Τα χειρότερα αποφεύχθηκαν την περασμένη Κυριακή στις κρίσιμες εκλογές σε δύο κρατίδια της πρώην ανατολικής Γερμανίας. Τα δύο μεγάλα κόμματα, Χριστιανοδημοκράτες (CDU) και Σοσιαλδημοκράτες (SPD), αναδείχθηκαν πρώτα στη Σαξονία και στο Βραδεμβούργο αντίστοιχα, με αποτέλεσμα να μην τίθεται άμεσα ζήτημα κατάρρευσης του μεγάλου συνασπισμού στο Βερολίνο ούτε πρόωρη αποχώρηση της καγκελαρίου Αγκελα Μέρκελ πριν από την ολοκλήρωση της θητείας της.
Δεν είναι τυχαίο ότι με βάση δημοσκόπηση του πρώτου κρατικού καναλιού (ARD), που ανακοινώθηκε την Πέμπτη, το 61% της γερμανικής κοινής γνώμης επιθυμεί να εξαντλήσει την τετραετία η τρέχουσα κυβέρνηση υπό τη Μέρκελ. Και κάπου εδώ εξαντλούνται οι καλές ειδήσεις.
Η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), με σύνθημα «Επανένωση 2.0» ή «Ας ολοκληρώσουμε την επανένωση», εξασφάλισε το ένα τέταρτο των ψήφων και εμφανίζεται παραδόξως να κερδίζει ψήφους κυρίως στους νέους, όσους δηλαδή δεν έχουν ζήσει τη μετάβαση από τον υπαρκτό σοσιαλισμό, αλλά και σε όσους δεν είχαν ψηφίσει σε προηγούμενες εκλογές. Από την ίδια δεξαμενή προήλθαν και οι καλές επιδόσεις των Πράσινων, που αναδεικνύονται σε αποφασιστικό παίκτη για τον σχηματισμό κυβέρνησης στα δύο κρατίδια. Αντίθετα, τα δύο μεγάλα κόμματα άντλησαν τις πρωτιές τους από τους πιο ηλικιωμένους ψηφοφόρους του εκλογικού σώματος. Ο σχηματισμός βιώσιμης κυβέρνησης και στα δύο κρατίδια θα είναι, ωστόσο, ιδιαίτερα δύσκολος, καθώς θα χρειαστούν τρικομματικοί συνασπισμοί προκειμένου να τηρηθεί η… υγειονομική ζώνη γύρω από την AfD. Ετσι στη Σαξονία η μόνη εφικτή λύση είναι μια συμμαχική κυβέρνηση με τα χρώματα της Κένυας (Χριστιανοδημοκράτες-Σοσιαλδημοκράτες και Πράσινοι), μια εξαιρετικά αντιδημοφιλής και χρονοβόρος προοπτική, και στο Βραδεμβούργο είτε επανάληψη του ίδιου μοντέλου της «Κένυας», είτε μια «κοκκινοπράσινη» συνεργασία (Σοσιαλδημοκράτες-Κόμμα της Αριστεράς και Πράσινοι). Πάντως, πολλοί θεωρούν πλέον παρωχημένη και αναποτελεσματική στάση την απομόνωση των ψηφοφόρων της Εναλλακτικής. Ειδικά μετά τις πρόσφατες εκλογικές επιτυχίες του κόμματος, ο αντιπρόεδρος των Ελεύθερων Δημοκρατών (FDP), Βόλφγκανγκ Κουμπίτσκι, κάλεσε τον πολιτικό κόσμο σε διάλογο με το κομμάτι του εκλογικού σώματος που εμπιστεύεται την AfD. «Δεν αρκεί πια η περιχαράκωση και η αποκήρυξή τους», είπε χαρακτηριστικά. «Πρέπει να αντιμετωπίσουμε πιο ανοιχτά και επικοινωνιακά τους/τις ψηφοφόρους της AfD. Να μη στιγματίζουμε αυτόματα ως ακροδεξιό οτιδήποτε δεν μας αρέσει». Κατά τον Κουμπίτσκι, υπάρχει ανάγκη για περισσότερη επιχειρηματολογία και εποικοδομητικότερη αντιπαράθεση.
Προειδοποίηση
Στον αντίποδα, ο επικεφαλής του Κεντρικού Συμβουλίου των Μουσουλμάνων στη Γερμανία, Αϊμάν Μαζιέκ, προειδοποίησε ότι δεν πρέπει οι ψηφοφόροι της AfD να αποκαλούνται «ανήσυχοι πολίτες». Δεν είναι ψηφοφόροι που διαμαρτύρονται, είπε σε τοπική εφημερίδα. «Πιστεύω ότι γνωρίζουν πως με την ψήφο τους βοηθούν ακροδεξιές φωνές να εκλεγούν στα κοινοβούλια», πρόσθεσε.
Η αλήθεια είναι ότι ιδίως στα συγκεκριμένα κρατίδια της πρώην ανατολικής Γερμανίας τα στελέχη του κόμματος έχουν από ακροδεξιές έως και νεοναζιστικές τάσεις, όπως προκύπτει από εκτεταμένες έρευνες των Αρχών και ρεπορτάζ των γερμανικών ΜΜΕ. Ειδικότερα, ο Γιοργκ Ουρμπάν, επικεφαλής της AfD στη Σαξονία, ανήκει στη σκληροπυρηνική, εθνικιστική πτέρυγα του κόμματος, όπως και ο Αντρέας Κάλμπιτς του Βραδεμβούργου. Δεν είναι τυχαίο ότι η προαναφερθείσα εσωκομματική πτέρυγα θεωρείται ύποπτη και βρίσκεται στο μικροσκόπιο της Αρχής Προστασίας του Συντάγματος, αφού υπάρχουν ενδείξεις υπονόμευσης του πολιτεύματος. «Στόχος των συγκεκριμένων στελεχών είναι ένας εθνικά ομοιογενής λαός, που δεν θα εκτίθεται σε επιμειξίες», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έκθεση της υπηρεσίας. Μεταξύ των ανατρεπτικών φαντασιώσεων του Ουρμπάν καταγράφονται επίμαχες αναρτήσεις στα σόσιαλ μίντια, όπως «και το σημερινό καθεστώς θα οδηγηθεί στην καταστροφή με τη βοήθεια των συνετών ανθρώπων». Αυτή η επιδίωξη αποδίδεται στον 55χρονο το 2018, ενώ νωρίτερα είχε επισημάνει ότι «ένας λαός μπορεί να διαφυλάξει τη συνοχή και την ελευθερία του μόνο όταν διαθέτει ομοιογένεια». Ακόμη πιο ανοιχτά και επικίνδυνα ακροδεξιός είναι ή, τουλάχιστον, ήταν στο παρελθόν ο επικεφαλής του κόμματος στο Βραδεμβούργο, Αντρέας Κάλμπιτς.
Τον Ιούλιο του 1993 είχε συμμετάσχει σε καλοκαιρινή κατασκήνωση της οργάνωσης Die Heimattreue Jugend («Η πιστή στην πατρίδα νεολαία») στη Θουριγγία, η οποία τέθηκε εκτός νόμου από το υπουργείο Εσωτερικών της Γερμανίας μερικά χρόνια αργότερα εξαιτίας της ιδεολογικής της συγγένειας με τον εθνικοσοσιαλισμό. Εν τω μεταξύ, δεν μπορεί κανείς να μιλήσει για νεανικά αμαρτήματα, αφού και το 2007 ο Κάλμπιτς είχε μεταβεί στην Αθήνα μαζί με τον επικεφαλής του νεοναζιστικού κόμματος ΝPD και δεκατρείς άλλους, οι οποίοι είχαν κρεμάσει από το μπαλκόνι ξενοδοχείου στο κέντρο της Αθήνας αγκυλωτό σταυρό. Οι πληροφορίες που έδωσε στο περιοδικό Spiegel η γερμανική πρεσβεία στην Αθήνα αναφέρουν ότι η ομάδα έλαβε μέρος σε διαδήλωση της «Πατριωτικής Συμμαχίας», στην οποία περιλαμβανόταν τότε και η Χρυσή Αυγή. Στην αποστολή μετείχε και ο Ούντο Βόιγκτ, επικεφαλής του NPD, διάδοχου σχηματισμού του εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος του Αδόλφου Χίτλερ.
«Εχει ευθύνες και η Αριστερά»
Προβληματισμένη εμφανίζεται η Αριστερά στην ανατολική Γερμανία, που βλέπει την ψήφο διαμαρτυρίας να φεύγει από τους κόλπους της και να κατευθύνεται στην AfD. Συνολικά οι απώλειές της και στα δύο κρατίδια έφτασαν το 8%. «Χαρήκαμε τόσο που ενισχυθήκαμε στη Δύση, όπως στη Βρέμη, όπου συμμετέχουμε για πρώτη φορά στην κυβέρνηση σε δυτικογερμανικό κρατίδιο, ώστε παραμελήσαμε τα ανατολικογερμανικά προβλήματα», παραδέχθηκε ο Γκρέγκορ Γκίζι, ιστορικός ηγέτης του Die Linke. «Oσοι, λοιπόν, θέλουν να τιμωρήσουν τα κυρίαρχα κόμματα, επειδή δεν είναι ικανοποιημένοι, ψηφίζουν πλέον AfD». Συνυπεύθυνη είναι η Αριστερά στην άνοδο της Εναλλακτικής, σύμφωνα και με τη Σάρα Βάγκενκνεχτ, στέλεχος του Die Linke. «Αν αυτοί οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται το κόμμα μας σαν έναν πράσινο, φιλελεύθερο σχηματισμό, αντί να μας θεωρούν τη φωνή τους, αν έχουν την αίσθηση πως τους περιφρονούμε, είναι φυσικό να απομακρύνονται από εμάς», έγραψε στο Facebook.