Οι πρώτες δέκα μέρες του Μπόρις Τζόνσον στην εξουσία έχουν πλέον παρέλθει, και κατά τη διάρκειά τους ο νέος Βρετανός πρωθυπουργός έκανε τα πάντα για να προβάλει την εικόνα ενός ενεργού και δυναμικού ηγέτη, αποφασισμένου να βγάλει τη χώρα του από την Ευρωπαϊκή Ενωση έως την 31η Οκτωβρίου. Ταξίδεψε στις αγροτικές περιοχές της Ουαλλίας για να διακηρύξει την υποστήριξή του προς τους Βρετανούς αγρότες, ανακοίνωσε την πρόθεσή του να προσλάβει 20.000 νέους αστυνομικούς και επανέλαβε με στόμφο, σχεδόν σε κάθε δημόσια εμφάνισή του, πως είναι διατεθειμένος να διακινδυνεύσει μια άτακτη αποχώρηση δίχως συμφωνία εάν αυτό κριθεί απαραίτητο.
Πέρα από τις επικοινωνιακές ενδείξεις του δυναμισμού του, ωστόσο, οι συνέπειες της σκληρής διαπραγματευτικής στρατηγικής του έχουν αρχίσει να φανερώνονται. Η στερλίνα υποχώρησε στα χαμηλότερα επίπεδα της σε περίοδο 2,5 χρόνων, οι σχέσεις της Βρετανίας με την Ιρλανδία εξελίσσονται στη χειρότερη κρίση της τελευταίας δεκαετίας και η παγίωση της εξουσίας του Τζόνσον ξεκινά να δέχεται απειλές τόσο από τους σκληρούς υποστηρικτές όσο και από τους πολέμιους του Brexit.
Παρότι ο Βρετανός πρωθυπουργός εξακολουθεί να επιμένει πως η επίτευξη μιας συμφωνίας παραμένει προτεραιότητα της κυβέρνησής του, οι πρώτες ρωγμές είναι ήδη εμφανείς.
Προετοιμασίες
Την Πέμπτη, η βρετανική κυβέρνηση αύξησε την χρηματοδότηση για τις προετοιμασίες της άτακτης εξόδου κατά 2,1 δισ. στερλίνες, ενώ διέταξε αξιωματούχους να εξετάσουν την αποθήκευση φαρμάκων και βασικών προϊόντων καθώς και το επιπλέον προσωπικό που θα χρειαστούν τα βρετανικά σύνορα για να αντιμετωπίσουν τη σύγχυση της επόμενης μέρας. Ακόμη πιο συμβολική ήταν η έναρξη μιας ευρείας κρατικής καμπάνιας ενημέρωσης κόστους 138 εκατομμυρίων στερλινών, για τις σεισμικές αλλαγές που θα επιφέρει το Brexit χωρίς συμφωνία. Υπολογίζεται, άλλωστε, πως πάνω από το 50% των Bρετανών εμπόρων που δραστηριοποιούνται στη θάλασσα της Μάγχης δεν έχουν ακόμη προσυπογράψει την πιο βασική τελωνειακή καταχώριση, η οποία θα καταστεί υποχρεωτική για το ευρωπαϊκό εμπόριο υπό το νέο καθεστώς.
Οι ρωγμές εξαπλώθηκαν στα μέσα της εβδομάδας πέρα από τη νήσο της Βρετανίας στη γειτονική Ιρλανδία, όπου ο Τζόνσον ταξίδεψε για να συζητήσει την επαναφορά της από κοινού διακυβέρνησης και το ακανθώδες ζήτημα της δικλίδας ασφαλείας των ιρλανδικών συνόρων (backstop), το οποίο αποτελεί κόκκινη γραμμή για τον Βρετανό πρωθυπουργό. Οι προσπάθειές του, ωστόσο, αποδείχθηκαν άκαρπες. Το τηλεφώνημά του με τον Ιρλανδό ομόλογό του, Λίο Βαράντκαρ, χαρακτηρίστηκε «φιλικό στον τόνο αλλά γεμάτο διαφωνίες επί της ουσίας», και τόσο η ιρλανδική κυβέρνηση όσο και η Ε.Ε. δεν έχουν δείξει κανένα σημάδι υποχώρησης στο ζήτημα των συνόρων. Επιπλέον, το φλερτ του νέου πρωθυπουργού με το προτεσταντικό και φιλοβρετανικό Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα (DUP) ερμηνεύθηκε ως ιδιαίτερα διχαστικό από τους ηγέτες των παρατάξεων της Ιρλανδίας και της Βόρειας Ιρλανδίας. «Δεν ξέρω πώς θα μπορούσε η Βρετανία να διώξει το βόρειο κομμάτι της Ιρλανδίας από την Ε.Ε. και να προκαλέσει καταστροφικές οικονομικές και πολιτικές συνέπειες, και παράλληλα να περιμένει πως δεν θα ασκήσουμε το δημοκρατικό μας δικαίωμα να αποφασίσουμε οι ίδιοι για το μέλλον μας», ανέφερε χαρακτηριστικά η ηγέτις του Καθολικού Κόμματος Σιν Φέιν, Μαίρη Λου Μακ Ντόναλντ. Είναι χρήσιμο να θυμηθεί κανείς, άλλωστε, πως το 56% των ψηφοφόρων της Βόρειας Ιρλανδίας είχε επιλέξει την παραμονή στην Ενωση στο δημοψήφισμα του 2016.
Σαν να μην έφταναν όλα αυτά, ο Τζόνσον αντιμετωπίζει ήδη εσωκομματικές προκλήσεις. Την Πέμπτη ο Μαρκ Φρανσουά, ένας εκ των ανταρτών του κόμματος των Τόρις, προειδοποίησε τον Βρετανό πρωθυπουργό πως ο ίδιος και οι υπόλοιποι 28 βουλευτές που στηρίζουν το σκληρό Brexit θα μπλοκάρουν κάθε προσπάθεια να περάσει η συμφωνία, ακόμα και αν απομακρυνθεί το ζήτημα της ιρλανδικής δικλίδας ασφαλείας. Παράλληλα, η πλειοψηφία των φιλοκυβερνητικών παρατάξεων στη βρετανική Βουλή κρέμεται από μια κλωστή.
Ενενήντα ακόμη μέρες μας χωρίζουν μέχρι την προθεσμία της εξόδου της Βρετανίας από την Ε.Ε. –ωστόσο η ωρολογιακή βόμβα έχει ήδη αρχίσει να ενεργοποιείται.
Πρώιμη ήττα
Η πρώτη πολιτική ήττα για τον Μπόρις Τζόνσον ήρθε ασυνήθιστα νωρίς: μόλις τη δέκατη μέρα της θητείας του στον πρωθυπουργικό θώκο της Βρετανίας. Οι επαναληπτικές εκλογές στην εκλογική περιφέρεια του Μπρέκον και Ράντνορσαϊρ της Ουαλλίας ανέδειξαν νικήτρια τη φιλοευρωπαία υποψήφια του κόμματος των Φιλελεύθερων Δημοκρατών, Τζέιν Ντοντς, η οποία κέρδισε την έδρα από τον υποψήφιο του Συντηρητικού Κόμματος, Κρις Ντέιβις. Επειτα από την εκλογική ανατροπή, η ισχνή κοινοβουλευτική πλειοψηφία των Τόρις μειώθηκε σε μόλις μία ψήφο, γεγονός το οποίο περιπλέκει τη σκληρή στρατηγική του κόμματος για το Brexit. Πρόκειται για τη γρηγορότερη ήττα σε επαναληπτική εκλογική διαμάχη για νέο Bρετανό πρωθυπουργό από την περίοδο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Ηταν μια κακή νύχτα και για την παράταξη των Εργατικών, η οποία κατατροπώθηκε και βρέθηκε στην τέταρτη θέση πίσω από το Κόμμα του Brexit. Η 55χρονη Ντοντς είναι η ηγέτις των Φιλελεύθερων Δημοκρατών Ουαλλίας, και ένα από τα πιο φιλοευρωπαϊκά μέλη της παράταξης. «Η πρώτη μου πράξη με το που φτάσω στο Ουεστμίνστερ θα είναι να βρω τον Μπόρις Τζόνσον, όπου κι αν κρύβεται, και να του πω να σταματήσει να παίζει με το μέλλον της χώρας μας και να αποκλείσει το ενδεχόμενο άτακτης εξόδου», ανέφερε μετά την εκλογική της επιτυχία.