Στις σιωπηλές, επιβλητικές αίθουσες του Aνωτάτου Δικαστηρίου της Βρετανίας –νομικός θεσμός με ιστορία μόλις δέκα ετών– μεταφέρθηκε αυτή την εβδομάδα το ψυχόδραμα του Brexit. Η Δικαιοσύνη εκλήθη έτσι να αποφανθεί εάν ο πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον παραβίασε τον νόμο, αναστέλλοντας τη λειτουργία της Βουλής των Κοινοτήτων στις αρχές του μήνα. Το δικαστήριο αναμένεται να εκδώσει την απόφασή του στις αρχές αυτής της εβδομάδας.
Οι τηλεοπτικές εικόνες των μελών του δικαστηρίου, βυθισμένων στις οθόνες των υπολογιστών τους, απέχουν πολύ από το θέαμα στη Βουλή την περασμένη εβδομάδα, με τις ιαχές και τις κατηγορίες μεταξύ βουλευτών στην ασφυκτικά γεμάτη –και μικρή– αίθουσα του Κοινοβουλίου. Το Ανώτατο Δικαστήριο θεσπίστηκε μόλις το 2009, ύστερα από πρόταση του πρώην πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ, παρότι οι ρίζες του μπορούν να αναζητηθούν στον προκάτοχο θεσμό του, τη Δευτεροβάθμια Επιτροπή της Βουλής των Λόρδων.
Ο νέος θεσμός, όμως, δεν δεσμεύεται από τις απαρχαιωμένες παραδόσεις της Βουλής ή των παραδοσιακών βρετανικών δικαστηρίων. Οι συνήγοροι και δικαστές δεν φορούν περούκες και τηβέννους και οι δικαστές κάθονται σε στρογγυλό τραπέζι σύσκεψης και όχι σε υπερυψωμένα έδρανα. Τα μέλη του Σώματος διορίζονται από τη βασίλισσα –κατόπιν πρότασης του πρωθυπουργού– και εγκρίνονται από τη Βουλή. Την περασμένη εβδομάδα, μέλος του υπουργικού συμβουλίου του Μπόρις Τζόνσον κατηγόρησε το Ανώτατο Δικαστήριο για πολιτική σκοπιμότητα, προκαλώντας κυκεώνα οργισμένων αντιδράσεων, καθώς η ανεξαρτησία της βρετανικής Δικαιοσύνης συνεχίζει να θεωρείται δεδομένη από το κοινό.
Το Ανώτατο Δικαστήριο έχει εμπλακεί και κατά το παρελθόν στην κρίση του Brexit. Τον Ιανουάριο του 2017, η φιλοευρωπαία επιχειρηματίας και ακτιβίστρια Τζίνα Μίλερ κατέθεσε ένσταση ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου, υποστηρίζοντας ότι η τέως πρωθυπουργός Τερέζα Μέι παραβίασε τον νόμο, εγκαινιάζοντας τη διαδικασία εξόδου από την Ε.Ε. χωρίς να έχει εξασφαλίσει κοινοβουλευτική έγκριση. Το δικαστήριο δικαίωσε την κ. Μίλερ.
Νομικοί εκτιμούν ότι το Brexit οδήγησε σε τέτοιο διχασμό, που το Ανώτατο Δικαστήριο θα αναγκαστεί εφεξής να εμπλέκεται συχνότερα στην επίλυση διενέξεων, δεδομένης της επιθετικής πολιτικής τακτικής του πρωθυπουργού Μπόρις Τζόνσον.
Η Βρετανία δεν είναι βέβαια η μόνη χώρα που αναγκάζεται να καταφύγει στη Δικαιοσύνη για την αντιμετώπιση πολιτικών δυσλειτουργιών. «Βρισκόμαστε σε μία εποχή, κατά την οποία ολοένα και περισσότερα πολιτικά ζητήματα παραπέμπονται στη Δικαιοσύνη», λέει ο καθηγητής νομικής του Πανεπιστημίου του Σικάγο, Τομ Γκίνσμπουργκ. «Oταν, όμως, προσφέρεις τέτοια εξουσία σε ένα δικαστικό θεσμό, ενισχύεις τη φυσική τάση της Δικαιοσύνης να πολιτικοποιείται. Εχοντας φέρει το Ανώτατο Δικαστήριο σε αυτή τη θέση, υπάρχει άραγε ηθικό πρόβλημα;» αναρωτιέται ο κ. Γκίνσμπουργκ.