Μοναχικός, ταπεινωμένος, μακριά από την πατρίδα του. Ετσι έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία 95 ετών, ο «πατέρας» της Ζιμπάμπουε, Ρόμπερτ Μουγκάμπε. Υπήρξε μία από τις σημαντικότερες μορφές των απελευθερωτικών κινημάτων που γκρέμισαν την αποικιοκρατία στην Αφρική, αλλά κατέληξε να συμβολίζει τον εκφυλισμό τους, τη χρεοκοπία και την τυραννία.
Πρόεδρος της Ζιμπάμπουε (πρώην Ροδεσία) επί 37 συναπτά έτη, μέχρι την προ διετίας ανατροπή του από τον στρατό, ο Μουγκάμπε άφησε την τελευταία του πνοή σε νοσοκομείο της Σιγκαπούρης, όπου νοσηλευόταν. Ο διάδοχός του Εμερσον Μνανγκάγκουα ανέφερε ότι «ο σύντροφος Μουγκάμπε υπήρξε προσωπικότητα-εικόνισμα της απελευθέρωσης», ενώ ο πρόεδρος της Νότιας Αφρικής Σίριλ Ραμαφόζα χαρακτήρισε τον απελθόντα «πρωτοπόρο στον αγώνα της Αφρικής εναντίον της αποικιοκρατίας». Στην Κένυα, οι σημαίες ανεμίζουν μεσίστιες αυτό το Σαββατοκύριακο για να τον τιμήσουν. Στην ίδια τη χώρα του, που εξακολουθεί να βουλιάζει σε βαθιά οικονομική κρίση, δύο χρόνια μετά την απομάκρυνσή του, η κληρονομιά που άφησε πίσω του είναι εξαιρετικά αμφιλεγόμενη.
Ο Ρόμπερτ Γκάμπριελ Μουγκάμπε γεννήθηκε στις 21 Φεβρουαρίου του 1924 στην τότε βρετανική αποικία της Ροδεσίας, όπου την εξουσία ασκούσε η λευκή μειονότητα εις βάρος των υπόδουλων μαύρων. Γιος μαραγκού, κατάφερε να μορφωθεί και να γίνει δάσκαλος. Επηρεασμένος από τις ιδέες του παναφρικανισμού και του μαρξισμού, εντάχθηκε νωρίς στο απελευθερωτικό κίνημα των μαύρων. Το 1964 αποκάλεσε, σε δημόσια ομιλία του, τον λευκό πρωθυπουργό Ιαν Σμιθ και την κυβέρνησή του «καουμπόηδες». Το ρατσιστικό καθεστώς τον συνέλαβε και τον κράτησε φυλακισμένο, χωρίς δίκη, επί δέκα χρόνια. Δεν του επέτρεψε να βγει ούτε για την κηδεία του μικρού γιου του.
Μετά την απελευθέρωσή του, εγκαταστάθηκε στη γειτονική Ζιμπάμπουε, από όπου διηύθυνε το αντάρτικο εναντίον του καθεστώτος, έχοντας στο μεταξύ εκλεγεί ηγέτης του απελευθερωτικού κινήματος της Ζιμπάμπουε, ZANU. Στις πρώτες ελεύθερες εκλογές μετά την κατάρρευση της αποικιοκρατίας, το 1980, εξελέγη πανηγυρικά πρόεδρος της χώρας του, που ονομαζόταν πλέον Ζιμπάμπουε. Σε πρώτη φάση, κυβέρνησε με μετριοπάθεια, άφησε περιθώριο ελεύθερης δράσης σε κόμματα που τον αντιπολιτεύονταν και βελτίωσε τη ζωή της μαύρης πλειονότητας, προσφέροντάς της για πρώτη φορά δωρεάν παιδεία και υγεία. Για αρκετά χρόνια, η Ζιμπάμπουε, αξιοποιώντας το πλήθος των πλουτοπαραγωγικών πηγών που διέθετε, σημείωνε καλές επιδόσεις στο πεδίο της οικονομικής ανάπτυξης.
Οταν, κάποια στιγμή, έφθασε η εποχή των ισχνών αγελάδων, ο Μουγκάμπε εκτροχιάστηκε. Εφάρμοσε ένα πρόγραμμα αγροτικής μεταρρύθμισης που είχε ολέθρια αποτελέσματα, οδηγώντας τη χώρα στον υπερπληθωρισμό και την πλήρη αποδιοργάνωση. Για να καταστείλει τις αντιδράσεις, ο Μουγκάμπε προσέφυγε στην ωμή καταστολή, βέβαιος, όπως είπε κάποτε, ότι μόνο ο Θεός μπορεί να τον διώξει από την εξουσία.
Τελικά, τον έδιωξε ο στρατός, το 2017, όταν η κατάσταση είχε φθάσει στο απροχώρητο. Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι ήταν η απόφασή του να δώσει το δαχτυλίδι της διαδοχής στην κατά πολύ νεότερη σύζυγό του, Γκρέις. Η ανατροπή του έγινε δεκτή στην πρωτεύουσα Χαράρε και σε άλλες πόλεις με εκρήξεις λαϊκού ενθουσιασμού. Ωστόσο, ο θάνατός του βρήκε τους ομοεθνείς του σιωπηλούς και προβληματισμένους. Ο ελευθερωτής που έγινε τύραννος έφυγε από τη ζωή, αλλά τα προβλήματα που τους κληροδότησε πριν από δύο χρόνια παραμένουν πελώρια, όπως και τότε.