Η αμερικανική οικονομία συρρικνώθηκε το τρίτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους για πρώτη φορά μετά μια οκταετία, σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε την Τετάρτη η αμερικανική κυβέρνηση. Το δυσάρεστο αυτό γεγονός ενισχύει το σενάριο της εμφάνισης παράλληλων υφέσεων στις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, δηλαδή των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας και της Γερμανίας.
Το ΑΕΠ της χώρας, που είναι το επικρατέστερο μέτρο για την αξιολόγηση της υγείας μιας οικονομίας, συρρικνώθηκε κατά 0,4%, σε ετήσια βάση, το τρίμηνο που έληξε τον Σεπτέμβριο, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εμπορίου.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ επισήμανε ότι το κύριο αίτιο της πτώσης της οικονομικής δραστηριότητας είναι η αδυναμία της εμπιστοσύνης του καταναλωτή που έγινε αισθητή μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, όπως και τα αντίποινα των ΗΠΑ. Εν συνεχεία, τόνισε ότι ήταν απόλυτα φυσική η αντίδραση των Αμερικανών υπό αυτές τις συνθήκες, υπογραμμίζοντας ότι «εξάλλου, βρισκόμαστε σε κατάσταση πολέμου», υπογράμμισε ο κ. Μπους.
Οι επενδυτές
Το μέγεθος της συρρίκνωσης του ΑΕΠ ήταν, ωστόσο, μικρότερο συγκριτικά με τις εκτιμήσεις των αναλυτών της αγοράς, οι οποίες έφθαναν το 1%, γεγονός που ανανέωσε το ενδιαφέρον των επενδυτών για αγορά μετοχών. Ο δείκτης Nasdaq κατέγραψε άνοδο κατά 1,36%, ενώ ο δείκτης Dow Jones έπεσε κατά 0,51%. Παράλληλα, το δολάριο ενισχύθηκε έναντι του γιεν, αλλά και του ευρώ.
Εν τούτοις, ο αρνητικός ρυθμός ανάπτυξης που στιγμάτισε το τρίτο τρίμηνο του 2000 προκαλεί μεγάλη ανησυχία για το μακροπρόθεσμο μέλλον της αμερικανικής οικονομίας. Η έκθεση της αμερικανικής κυβέρνησης δημοσιοποιήθηκε μια ημέρα μετά την ανακοίνωση των εκτιμήσεων της ιαπωνικής κεντρικής τράπεζας, σύμφωνα με την οποία η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου θα συνεχίζει να συρρικνώνεται μέχρι τον Μάρτιο του 2003.
Εν τω μεταξύ, μόλις την προηγούμενη εβδομάδα, τα κορυφαία ινστιτούτα ερευνών της Γερμανίας αναθεώρησαν προς τα κάτω τις εκτιμήσεις τους για τον ρυθμό ανάπτυξης της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής οικονομίας, στο 0,7%, προειδοποιώντας ότι η χώρα βρίσκεται στα πρόθυρα της ύφεσης.
Πολλοί αναλυτές έχουν την πεποίθηση ότι ένας αρνητικός ρυθμός ανάπτυξης της τάξεως του 0,4% θα οδηγήσει το τελευταίο τρίμηνο του έτους σε συρρίκνωση της τάξεως του 1% ή περισσότερο. Υπό αυτήν την προϋπόθεση, οι ΗΠΑ θα βρίσκονται επισήμως σε κατάσταση ύφεσης – η οποία ορίζεται από δύο συνεχόμενα τρίμηνα αρνητικού ρυθμού ανάπτυξης.
Στο πλαίσιο της έκθεσης της Παγκόμιας Τράπεζας, που φέρει τον τίτλο «Προοπτική για την Παγκόσμια Οικονομία», αναφέρεται ότι «καθώς πλησιάζει το τέλος του 2001, η παγκόσμια οικονομία φαίνεται να παγιδεύεται σε ύφεση». Αναλυτικότερα, υποστηρίζεται ότι αν και υπάρχουν ενδείξεις που σηματοδοτούν μιαν ανάκαμψη στα μέσα του επόμενου έτους, οι κίνδυνοι ότι κάτι τέτοιο δεν θα συμβεί δεν ήταν ποτέ τόσο μεγάλοι, όσον αφορά την τελευταία δεκαετία.
Κυβερνητικοί αξιωματούχοι σε όλον τον κόσμο αναζητούν διάφορους τρόπους για να εμποδίσουν μια παγκόσμια ύφεση, αλλά οι πιθανότητες εύρεσης ενός διεξόδου μειώνονται.
Η οικονομική δραστηριότητα είναι υποτονική, ο αριθμός των απολύσεων αυξανόταν ακόμα και πριν από τις επιθέσεις των ΗΠΑ, αλλά από τότε η παγκόσμια επιβράδυνση έχει επιδεινωθεί και οι εταιρείες έχουν επιταχύνει την εφαρμογή των σχεδίων μείωσης του προσωπικού τους.
«Δεν γνωρίζουμε»
Ο Μάρκο Παγκάνο, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Σαλέρνο και στέλεχος του Κέντρου Ερευνας Οικονομικής Πολιτικής, δήλωσε χαρακτηριστικά ότι «κανένας δεν γνωρίζει εάν διανύουμε μια κυκλική αδυναμία ή εάν βρισκόμαστε στην αρχή μιας πολύ πιο δυσάρεστης κατάστασης», προσθέτοντας ότι «πιθανότατα να μην αποκτήσουμε μια καθαρή εικόνα για έναν ακόμη χρόνο».
Ενας σημαντικός παράγοντας αβεβαιότητας είναι ότι δεν έχει ακόμα προσδιοριστεί το μέγεθος των συνεπειών στις επιχειρήσεις και τη συμπεριφορά του καταναλωτή από τις επιθέσεις και τον πόλεμο. «Οι επιπτώσεις είναι μεγάλες, ενώ η εντονότερη αίσθηση κινδύνου που έχουν καλλιεργήσει οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις, θα οδηγήσει σε λιγότερες δεσμεύσεις στο μακροπρόθεσμο μέλλον και βραδύτερους ρυθμούς ανάπτυξης», επισημαίνει ο κ. Παγκάνο.