Η μεγάλη επιδημία των οπιοειδών έχει ήδη πλήξει ΗΠΑ, Καναδά και Αυστραλία. Μήπως η Ευρώπη θα είναι το επόμενο θύμα; Οι στατιστικές είναι ομολογουμένως ανησυχητικές. Ενδεικτικά, στην Ολλανδία οι συνταγογραφήσεις για οξυκωδόνη τριπλασιάστηκαν κατά την τελευταία τριετία, ενώ στη Βρετανία οι συνταγές για οπιοειδή αναλγητικά αυξήθηκαν κατά 127% την περίοδο 1988-2016.
Είναι βέβαιο ότι η Γηραιά Ηπειρος αντιμετωπίζει πρόβλημα με τα οπιοειδή σκευάσματα, καθώς εμπλέκονται σε ποσοστό μεγαλύτερο του 80% στους 8.200 θανάτους από ναρκωτικά που καταγράφηκαν το 2017. Ωστόσο, η κατάσταση που διαμορφώνεται στην Ευρώπη είναι διαφορετική από εκείνη των ΗΠΑ, όπου η επιδημία οπιοειδών έχει προκαλέσει περίπου 400.000 θανάτους τα τελευταία 20 χρόνια.
Οπως επισημαίνει ο Μπαρτ Μορλιόν, πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Πόνου, οι πολύ αυστηρότεροι έλεγχοι στις συνταγογραφήσεις οπιοειδών στην Ευρώπη διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο, ενώ σε πολλά κράτη, ιδίως του ευρωπαϊκού Νότου, οι άνθρωποι δεν είναι τόσο συμβιβασμένοι με τα αναλγητικά σκευάσματα.
Η ευρωπαϊκή προσέγγιση όσον αφορά τον έλεγχο των νόμιμων συνταγογραφήσεων τέτοιων σκευασμάτων είναι εντελώς διαφορετική από αυτή που ακολουθείται στις ΗΠΑ. Εκεί, το πρώτο κύμα της επιδημίας εμφανίστηκε όταν άτομα που είχαν νόμιμες συνταγές για φάρμακα, όπως η οξυκωδόνη, το Fentanyl και η μορφίνη, εθίστηκαν σε αυτά. Ετσι, κατέληξαν να αναζητούν νέους ιατρούς προκειμένου να τους γράψουν καινούργιες συνταγές, ώστε να ικανοποιήσουν την εξάρτησή τους. Στη συνέχεια στράφηκαν στη μαύρη αγορά για παράνομα οπιοειδή, όπως η ηρωίνη ή το συνθετικό Fentanyl, τα οποία γέννησαν το δεύτερο και τρίτο, αντίστοιχα, κύμα της επιδημίας οπιοειδών.
Στην Ευρώπη, εξαιτίας της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, με εθνικές τράπεζες δεδομένων, δεν είναι δυνατή η κατά βούληση αλλαγή ιατρού με στόχο την απόσπαση περισσότερων συνταγών. Αλλωστε, υπάρχει κρατική επαγρύπνηση σε πολλά κράτη ως προς την κατάχρηση συνταγών. Επί του παρόντος δεν εμφανίζεται εξάρτηση από τα νόμιμα αναλγητικά, παρότι η αύξηση των συνταγογραφήσεων είναι ανησυχητική.
Ωρα για μέτρα
Η αλήθεια είναι ότι η Ευρώπη δεν διαθέτει ακόμη πλήρη εικόνα του προβλήματος, καθώς δεν έχουν εκπονηθεί αρκετές έρευνες για τα συνταγογραφούμενα οπιοειδή και την κατάχρησή τους. Φαίνεται ότι σε ορισμένα κράτη η παράνομη χρήση οπιοειδών είναι εξαιρετικά ανησυχητική. Η Εσθονία, για παράδειγμα, έχει μακρά ιστορία στην κατάχρηση οπιοειδών, αλλά οι περισσότεροι χρήστες επιλέγουν να χρησιμοποιούν κατά κύριο λόγο Fentanyl.
Ο Μορλιόν αναφέρει συγκεκριμένα μέτρα που έλαβε το Βέλγιο, τα οποία, πιστεύει, θα πρέπει να υιοθετηθούν από την Ε.Ε. Το βελγικό υπουργείο Υγείας πραγματοποίησε μελέτη για να διαπιστώσει ποιοι γιατροί συνταγογραφούν υπερβολικά συχνά οπιοειδή. «Πιστεύω ότι αυτό είναι ένα μέτρο που πρέπει να υιοθετήσουν όλα τα ευρωπαϊκά κράτη», επισημαίνει ο Μορλιόν. Πάντως, σίγουρα δεν υπάρχει χρόνος για εφησυχασμό, καθώς οι ειδικοί προειδοποιούν ότι το τσουνάμι των οπιοειδών θα φθάσει πολύ σύντομα και στην Ευρώπη.