Συλλαλητήρια υπέρ του Remain. Δια-δηλώσεις υπέρ του Brexit. Προπηλακισμοί βουλευτών έξω από το Κοινοβούλιο, διχαστική ατμόσφαιρα μέσα σε αυτό. Ο ηλεκτρισμός στην πολιτική ατμόσφαιρα της Βρετανίας ανέβηκε σε ακόμη υψηλότερη στάθμη την περασμένη εβδομάδα, καθώς το κουραστικό σίριαλ του Brexit –άλλοτε κωμειδύλλιο και άλλοτε ψυχόδραμα– οδεύει μοιραία προς το τέλος του, χωρίς κανείς να μπορεί να προεξοφλήσει ποιο θα είναι αυτό.
Την περασμένη Τρίτη, ο Συντηρητικός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον πέτυχε μια σημαντική νίκη. Για πρώτη φορά στα τριάμισι χρόνια της Μπρεξιτιάδας, ένα σχέδιο για την έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ενωση, το δικό του, κέρδισε την επί της αρχής υποστήριξη της Βουλής των Κοινοτήτων (η προκάτοχός του, Τερέζα Μέι, είχε δει το δικό της σχέδιο να καταψηφίζεται τρεις φορές). Οι αναλυτές διαψεύστηκαν διπλά: η Ε.Ε. συμφώνησε σε ένα νέο κείμενο, παρότι μέχρι χθες έλεγε ότι το σχέδιο που είχε κλείσει με τη Μέι δεν επρόκειτο επ’ ουδενί να ξανανοίξει, και ο Τζόνσον κατάφερε να περάσει το νέο σχέδιο από τη Βουλή, παρότι τασσόταν εναντίον του όχι μόνο η αντιπολίτευση, αλλά και οι σύμμαχοί του από τη Βόρεια Ιρλανδία.
Λίγα λεπτά αργότερα, όμως, το σχέδιο Τζόνσον μπήκε στην κατάψυξη, καθώς το σώμα απέρριψε με μικρή πλειοψηφία (322-308) τη διαδικασία-εξπρές που εννοούσε να εφαρμόσει ο Τζόνσον για τη συζήτηση και ψήφιση του σχετικού, εφαρμοστικού νόμου. Αυτό σήμαινε πρακτικά ότι ο Τζόνσον υποχρεωνόταν να ζητήσει ανόρεχτα (και ανυπόγραφα) από τους Ευρωπαίους νέα παράταση του Brexit, πέραν της 31ης Οκτωβρίου, σε πείσμα της προγενέστερης δήλωσής του ότι θα προτιμούσε «να πεθάνει σε ένα χαντάκι» παρά να πράξει κάτι τέτοιο.
Τα επόμενα εικοσιτετράωρα, η σύγχυση κορυφώθηκε. Αν και δέχθηκαν ομόφωνα επί της αρχής την παράταση, οι «27» απέτυχαν να συμφωνήσουν για τη διάρκειά της – αν είναι μέχρι τις 31 Ιανουαρίου, όπως ζητούσε το βρετανικό Κοινοβούλιο, ή πιο σύντομη, όπως πιέζουν οι Γάλλοι.
Πρόταση για εκλογές
Στο Λονδίνο, ο Τζόνσον πρόσφερε στην αντιπολίτευση μια πιο άνετη συζήτηση του επίμαχου νόμου, μέχρι τις 7 Νοεμβρίου, αρκεί εκείνη να συμφωνήσει σε πρόωρες εκλογές στις 12 Δεκεμβρίου. Η πρόταση της κυβέρνησης θα συζητηθεί στο Κοινοβούλιο τη Δευτέρα, όπου οι Συντηρητικοί θα χρειαστούν τη βοήθεια των Εργατικών, καθώς πρόωρες εκλογές στη Βρετανία μπορούν να προκηρυχθούν μόνο με κοινοβουλευτική πλειοψηφία δύο τρίτων και πάνω.
Οταν γράφονταν αυτές οι γραμμές, το τοπίο ήταν εξαιρετικά θολό. Ο Τζέρεμι Κόρμπιν άφηνε ανοικτό το ενδεχόμενο να συμφωνήσει σε πρόωρες εκλογές, εφόσον θα είχε αποτραπεί τελεσίδικα ο κίνδυνος ενός χαώδους Brexit χωρίς συμφωνία.
Αντιμετώπιζε όμως το ενδεχόμενο μαζικής ανταρσίας βουλευτών του, που δεν θέλουν σε αυτή τη φάση να δώσουν την ευκαιρία των πρόωρων εκλογών στον Τζόνσον.
Ο λόγος είναι μάλλον απλός. Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις, εάν γίνονταν αύριο εκλογές, ο Τζόνσον θα τις κέρδιζε καθαρά, εξασφαλίζοντας απόλυτη πλειοψηφία περίπου 60 εδρών. Βέβαια, με την πολιτική ατμόσφαιρα ευμετάβλητη όσο ποτέ άλλοτε, οι δημοσκοπήσεις είναι εύκολο να πέσουν έξω, όπως διαπίστωσαν ο Κάμερον στο δημοψήφισμα του 2016 και η Μέι στις εκλογές του 2017. Το ενδεχόμενο αυτό, όμως, δεν φαίνεται να καθησυχάζει τους φανατικούς οπαδούς του Remain που πλειοψηφούν στην κοινοβουλευτική ομάδα των Εργατικών και δεν αποκλείεται να προωθήσουν καίριες τροποποιήσεις στο νομοσχέδιο του Brexit, π.χ. για την παραμονή της Βρετανίας στην τελωνειακή ένωση ή και για δεύτερο δημοψήφισμα. Κάτι τέτοιο θα τορπίλιζε οριστικά τη συμφωνία του Τζόνσον με τις Βρυξέλλες.
Σε κάθε περίπτωση, είναι πολύ πιθανό ότι η κάθαρση στο δράμα του Brexit θα έρθει μόνο μέσα από τις κάλπες, είτε πρόκειται για πρόωρες εκλογές είτε για δεύτερο δημοψήφισμα. Και ο μόνος σίγουρος νικητής από αυτή την αναμέτρηση φαίνεται να είναι η εκρηκτική πολιτική πόλωση σε μια ήδη διχασμένη κοινωνία.