Ολοκληρώθηκε η παράδοση του πρώτου φορτίου των ρωσικών S-400 στην Αγκυρα και ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει ήδη προαναγγείλει ότι Ρωσία και Τουρκία θα μπορούσαν να προχωρήσουν στην από κοινού παραγωγή της επόμενης γενιάς αμυντικών πυραύλων, των S-500. Σύμφωνα με τα διεθνή πρακτορεία, ήδη αναμένεται ένα δεύτερο φορτίο στη χώρα. Η παράδοση ξεκίνησε στις αρχές Ιουλίου, σε μια εξέλιξη που δηλητηριάζει τις σχέσεις της Αγκυρας με την Ουάσιγκτον.
Οι ΗΠΑ έχουν αναστείλει τη συμμετοχή της Αγκυρας στο πρόγραμμα των μαχητικών αεροσκαφών F-35, επικαλούμενες ανησυχίες για την ασφάλεια της χώρας από τον κίνδυνο να περιέλθουν στην κατοχή της Μόσχας απόρρητες αμυντικές πληροφορίες. Παράλληλα, απειλούν με κυρώσεις εις βάρος της Τουρκίας, τις οποίες όμως μοιάζει προς το παρόν απρόθυμος να υλοποιήσει ο Ντόναλντ Τραμπ. Σε συνάντηση κεκλεισμένων των θυρών που είχε την Τρίτη, ο Τραμπ προσπάθησε να εξασφαλίσει περιθώριο ελιγμών έναντι της Τουρκίας από τους Ρεπουμπλικανούς γερουσιαστές, διευκρινίζοντας ότι απεύχεται την επιβολή κυρώσεων. Μάλιστα η Τουρκία έχει εγείρει ζήτημα αντιποίνων σε περίπτωση που υπάρξουν αμερικανικές κυρώσεις εναντίον της. Η Αγκυρα επιμένει εξάλλου ότι το «πάγωμα» του προγράμματος δεν σημαίνει πως έχει κλείσει οριστικά το κεφάλαιο των F-35, ενώ εκκρεμούν οι διαπραγματεύσεις για την προμήθεια του αμυντικού συστήματος Patriot, το οποίο είχε αρχικά προτείνει η Ουάσιγκτον ως εναλλακτική για τους S-400.
Την ίδια στιγμή, τριβές στις σχέσεις των δύο συμμάχων του ΝΑΤΟ πυροδοτεί και η επιθυμία της Τουρκίας για τη δημιουργία μιας ζώνης ασφαλείας στη βόρεια Συρία, καθώς οι αμερικανικές προτάσεις δεν την ικανοποιούν. Η Αγκυρα είναι οργισμένη με τη στάση των ΗΠΑ στην περιοχή και ειδικά για την κάλυψη που παρέχουν στην κουρδική πολιτοφυλακή Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), την οποία θεωρεί «τρομοκρατική οργάνωση» και παρακλάδι του ΡΚΚ. Ουάσιγκτον και Αγκυρα έχουν συμφωνήσει επί της αρχής να δημιουργηθεί μια ζώνη ασφαλείας στη βόρεια Συρία που θα χωρίζει τα τουρκικά σύνορα από τα εδάφη που ελέγχουν οι Κούρδοι. Ωστόσο οι διαφωνίες εντοπίζονται στις λεπτομέρειες: το βάθος που θα έχει αυτή η ζώνη, ποιος θα την ελέγχει και αν οι YPG θα απομακρυνθούν πλήρως από την περιοχή αυτή. Ειδικότερα, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Μεβλούτ Τσαβούσογλου κατηγορεί τους Αμερικανούς για κωλυσιεργία και θυμίζει ότι στις αρχές της εβδομάδας Αμερικανοί στρατιωτικοί αξιωματούχοι είχαν επαφές με στέλεχος των YPG, γεγονός που επιβεβαιώνει τις υποψίες της Αγκυρας ότι οι προθέσεις των ΗΠΑ δεν είναι ειλικρινείς. Την ίδια ημέρα η Τουρκία απείλησε, άλλωστε, ότι αν δεν δημιουργηθεί αυτή η ζώνη ασφαλείας
και αν συνεχιστούν οι απειλές εναντίον της, θα εξαπολύσει στρατιωτική επιχείρηση στα ανατολικά του ποταμού Ευφράτη.
Την Πέμπτη ο Τούρκος υπουργός Αμυνας Χουλουσί Ακάρ είχε συνάντηση με στελέχη των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων προκειμένου να εξεταστεί το πρακτικό μέρος μιας τέτοιας επιχείρησης, έμπρακτη απόδειξη ότι η Αγκυρα έχει χάσει την υπομονή της με την Ουάσιγκτον. Η επίθεση, που θα αποτελούσε την τρίτη τουρκική διείσδυση στη Συρία τα τελευταία χρόνια, είχε αρχικά προαναγγελθεί από τον Ερντογάν νωρίτερα φέτος αλλά στη συνέχεια «πάγωσε». ΗΠΑ και Τουρκία είχαν συμφωνήσει στη δημιουργία ζώνης ασφαλείας στο εσωτερικό της Συρίας και κατά μήκος των βορειοανατολικών συνόρων με την Τουρκία, προκειμένου να απομακρυνθούν οι άνδρες των YPG από την περιοχή.
Αναλυτές πιστεύουν ότι η υπόθεση των S-400 είναι ακόμη ένα παράδειγμα πώς η Ρωσία κατορθώνει να εκμεταλλεύεται γεωπολιτικές αλλαγές και να δημιουργεί ρήγματα στο εσωτερικό της Δύσης προς όφελός της, τόσο σε στρατηγικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο. Δεν αποκλείεται πάντως η προσωπική χημεία των Τραμπ – Ερντογάν, αλλά και η καλή σχέση του Αμερικανού προέδρου με τον Ρώσο ομόλογό του, Βλαντιμίρ Πούτιν, να αποτρέψει τα χειρότερα για τις δύο συμμάχους στο ΝΑΤΟ. Μια λύση θα ήταν να αποθηκευτούν προσωρινά οι S-400 προκειμένου να εξευμενιστούν οι ΗΠΑ. Τουρκικά ΜΜΕ είχαν αναφέρει μεταξύ άλλων ως πιθανούς τόπους αποθήκευσης των συστημάτων το Αζερμπαϊτζάν ή το Κατάρ.
Η επιστροφή του Ατίλα
Tις διμερείς σχέσεις αναμένεται να επουλώσει, τέλος, μερικώς η επιστροφή του πρώην τραπεζίτη Μεχμέτ Χακάν Ατίλα στην Τουρκία μετά την απελευθέρωσή του από αμερικανική ομοσπονδιακή φυλακή. Η έφεσή του ορίστηκε για τα τέλη Οκτωβρίου και δεν αποκλείεται η καταδίκη του να ανατραπεί σε δεύτερο βαθμό. Ο 48χρονος πρώην αναπληρωτής γενικός διευθυντής της τουρκικής Halkbank καταδικάστηκε τον Μάιο του 2018 στη Νέα Υόρκη για παραβίαση των αμερικανικών κυρώσεων εις βάρος του Ιράν. Μετά την καταδίκη του, η Τουρκία είχε κατακεραυνώσει την απόφαση ως σκανδαλώδη σε μια υπόθεση-σκάνδαλο, μια συνωμοσία που είχε στόχο την παρέμβαση της Ουάσιγκτον στα εσωτερικά ζητήματα της χώρας.
Η σύλληψη του τραπεζίτη ακολούθησε τη σύλληψη του Τούρκου επιχειρηματία Ριζα Σαράφ το 2016 στις ΗΠΑ για παραβίαση των κυρώσεων εναντίον του Ιράν. Συνεργαζόμενος με τους Αμερικανούς εισαγγελείς, ο Σαράφ κατέθεσε εναντίον του Αττίλα και η μαρτυρία του χρησιμοποιήθηκε στη συνέχεια για την καταδίκη του τραπεζίτη.