«Ο αγώνας μας δεν έχει στόχο το Ισλάμ», επαναλαμβάνουν καθημερινώς οι πολιτικοί ηγέτες της παγκόσμιας αντιτρομοκρατικής συμμαχίας. Εάν όμως η σύγκρουση δεν αφορά το Ισλάμ, τι είναι εκείνο που ωθεί χιλιάδες μουσουλμάνους να διαδηλώνουν υπέρ του Οσάμα Μπιν Λάντεν και της Αλ Κάιντα;
Ποιο Ισλάμ
Ο στόχος είναι βέβαια το Ισλάμ, αλλά οφείλουμε να προσδιορίσουμε για ποιο Ισλάμ μιλάμε. Για μεγάλο αριθμό πιστών μουσουλμάνων, το Ισλάμ αντιπροσωπεύει το σύνολο των δοξασιών, προκαταλήψεων και απόψεων που συμπεριλαμβάνουν τις διαιτητικές συνήθειες, τη συμπεριφορά απέναντι στις συζύγους και την απέχθεια προς τη σύγχρονη δυτική κοινωνία εν γένει.
Αποφασισμένες μουσουλμανικές οργανώσεις έχουν μεταβάλει αυτό το σύνολο δοξασιών σε όχημα πολιτικής ριζοσπαστικοποίησης τα τελευταία τριάντα χρόνια. Η Ισλαμική Αδελφότητα της Αιγύπτου, το FIS και το GIA στην Αλγερία, οι σιίτες επαναστάτες του Ιράν και οι Ταλιμπάν είναι μερικές από τις οργανώσεις αυτές. Η φτώχεια είναι ο μεγάλος τους σύμμαχος, ενώ η παράνοια αποτελεί το επιστέγασμα των προσπαθειών τους. Η παρανοϊκή αυτή έκδοση του Ισλάμ, η οποία απαιτεί τη στεγανοποίηση των ισλαμικών κοινωνιών από κάθε ικμάδα σύγχρονης σκέψης, είναι σήμερα η ταχύτερη εξαπλούμενη μορφή ισλαμισμού παγκοσμίως.
Πριν από είκοσι χρόνια, όταν έγραφα μυθιστόρημα σχετικά με φανταστική πάλη εξουσίας σε ένα υποθετικό Πακιστάν, ήταν ήδη της μόδας για τις μουσουλμανικές κοινωνίες να κατηγορούν τη Δύση και ειδικότερα τις ΗΠΑ για τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν. Τότε, όπως και τώρα, μεγάλο μέρος της κριτικής αυτής υπήρξε δικαιολογημένη.
Από τότε, όμως, ήθελα να απευθύνω στις κοινωνίες αυτές ένα ερώτημα, το οποίο παραμένει επίκαιρο: Ας υποθέσουμε ότι τα προβλήματά μας δεν οφείλονται αποκλειστικά στις ΗΠΑ, αλλά και σε δικά μας μειονεκτήματα. Πώς θα ερμηνεύαμε σε μια τέτοια περίπτωση τα προβλήματά μας; Αναλαμβάνοντας την ευθύνη των προβλημάτων μας, δεν θα μας ήταν ευκολότερο να τα επιλύσουμε;
Πολλοί μουσουλμάνοι, όπως και μουσουλμανικής καταγωγής σχολιαστές, αρχίζουν να υποβάλλουν τέτοια δύσκολα ερωτήματα. Τις τελευταίες εβδομάδες, πολλές φωνές του μουσουλμανικού κόσμου υψώθηκαν ενάντια σε εκείνους που προσπάθησαν να εκμεταλλευθούν το Ισλάμ.
Ελλειψη αρχών
Μου έρχονται στη μνήμη τα επιχειρήματα των σοσιαλιστών, στην προσπάθειά τους να αποστασιοποιηθούν από την κομμουνιστική τυραννία της ΕΣΣΔ. Παρ’ όλα αυτά, οι πρώτες φωνές αντίδρασης στην ισλαμιστική τυραννία έχουν μεγάλη σημασία. Εάν το Ισλάμ επιθυμεί να συνδυασθεί με τον μοντερνισμό, οι φωνές αυτές πρέπει να ενισχυθούν έως ότου μεταβληθούν σε χείμαρρο. Η επαναφορά της θρησκείας στη σφαίρα του προσωπικού βιώματος και η απο-πολιτικοποίησή της είναι απαραίτητη συνθήκη για όποια μουσουλμανική κοινωνία επιθυμεί να εκσυγχρονισθεί. Εάν θέλουμε να νικήσουμε την τρομοκρατία, ο κόσμος του Ισλάμ οφείλει να υιοθετήσει τις αρχές πάνω στις οποίες βασίζονται οι σύγχρονες κοινωνίες. Η έλλειψη τέτοιων αρχών καταδικάζει τις μουσουλμανικές κοινωνίες στην ανελευθερία.