιαίτερα φιλόδοξο στόχο τής μείωσης των ρύπων κατά 55% μέχρι το 2030.
Η ίδια εξήγησε ότι στην προσπάθειά της αυτή ο άνθρακας που είναι ιδιαίτερα ρυπογόνος θα ακριβύνει και οι εισαγωγές του θα φορολογηθούν υψηλά, ενώ θα προτείνει μέρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων να μετατραπεί σε μία κλιματική τράπεζα.
Η παράμετρος ΗΠΑ – Κίνα
Αυτοί οι στόχοι θα είναι ιδιαίτερα δύσκολοι, καθώς θα πρέπει να γίνουν σε συνδυασμό με τη διατήρηση και ενίσχυση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας την στιγμή που ο ανταγωνισμός από τις ΗΠΑ και την Κίνα όλο θα μεγαλώνει.
Στον τομέα της οικονομίας θα πρέπει να ολοκληρωθεί η ακόμα ημιτελής τραπεζική ένωση, συμπεριλαμβανομένου του συστήματος ασφάλισης καταθέσεων, αλλά και όπως πρότεινε η ίδια να θεσμοθετηθεί ο κατώτατος μισθός που δεν υπάρχει σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, και ο τριπλασιασμός του προϋπολογισμού για το πρόγραμμα φοιτητικών ανταλλαγών «Erasmus+».
Το γεγονός ότι η Φον ντερ Λάιεν αναγκάστηκε να δεχθεί και τη στήριξη αντιευρωπαϊστών ευρωβουλευτών από την Πολωνία και την Ουγγαρία, είναι κάτι που μπορεί να της δημιουργήσει προβλήματα στη θητεία της, ενώ δημιουργεί ερωτήματα στις Βρυξέλλες κατά πόσον θα είναι «επιεικής» με το θέμα της τήρησης του κράτους δικαίου.
Δύσκολο περιβάλλον για μεταρρυθμίσεις
Θα είναι πολύ σημαντικό, σύμφωνα με τον κ. Εμμανουηλίδη, να γνωρίσει γρήγορα το δαιδαλώδες σύστημα της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας που θα κληθεί να διοικήσει, κάτι που γνώριζε πολύ καλύτερα ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ όταν ανέλαβε. Συγχρόνως, θα πρέπει να κινηθεί σε ένα πολύ δύσκολο περιβάλλον όχι μόνο στο Ευρωκοινοβούλιο αλλά και στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο όπου οι εντάσεις κυρίως μεταξύ ανατολικών και δυτικών είναι αυξανόμενες. «Δεν θα είναι ένα εύκολο περιβάλλον για να περάσει μεταρρυθμίσεις» σημειώνει ο κ. Εμμανουηλίδης. Συγχρόνως, το γεγονός ότι η γαλλογερμανικός άξονας βρίσκεται στο ναδίρ των τελευταίων ετών θα δυσκολέψει το έργο της ακόμα περισσότερο. «Ο Γιούνκερ αντιμετώπισε μεγάλες δυσκολίες, αυτή αναμένεται να έχει ακόμα μεγαλύτερες», λέει ο κ. Εμμανουηλίδης ο οποίος όμως παραμένει θετικός, καθώς το νέο αφεντικό του Βerlaymont έχει γνώσεις, εμπειρία και ένα ένστικτό που την έχει φέρει μέχρι εδώ.