Ολοκληρώθηκε χθες η εκταφή του Ισπανού δικτάτορα Φρανθίσκο Φράνκο από το μεγαλοπρεπές μαυσωλείο της Κοιλάδας των Πεσόντων, όπου είχε ενταφιαστεί μετά την εντυπωσιακή κηδεία του πριν από 44 χρόνια. Η μεταφορά της σορού αποτελεί την υλοποίηση δέσμευσης της σοσιαλιστικής κυβέρνησης της χώρας, η οποία πίστευε ότι η Ισπανία δεν είναι δυνατόν να εξακολουθήσει να δοξάζει τον φασίστα που διαφέντευε την τύχη της χώρας επί περίπου τέσσερις δεκαετίες. Η οικογένειά του κατέβαλλε επανειλημμένες –ανεπιτυχείς– προσπάθειες προκειμένου να ακυρώσει δικαστικώς τη μεταφορά της σορού από το μαυσωλείο. Το καθεστώς Φράνκο εξακολουθεί ακόμη και σήμερα να στοιχειώνει την Ισπανία, και ας είναι πλέον μια ισχυρή δημοκρατία.
Μετά την εκταφή, σε ιδιωτική τελετή, μέλη της οικογένειας του Φράνκο μετέφεραν το φέρετρο από τη βασιλική της Κοιλάδας των Πεσόντων, ένα εθνικό μνημείο που βρίσκεται σε απόσταση 50 χλμ. από τη Μαδρίτη, σε ελικόπτερο. Με αυτόν τον τρόπο, η σορός έφθασε σε μια μικρή οικογενειακή κρύπτη στο κοιμητήριο Ελ Πάρδο, της ισπανικής πρωτεύουσας, όπου ενταφιάστηκε δίπλα στη σύζυγό του. Δεν επετράπη στην οικογένεια να σκεπάσει το φέρετρο με την ισπανική σημαία, ωστόσο τα μέλη της μετέφεραν μαζί τους τη σημαία που κάλυπτε το φέρετρο στην κηδεία του 1975. Για τη διαδικασία χρησιμοποιήθηκε και ειδικός γερανός με σκοπό να ανασηκωθεί μια τσιμεντένια πλάκα βάρους 1.500 κιλών, η οποία κάλυπτε το φέρετρο.
Σε ελάχιστα άτομα επετράπη να παρακολουθήσουν την τελετή, που έλαβε χώρα υπό συνθήκες υψίστης ασφαλείας. Μεταξύ των παρισταμένων συγκαταλέγονταν ο υπουργός Δικαιοσύνης, ένας ειδικός της ιατροδικαστικής επιστήμης, ένας ιερέας και 22 απόγονοι του Ισπανού δικτάτορα. Επίσης, παρότι απαγορεύτηκε η παρουσία των ΜΜΕ, κοντά στην Κοιλάδα των Πεσόντων είχαν συρρεύσει περισσότεροι από 200 δημοσιογράφοι. Το συνολικό κόστος της μεταφοράς της σορού του Φράνκο ανήλθε στις 63.000 ευρώ.
Η μεταφορά της σορού από την Κοιλάδα των Πεσόντων κρίθηκε αναγκαία επειδή στο μνημείο έχουν ενταφιαστεί 30.000 θύματα του ισπανικού εμφυλίου (1936-1939) και από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές. Τότε, οι εθνικιστές του Φράνκο είχαν υποτάξει τις δημοκρατικές δυνάμεις. Το μνημείο οικοδομήθηκε εν μέρει από πολιτικούς κρατουμένους του δικτατορικού καθεστώτος, οι οποίοι είχαν εξαναγκαστεί βιαίως να εργαστούν. Η Κοιλάδα των Πεσόντων ανέκαθεν αποτελούσε πόλο έλξης για τους νοσταλγούς του φρανκικού παρελθόντος και την άκρα Δεξιά. Καθημερινά επισκέπτες συνέρεαν στον τάφο του δικτάτορα, προσεύχονταν και αφήναν λουλούδια.
Σε τηλεοπτικό του διάγγελμα, ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ τόνισε ότι η εκταφή του Φράνκο αποτελεί ακόμα ένα βήμα προς την εθνική συμφιλίωση και προσέθεσε: «Η σύγχρονη Ισπανία είναι προϊόν της συγχώρεσης, αλλά δεν μπορεί να είναι προϊόν της λησμονιάς». Επίσης, τόνισε ότι η Κοιλάδα των Πεσόντων, όταν ξανανοίξει τις πύλες της, τις επόμενες ημέρες, θα συμβολίζει κάτι διαφορετικό και μόνο τα θύματα του εμφυλίου θα αναπαύονται εκεί.
Τέλος, σύμφωνα με δημοσκόπηση της εφημερίδας El Mundo, το 43% των Ισπανών τασσόταν υπέρ της μεταφοράς του Φράνκο, το 32,5 % κατά, ενώ το υπόλοιπο 24,5% των ερωτηθέντων δήλωνε αναποφάσιστο.