Ενα νέο ραντεβού του διευθυντηρίου των μεγάλων της Ευρωπαϊκής Ενωσης προκάλεσε πολλά ερωτήματα στις πρωτεύουσες των εταίρων των μικρών χωρών. Η ανησυχία για τη δημιουργία ενός άτυπου, αλλά στενά συνεργαζόμενου διευθυντηρίου, επιβεβαιώθηκε με το ραντεβού του Λονδίνου, την Κυριακή. Πριν κοπάσει ο θόρυβος από τη συνάντηση των τριών ισχυρών της Ευρώπης στη Γάνδη, ο Βρετανός πρωθυπουργός, αυτήν τη φορά, επανήλθε, καλώντας την Κυριακή σε γεύμα εργασίας τους ηγέτες της Γαλλίας και της Γερμανίας. Φαίνεται όμως ότι η ανακοίνωση της συνάντησης, κατά τη διάρκεια της οποίας επρόκειτο να συζητηθεί η πορεία των επιχειρήσεων στο Αφγανιστάν και η αναγκαιότητα της αποστολής χερσαίων δυνάμεων, προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Ιταλίας και της Ισπανίας. Αποτέλεσμα; Το διευθυντήριο να διευρυνθεί κατά τι, καθώς τόσο ο Σίλβιο Μπερλουσκονι όσο και ο Χοσέ Μαρία Αθνάρ αξίωσαν και έλαβαν πρόσκληση συμμετοχής.
Αλλά η είδηση της διεύρυνσης κυκλοφόρησε και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και σε ελάχιστο χρόνο ο προεδρεύων της Ευρωπαϊκής Ενωσης, Βέλγος πρωθυπουργός Γκι Φερχόφσταντ μετέβη τελικά στο Λονδίνο, συνοδευόμενος από τον ύπατο εκπρόσωπο της Ενωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής, Χαβιέρ Σολάνα. Σημειωτέον ότι ο Βέλγος πρωθυπουργός φρόντισε να έχει διαβουλεύσεις με άλλες κυβερνήσεις, μεταξύ των οποίων και την ελληνική.
Ηταν η στιγμή, όμως, που η είδηση του γεύματος έφτασε στο πρωθυπουργικό γραφείο της Ολλανδίας και τα τηλέφωνα άναψαν. Ο Ολλανδός πρωθυπουργός Βιμ Κοκ αξιωσε και τελικά έλαβε και αυτός την πρόσκληση που του έδινε το διαβατήριο για το κλαμπ των μεγάλων της Ευρώπης.
Οπως όμως ήταν φυσικό, η βρετανική πρωτοβουλία και η εξ αυτής αναταραχή, προκάλεσε την αντίδραση της πορτογαλικής κυβέρνησης, εκπρόσωπος της οποίας δήλωσε ότι τέτοιου είδους πρωτοβουλίες δεν συμβάλλουν στη διατήρηση της ενότητας της Ε.Ε., πολύ δε περισσότερο στη διατήρηση της συμμαχίας εναντίον της τρομοκρατίας. Τι συζήτησαν όμως οι «εκλεκτοί» της Ευρώπης; Εκείνοι που ξέρουν, δεν μιλούν κι εκείνοι που μιλούν δεν ξέρουν, κατά το παλιό κινεζικό ρητό, όμως ο βρετανικός Τύπος μιλούσε χθες περί «πολεμικού συμβουλίου» εν όψει της έναρξης χερσαίων επιχειρήσεων στο Αφγανιστάν, έχοντας προηγούμενως δημοσιεύσει άρθρα με τίτλους σαν αυτόν των «Τάιμς», «Η Ευρώπη διηρημένη για τη συνάντηση στη Ντάουνινγκ Στριτ».
Δικαιολογία; Το γεγονός είναι πως η μεν Βρετανία συμμετέχει ήδη στις επιχειρήσεις, οι δε Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία και Ισπανία εκλιπαρούν και αυτές τις ΗΠΑ να τις περιλάβουν στο σχεδιασμό τους. Καταπατώντας τρόπον τινά τα όσα λέγονται περί «ευρωπαϊκής φωνής» στα του κόσμου μας, οι τρεις μεγάλοι από κοντά και οι Ιταλοί με τους Ισπανούς διαγκωνίζονται για το ρόλο του προνομιούχου συμπολεμιστή της υπερδύναμης. Ομως, μέχρι τωρα και με εξαίρεση τον αυτόκλητο «υπουργό Εξωτερικών» των ΗΠΑ Τόνι Μπλερ, τα αποτελέσματα είναι πενιχρά. Επίκειται αλλαγή στη στάση της Ουάσιγκτον; Ισως, αλλά από την πρώτη στιγμή η κυβέρνηση Μπους κατέστησε σαφές ότι σε ό,τι αφορά το στρατιωτικό σκέλος του πολέμου κατά της τρομοκρατίας, όσο λιγότεροι οι συμμετέχοντες, τόσο καλύτερα.
Από την πλευρά της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία δεν προσεκλήθη τελικά στη συνάντηση, επεχείρησε διά του εκπροσώπου της Τζόναθαν Φολ να διαφανεί ότι δεν δημιουργείται θεσμικό ζήτημα. Τέτοιες συναντήσεις σε κλειστό κύκλο αποτελούν φυσικά μία από τις σταθερές της Ενωμένης Ευρώπης. Ομως μέχρι τούδε, είχαν στο σύνολό τους σχεδόν ως δεδηλωμένο στόχο την προώθηση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος και ανοιγαν το δρόμο για ευρύτατη συζήτηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η συνάντηση της Γάνδης και του Λονδίνου παρεξέκλινε αυτής της λογικής.
Μεγάλος εκνευρισμός στην Αθήνα
Το «διευθυντήριο» έχει προκαλέσει μεγάλο εκνευρισμό και στην Αθήνα. Ο αρμόδιος επίτροπος κ. Φερχόφστεν όταν έμαθε για το «ραντεβού» στο Λονδίνο τηλεφώνησε στον πρωθυπουργό κ. K. Σημίτη και τον ερώτησε εάν πρέπει να πάει. Η πρωθυπουργική απάντηση ήταν αρνητική. Παράλληλα, οι υπουργοί Εξωτερικών της Ελλάδος, της Πορτογαλίας και της Αυστρίας αποφάσισαν να εκφράσουν τη διαμαρτυρία τους από κοινού στο προσεχές συμβούλιο υπουργών Εξωτερικών των «15».
της λαϊκής στήριξης