Υστερα από τέσσερις εβδομάδες βομβαρδισμών και περιορισμένων χερσαίων επιχειρήσεων, το καθεστώς των Ταλιμπάν παραμένει στην εξουσία. Σε μια χώρα που εδώ και πολλές δεκαετίες υφίσταται τις κακές υπηρεσίες των ηγετών της, η Βόρεια Συμμαχία μπορεί να χαίρει της προτίμησης των ΗΠΑ, η οποία δεν είναι παρά η απόρροια μιας λογικής του μη χείρον βέλτιστον, αλλά δεν έχει καταφέρει να εκμεταλλευθεί στο πεδίο την μάχης τις αεροπορικές επιδρομές των συμμάχων.
Πάντως, ούτε οι αεροπορικές επιδρομές στο Κόσοβο είχαν παράγει, εκ πρώτης όψεως τουλάχιστον, θεαματικά αποτελέσματα στο έδαφος. Παρά ταύτα, οι επιδρομές αυτές είχαν δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την πολιτική διευθέτηση του ζητήματος. Ο αντικειμενικός στρατιωτικός στόχος στο Αφγανιστάν είναι διαφορετικός: Η εξάρθρωση του τρομοκρατικού δικτύου της Αλ Κάιντα και η αποκαθήλωση των Ταλιμπάν που την υποστηρίζουν. Η στρατηγική αυτή αυξάνει τις πιθανότητες που θέλει τα εναπομείναντα μέλη μιας διαλυμένης Αλ Κάιντα και τις δυνάμεις των Ταλιμπάν να ξεκινούν ένα αντάρτικο πόλεων εναντίον της όποιας κυβέρνησης προκύψει μετά τον πόλεμο. Προϋποθέτει, επίσης, ότι η στρατιωτική δράση των ΗΠΑ και της Βρετανίας θα συνεχιστεί για αρκετό καιρό ακόμα. Αυτό ακριβώς, είναι και το βαρύ και συνάμα αποθαρρυντικό φορτίο που κουβαλάει στις πλάτες του εδώ και δύο εβδομάδες ο διαμεσολαβητής του ΟΗΕ στο Αφγανιστάν, Λακχντάρ Μπραχίμι. Πριν αναχωρήσει για την περιοχή ο τελευταίος παρέδωσε μια μετριοπαθή έκθεση στο Συμβούλιο Ασφαλείας, υποσχόμενος ότι εν ευθέτω χρόνο θα είναι σε θέση να παρουσιάσει τη «λιγότερο κακή» επιλογή για τη μελλοντική κυβέρνηση του Αφγανιστάν. Ο κ. Μπραχίμι δεν υποσχέθηκε μια πανάκεια ελπίδας για το μέλλον.
Ο σχηματισμός τής μετά Ταλιμπάν κυβέρνησης είναι ένα εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα. Αν και κάποια στιγμή διαφάνηκε μια ευρεία αποδοχή ότι ο τέως βασιλιάς του Αφγανιστάν Ζαχίρ Σα, ο οποίος εξορίστηκε το 1979, θα μπορούσε να διατελέσει κάποιο ρόλο ως ηγετική φυσιογνωμία, η ιδέα αυτή απορρίφθηκε πρόσφατα από επιφανείς Αφγανούς. Οι φύλαρχοι, αλλά και άλλοι ηγέτες διστάζουν να θυσιάσουν τις φιλοδοξίες τους προς όφελος μιας συμβιβαστικής λύσης.
Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες αχτίδες ελπίδας. Καμία περιοχή του Αφγανιστάν δεν επιδιώκει την απόσχισή της. Η πραγματική εξουσία βρισκόταν πάντα στο τοπικό και το περιφερειακό επίπεδο. Αν μια νέα αφγανική πολιτεία είναι σε θέση να αναγνωρίσει το γεγονός αυτό, τότε ένα αποκεντροποιημένο μοντέλο εθνικής διακυβέρνησης μπορεί να αποδειχθεί εφικτό. Δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν ότι το Αφγανιστάν πρέπει, για μια μεταβατική περίοδο, να γίνει προτεκτοράτο του ΟΗΕ. Εχοντας ως οδηγούς την επιτυχημένη αποστολή του ΟΗΕ στην Καμπότζη το 1993 και την ανάπτυξή του τόσο στο έδαφος του Κοσόβου όσο και στο Ανατολικό Τιμόρ, κάποιοι διπλωμάτες κάνουν λόγο για μια ακόμα πιο μεγάλη και πολυδάπανη προσπάθεια στο Αφγανιστάν.
Αυτή η πρόταση δεν είναι ρεαλιστική. Οπως έχει τονίσει και ο ίδιος ο κ. Μπραχάμι, η όποια νέα κυβέρνηση στη Καμπούλ πρέπει να τυγχάνει της αποδοχής του ανεξάρτητου αφγανικού λαού. Κατά δεύτερον, τόσο στο Κόσοβο όσο και στο Ανατολικό Τιμόρ χρειάστηκε η στρατιωτική παρέμβαση της διεθνούς κοινότητας τη στιγμή που οι προσπάθειες των Ηνωμένων Εθνών είχαν ήδη ξεκινήσει. Κάτι τέτοιο δεν θα είναι εφικτό στο Αφγανιστάν, δεδομένου ότι οι ΗΠΑ και η Βρετανία έχουν ξεκαθαρίσει ότι δεν προτίθενται να κρατήσουν δυνάμεις στο Αφγανιστάν για περισσότερο από όσο απαιτούν οι στρατιωτικοί τους στόχοι.
Βέβαια, αν δεν καταστεί ασφαλής η Καμπούλ, τότε η πολιτική σταθερότητα στην υπόλοιπη χώρα θα είναι διάτρητη. Κάποιοι έχουν προτείνει την εγκατάσταση ειρηνευτικής δύναμης στην πρωτεύουσα, η οποία θα εγγυάται την ασφάλειά της. Η διά της βίας επιβολή της ειρήνης στο Αφγανιστάν αποκλείεται. Ωστόσο, η εγκαθίδρυση ενός δακτυλίου ασφαλείας γύρω από την Καμπούλ είναι ένα εγχείρημα που έχει βάση.
Τα Ηνωμένα Εθνη, ο Ερυθρός Σταυρός και οι λοιπές μη κυβερνητικές οργανώσεις, έχουν προσφέρει ζωτικής σημασίας κοινωνικό έργο στο Αφγανιστάν. Στη χώρα υπάρχουν οι απαραίτητες εγκαταστάσεις και οι οργανώσεις δεν στερούνται εμπειρίας. Οι προοπτικές για το μέλλον του Αφγανιστάν δεν είναι και τόσο δυσοίωνες. Οσο όμως ο πόλεμος συνεχίζεται, καμία κυβέρνηση δεν πρόκειται να αντικαταστήσει τους Ταλιμπάν, ενώ καλό θα ήταν οι προσδοκίες να είναι μετρημένες. Πάνω από όλα, τα ξένα κεφάλαια δεν θα πρέπει να προσπαθήσουν να επιβάλουν μια κυβέρνηση της αρεσκείας τους στους Αφγανούς. Ως απεσταλμένος του ΟΗΕ ο κ. Μπραχίμι είναι ο πλέον κατάλληλος για να προετοιμάσει έναν συνασπισμό εξουσίας, αποτελούμενο από καταξιωμένους ηγέτες του παρελθόντος.