Στη σκιά της έντασης στο Χονγκ Κονγκ, πραγματοποιήθηκε την 1η Οκτωβρίου στο Πεκίνο η στρατιωτική παρέλαση για τα 70 χρόνια από την ίδρυση της κομμουνιστικής Κίνας του Μάο Τσετούνγκ, παρουσία του προέδρου της χώρας, Σι Τζινπίνγκ.
Ηταν η μεγαλύτερη στην ιστορία της χώρας: Νέοι διηπειρωτικοί πύραυλοι, οι DF41, και drones μεγάλης ακρίβειας ήταν μερικά από τα νέα όπλα που παρουσιάστηκαν στη διάρκεια των επετειακών εκδηλώσεων, γεμάτων από αναφορές στον Μάο, διδάγματα του Μεγάλου Τιμονιέρη και υπερήφανα tweets Κινέζων αξιωματούχων. Ο πρόεδρος Σι είπε ότι καμία δύναμη δεν μπορεί να κλονίσει την Κίνα, καθώς επιθεωρούσε την τεράστια παρέλαση στην πλατεία Τιενανμέν, υπό το βλέμμα του Μάο. «Καμία δύναμη δεν μπορεί να σταματήσει τον κινεζικό λαό και το έθνος από την πορεία προς τα εμπρός», τόνισε ο Κινέζος ηγέτης σε μια σύντομη εναρκτήρια ομιλία.
Σύμφωνα με το υπουργείο Εθνικής Αμυνας, περίπου 15.000 στρατιώτες, 580 μέρη στρατιωτικού εξοπλισμού και 160 αεροσκάφη συμμετείχαν στην παρέλαση. Στις εκδηλώσεις που ακολούθησαν συμμετείχε ένα χρωματιστό πλήθος 100.000 πολιτών, αποτελούμενο από αγρότες και γιατρούς μέχρι εκπαιδευτικούς και φοιτητές.
Αναλυτές απέδωσαν τις εκδηλώσεις περισσότερο στην προσπάθεια εντυπωσιασμού του εγχώριου ακροατηρίου παρά εκφοβισμού της διεθνούς κοινότητας με την υποβόσκουσα απειλή ότι η Κίνα είναι ετοιμοπόλεμη. Ο οικονομικός πόλεμος με τις ΗΠΑ, η αμφισβήτηση του Πεκίνου από τους ακτιβιστές του Χονγκ Κονγκ και οι πάγιες εστίες έντασης στο εσωτερικό της χώρας πλήττουν το γόητρο της Κίνας και καθιστούν αναγκαία τέτοια επίδειξη ισχύος εκ μέρους του Σι – τη δεύτερη μεγάλη στρατιωτική παρέλαση στη διάρκεια της θητείας του με στόχο τη λαϊκή συσπείρωση. Η αλματώδης οικονομική ανάπτυξη των τελευταίων δεκαετιών έχει μεν οδηγήσει στη δημιουργία μεγάλης μεσαίας τάξης στη χώρα, οι ανισότητες όμως παραμένουν, ειδικά το χάσμα μεταξύ ανατολικής και δυτικής Κίνας.
H γενιά του ’80
«Οσοι γεννήθηκαν τη δεκαετία του 1980, κατά την περίοδο του κινήματος εκδημοκρατισμού, μεγάλωσαν. Οι περισσότεροι είναι εθισμένοι στον καταναλωτισμό, απολίτικοι και πατριώτες, χωρίς ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την κοινωνική δικαιοσύνη. Αντιθέτως, η βασική μέριμνά τους είναι να γίνουν πλούσιοι. Αλλωστε, ως ακτιβιστές ή υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων καταλήγουν συνήθως στη φυλακή. Αυτή η γενιά θεωρεί πως ό,τι έχει το κέρδισε με κόπο. Ακριβώς όπως και η Κίνα όλες τις κατακτήσεις της», επισημαίνει σε άρθρο της στη γερμανική εφημερίδα Zeit η Φράνκα Λου, Κινέζα επιχειρηματίας και αρθρογράφος, η οποία όμως γράφει τα κείμενά της με ψευδώνυμο.
Aν τον δρόμο των μεταρρυθμίσεων εγκαινίασε ο Ντενγκ Ξιαοπίνγκ μετά τον θάνατο του Μάο, ο Σι προσπαθεί να αυτοπροβληθεί σήμερα ως σημαντικότερος ηγέτης για την πορεία της χώρας και να υποβαθμίσει την υστεροφημία του Ντενγκ, ανατρέχοντας απευθείας στον Μάο.
Δεν είναι τυχαίο ότι μνημόνευσε επανειλημμένως τον ιδρυτή της Λαϊκής Δημοκρατίας την 1η Οκτωβρίου, ενώ επιχειρεί να οικοδομήσει νέα προσωπολατρία ανάλογη εκείνης την εποχή του Μεγάλου Τιμονιέρη.
Εκτός από την επέκταση της λογοκρισίας στο Διαδίκτυο και τον περιορισμό των μεταδόσεων ξένων τηλεοπτικών καναλιών, πρακτικές όπως η τιμωρία καθηγητών, επειδή δυσφημούν τον ρόλο του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας ή χρησιμοποιούν μη εγκεκριμένα συγγράμματα, θυμίζουν έντονα εκείνες που εφαρμόζονταν επί Μάο. Την ίδια στιγμή, όπως επισημαίνει πρόσφατη ανάλυση του Foreign Affairs, πάνω από 100 ινστιτούτα είναι αφιερωμένα στον Σι και αναπαράγουν τη θεωρία του που είναι γνωστή ως «Οι σκέψεις του Σι Τζινπίνγκ για τον σοσιαλισμό με κινεζικά χαρακτηριστικά για μια νέα εποχή». Τέλος, μια νέα εφαρμογή για smartphones υποβάλλει σε μέλη του κόμματος υποχρεωτικά ερωτηματολόγια για τις απόψεις και τις δραστηριότητές τους.
Η πιο εμβληματική πολιτική που προωθεί ο Σι, συνδυάζοντας οικονομία, γεωπολιτική διείσδυση και διπλωματία, είναι το φιλόδοξο σχέδιο «Μία ζώνη – Eνας δρόμος», που θέλει να αναβιώσει εμπορικά τον Δρόμο του Μεταξιού, συνδέοντας την Κίνα με τις αγορές της Κεντρικής Ασίας, της Ευρώπης και της Αφρικής.
Απολογισμός
Τα πρώτα τριάντα χρόνια της κυριαρχίας του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας (ΚΚΚ) συχνά αποτιμώνται με αρνητικό τρόπο, αυτό όμως οφείλεται κυρίως στον απόηχο της Πολιτιστικής Επανάστασης. Και όμως, δεν επρόκειτο για τρεις χαμένες δεκαετίες. Από το 1949 έως το 1979, π.χ., το ποσοστό όσων ήξεραν γραφή και ανάγνωση αυξήθηκε από 20% σε 66%, ενώ το προσδόκιμο ζωής εκτινάχθηκε από τα 41 χρόνια στα 64. Η πρόοδος αυτή προετοίμασε άλλωστε το έδαφος για το μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα του Ντενγκ Ξιαοπίνγκ και τα οικονομικά ανοίγματα, που οδήγησαν στην ταχεία οικονομική ανάπτυξη της χώρας τα τελευταία 40 χρόνια. «Τα πρώτα 70 χρόνια της Λαϊκής Δημοκρατίας μπορεί πράγματι να έφεραν ταχεία ανάπτυξη, δεν πέτυχαν όμως παρά περιορισμένη ευημερία. Τώρα η Κίνα πρέπει να αυξήσει το μέσο εισόδημα, αλλά και να υλοποιήσει την Πρωτοβουλία “Μία Ζώνη – Ενας Δρόμος”. Αυτοί οι στόχοι μπορούν να επιτευχθούν μόνο σε ένα ειρηνικό, σταθερό περιβάλλον.
Οι Κινέζοι ηγέτες το ξέρουν αυτό. Πρέπει απλώς να πείσουν τη Δύση ότι όντως το ξέρουν», επισημαίνει σε άρθρο του ο Κέγιου Ζιν, καθηγητής Οικονομικών στο London School of Economics.