ΒΑΛΕΤΑ. Συμφωνία για την αυτόματη κατανομή προσφύγων και μεταναστών που διασώζονται στη Μεσόγειο μεταξύ πέντε ευρωπαϊκών κρατών επετεύχθη το βράδυ της Δευτέρας στη Μάλτα. Η συμφωνία είναι το πρώτο βήμα για την υπέρβαση του κανονισμού του Δουβλίνου, που τοποθετούσε όλο το βάρος διαχείρισης του προσφυγικού στις χώρες πρώτης εισόδου.
Με βάση τα συμφωνηθέντα, τα σκάφη που διασώζουν πρόσφυγες και μετανάστες στη Μεσόγειο θα τους αποβιβάζουν σε λιμάνια της Ιταλίας ή της Μάλτας και εντός τεσσάρων εβδομάδων θα έχουν κατανεμηθεί μεταξύ Γερμανίας, Γαλλίας, Ιταλίας, Φινλανδίας και Μάλτας. Οι χώρες αυτές θα είναι υπεύθυνες για την εξέταση των αιτήσεων ασύλου, την αποδοχή ή την απόρριψή τους και τον πιθανό επαναπατρισμό τους.
Η συμφωνία είναι προσωρινή, καθώς οι υπουργοί Εσωτερικών των χωρών που την προσυπέγραψαν ευελπιστούν ότι στην επόμενη σύνοδο της Ε.Ε. θα προστεθούν και άλλες χώρες στον κατάλογο των προθύμων. Αν, πάντως, κάτι έχουν διδάξει τα τελευταία χρόνια, είναι ότι κάποιες συγκεκριμένες χώρες, κυρίως η Ουγγαρία και η Πολωνία, δεν επιθυμούν να μετάσχουν σε ένα τέτοιο σχήμα και το ερώτημα είναι εάν θα δεσμευθούν να συνεισφέρουν, τουλάχιστον οικονομικώς.
Η συμφωνία της Μάλτας υπήρξε προϊόν μιας πολιτικής μετατόπισης στη Γερμανία και μιας πολιτικής αντικατάστασης στην Ιταλία: στη Γερμανία, ο υπουργός Εσωτερικών Χορστ Ζεχόφερ, που τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιούσε το μεταναστευτικό ως μοχλό πολιτικής ανόδου, έχει πλέον αλλάξει τροπάριο, κάνοντας τους σχολιαστές να μιλούν για «Δρ Τζέκιλ και Μίστερ Χάιντ». «Δεν πρέπει ένας υπουργός Εσωτερικών να απολογείται επειδή διασώζει ανθρώπους στη θάλασσα», είπε πρόσφατα ο Ζεχόφερ.
Στην Ιταλία, η αποτυχημένη απόπειρα του πρώην υπουργού Εσωτερικών Ματέο Σαλβίνι να προξενήσει εκλογές για να αναρριχηθεί στην πρωθυπουργία τον οδήγησε εκτός κυβέρνησης. Η νέα υπουργός Εσωτερικών, Λουτσάνα Λαμορτζέζε, υποσχέθηκε πολιτική με γνώμονα τον ανθρωπισμό, αλλά και αναγνώριση της ευρωπαϊκής διάστασης του ζητήματος. «Η συμφωνία αποτελεί ένα πρώτο συγκεκριμένο βήμα προς την κατεύθυνση κοινής ευρωπαϊκής δράσης στο μεταναστευτικό», είπε η Λαμορτζέζε. «Η μεταναστευτική πολιτική πρέπει να καθορίζεται σε συνεργασία με άλλες χώρες. Πάντα υποστηρίζαμε ότι οι άνθρωποι που φθάνουν στη Μάλτα ή την Ιταλία, φθάνουν στην Ευρώπη».
«Είναι σημαντικό να μην χρειάζεται ξεχωριστή συμφωνία για κάθε καράβι», σημείωσε η Φινλανδέζα ομόλογός της Μαρία Οσιχάλο. «Είναι σημαντικό να βρίσκουν τα σκάφη διάσωσης ασφαλές λιμάνι χωρίς καθυστερήσεις».
Η Ισπανία, που δεν είχε προσκληθεί στη σύνοδο της Μάλτας, τάχθηκε υπέρ της πρωτοβουλίας, αλλά επισήμανε ότι πρέπει να περιλαμβάνει και πρόσφυγες και μετανάστες που φθάνουν σε άλλες χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας – όχι μόνο στην Ιταλία και τη Μάλτα.
Στην πράξη, η συμφωνία επιτρέπει στους 182 πρόσφυγες και μετανάστες, μεταξύ των οποίων και ένα νεογνό, που διασώθηκαν πριν από μία εβδομάδα από το σκάφος «Οcean Viking», να αποβιβαστούν στο λιμάνι της Μεσσήνης. «Είμαι τόσο χαρούμενος, που δεν ξέρω τι να πω! Τέλος η Λιβύη!» δήλωσε ο 27χρονος Γκανέζος Αούντου Μπαλουντούτσι, που βρίσκεται στο «Ocean Viking».