Ο Μπόρις Τζόνσον εκτοξεύθηκε στην κορυφή του βρετανικού πολιτικού στερεώματος με μιαν αύρα γοητείας και σύγχυσης. Πετούσε λατινικά και ελληνικά αποφθέγματα, άλλαζε στρατόπεδο κατά πως βόλευε κάθε φορά τις φιλοδοξίες του και δεν δίσταζε να γίνει προκλητικός, όπως όταν άπλωνε το πόδι του πάνω στο τραπέζι, μέσα στο προεδρικό μέγαρο, στο Παρίσι, πριν από λίγες ημέρες.
Ωστόσο, η απόφασή του να αναστείλει τη λειτουργία του Κοινοβουλίου αποκάλυψε μιαν άλλη πλευρά του χαρακτήρα του: τη ροπή του προς έναν τακτικισμό χωρίς αναστολές. Με το δράμα του Brexit στην τελική του φάση, ο Τζόνσον επιστράτευσε όλη τη δύναμη του πρωθυπουργικού του αξιώματος για να κόψει τα πόδια μιας ευάλωτης αντιπολίτευσης, διακινδυνεύοντας συνταγματική κρίση.
Ξαφνικά, ο «BoJo», όπως τον αποκαλούν χαϊδευτικά οι φίλοι του, ανακηρύχθηκε από ορισμένους εκ των αντιπάλων του σε «δικτατορίσκο». Προς υπεράσπισή του έσπευσε ο πρόεδρος Τραμπ –γνωστός κι αυτός για τις αντισυμβατικές παρεμβάσεις του– ο οποίος χειροκρότησε τον Τζόνσον, χαρακτηρίζοντάς τον μέσω Twitter «ακριβώς το είδος του πρωθυπουργού που έψαχνε το Ηνωμένο Βασίλειο».
Οι αντίπαλοι του Βρετανού πρωθυπουργού τον κατηγορούν ότι οι πολιτικές του μπορεί να οδηγήσουν σε ένα ολέθριο Brexit χωρίς συμφωνία με τις Βρυξέλλες, με κίνδυνο να διαλυθεί το Ηνωμένο Βασίλειο, να καταστραφεί η αγροτική οικονομία, να πληγούν καίρια ορισμένοι τομείς της βιομηχανίας, να βυθιστεί η χώρα σε ύφεση και να αντιμετωπίσει ελλείψεις τροφίμων και φαρμάκων. Οι υποστηρικτές του Brexit προσπερνούν αυτά τα σενάρια σαν αστήρικτη κινδυνολογία.
Με την αναστολή του Κοινοβουλίου, την πιο ριψοκίνδυνη κίνησή του από τότε που ανέλαβε την πρωθυπουργία, ο Τζόνσον απέδειξε ότι εννοεί να είναι τόσο επιθετικός στην Ντάουνινγκ Στριτ, όσο συγκρατημένη ήταν η προκάτοχός του, Τερέζα Μέι – ένας ριζικά διαφορετικά πολιτικός από εκείνον που γνωρίσαμε όταν ήταν δήμαρχος Λονδίνου. Βγάζοντας ένα κουνέλι από το καπέλο του, με την αναστολή του Κοινοβουλίου, «χτύπησε την αντιπολίτευση στα πόδια και έστειλε το μήνυμα ότι η κυβέρνηση ελέγχει το παιχνίδι», εκτιμά ο Τόνι Τρέιβερς, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο London School of Economics.
Μία ημέρα νωρίτερα, η αντιπολίτευση είχε παρουσιάσει τη στρατηγική της για την αποτροπή ενός Brexit χωρίς συμφωνία. Υστερα από εβδομάδες διαφωνιών για τον πιθανό διάδοχο του Τζόνσον, εφόσον κέρδιζε μια ψήφο δυσπιστίας στη Βουλή των Κοινοτήτων, η αντιπολίτευση άλλαξε τακτική. Ανακοίνωσε ότι αφήνει στην άκρη την προσπάθεια ανατροπής του Τζόνσον και προσανατολίζεται στην κατάθεση νομοσχεδίου που θα αποκλείει τη χαώδη έξοδο από την Ε.Ε., χωρίς συμφωνία. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, αναγνώρισε ότι δεν διαθέτει ακόμη τον απαραίτητο αριθμό βουλευτών για τον διορισμό υπηρεσιακού πρωθυπουργού, κυρίως γιατί πολλοί δεν θέλουν να δουν τον ηγέτη των Εργατικών Τζέρεμι Κόρμπιν, έναν αριστερό ευρωσκεπτικιστή, σε αυτόν τον ρόλο.
Αλλά ο Τζόνσον είχε άλλες ιδέες. Περιορίζοντας τον χρόνο λειτουργίας του Κοινοβουλίου, ακύρωσε το σχέδιο της αντιπολίτευσης για τη σταδιακή υπονόμευσή του και της έδωσε περιθώριο μόνο λίγων ημερών για να δοκιμάσει την τύχη της στην προσπάθεια ανατροπής του. Στην πραγματικότητα, προκάλεσε την αντιπολίτευση σε μιαν αναμέτρηση εδώ και τώρα, ενώ αυτή ήθελε να τη μεταθέσει για αργότερα.
Ολα δείχνουν ότι η επόμενη εβδομάδα θα είναι μία από τις πιο ιστορικές στη μεταπολεμική πολιτική ιστορία της Βρετανίας. Πολλοί αναλυτές εκτιμούν πως ο Τζόνσον προκαλεί την αντιπολίτευση για πρόωρες εκλογές, ευελπιστώντας ότι θα τις κερδίσει. Οι δημοσκοπήσεις τού δίνουν καλά ποσοστά και η αντιπολίτευση είναι διχασμένη. Η εικόνα βουλευτών να ρίχνουν όλο το βάρος τους για να εμποδίσουν το Brexit μπορεί να τον βοηθήσει στο κεντρικό του αφήγημα, «ο λαός εναντίον του Κοινοβουλίου».
Δίκοπο μαχαίρι
Οι κανόνες του βρετανικού κοινοβουλευτισμού καθιστούν πιθανό να χρειαστεί ο Μπόρις Τζόνσον τη συναίνεση του Τζέρεμι Κόρμπιν για να προχωρήσει σε πρόωρες εκλογές. Βοήθεια που δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένη, καθώς οι δημοσκοπήσεις δεν είναι καλές για τον Κόρμπιν. Επιπλέον, ο Τζόνσον εξακολουθεί να αντιμετωπίζει εκ δεξιών αμφισβήτηση από το Κόμμα του Brexit, που θα μπορούσε να του κοστίσει ακριβά σε ψήφους, εάν η χώρα οδηγηθεί σε πρόωρες εκλογές. Τέλος, παρά την περιστολή των ημερών που θα λειτουργεί το Κοινοβούλιο, παραμένει ανοιχτό το ενδεχόμενο να ψηφιστεί νομοσχέδιο που θα αποκλείει ένα Brexit χωρίς συμφωνία. Ή ακόμη και για μια ψήφο δυσπιστίας εις βάρος του Τζόνσον, καθώς η τελευταία του κίνηση ερέθισε ακόμη περισσότερο αρκετούς Συντηρητικούς βουλευτές που δεν θέλουν ένα χαοτικό Brexit, αλλά μέχρι πρόσφατα δίσταζαν να ανατρέψουν έναν πρωθυπουργό του κόμματός τους. Ενας από αυτούς είναι ο Ντόμινικ Γκριβ, ο οποίος καυτηρίασε τον πρωθυπουργό, καταλογίζοντάς του ότι επιχειρεί «να κυβερνήσει χωρίς Κοινοβούλιο».