ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Στην εκδοχή του ατυχήματος προσανατολίζονται οι αμερικανικές Αρχές που ερευνούν τη συντριβή αεροσκάφους της «Αμέρικαν Αιρλάινς» χθες στη Νέα Υόρκη, η οποία κόστισε τη ζωή στους 255 επιβαίνοντες και σε απροσδιόριστο αριθμό ατόμων στο έδαφος. Οι τραγικές στιγμές της 11ης Σεπτεμβρίου ξύπνησαν ξανά στη μνήμη των κατοίκων, που πίστεψαν ότι βρίσκονται εκ νέου στο στόχαστρο. Ωστόσο, ορισμένα από τα μέτρα εκτάκτου ανάγκης, που επιβλήθηκαν αμέσως μετά τη συντριβή, αργότερα ήρθησαν, ενώ οι ελπίδες για τη διαλεύκανση της υπόθεσης ανανεώθηκαν μετά την εύρεση, χθες το βράδυ, του μαύρου κουτιού.
Το Αιρμπάς Α-300, που είχε προορισμό την Δομηνικανή Δημοκρατία, έχασε την επαφή με τον πύργο ελέγχου μόλις τέσσερα λεπτά μετά την απογείωση, στις 9 π.μ. Στη συνέχεια, όπως αναφέρουν αυτόπτες μάρτυρες είχε δυσκολίες στην άνοδο, άρχισε να φλέγεται στην αριστερή πλευρά, ενώ ο αριστερός κινητήρας αποκολλήθηκε και έπεσε στο έδαφος, δίπλα σε ένα σταθμό καυσίμων, ο οποίος όμως δεν ανεφλέγη.
Στις φλόγες
Αμέσως μετά, το αεροσκάφος βούτηξε με τη μύτη στο έδαφος, τυλίγοντας στις φλόγες τη συνοικία Ρόκαγουεϊ του Κουίνς. Τουλάχιστον τέσσερα σπίτια ισοπεδώθηκαν, ενώ αρκετά άλλα υπέστησαν ζημιές. Το FBI ανακοίνωσε ότι λίγο πριν από την πτώση του αεροσκάφους, σημειώθηκε έκρηξη, ωστόσο δεν ήταν σε θέση να προσδιορίσει τα αίτιά της.
Μετά την αρχική αβεβαιότητα, ανώνυμες κυβερνητικές πηγές τόνιζαν ότι «δεν υπάρχουν ενδείξεις τρομοκρατικού πλήγματος», ενώ ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, χαρακτήρισε τις καθησυχαστικές αυτές εκτιμήσεις «αιτιολογημένες».
Εκλεισαν
Παρόλα αυτά, αμέσως μετά το συμβάν, τα αεροδρόμια στην περιοχή της ΝέαςΥόρκης σφραγίστηκαν, οι γέφυρες και οι σήραγγες έκλεισαν και ο υψηλότερος (πλέον) ουρανοξύστης του Μανχάταν, το Εμπάιρ Στέιτ Μπίλντιγκ, εκκενώθηκε. Συγκλονισμένοι οι Νεοϋορκέζοι συγκεντρώνονταν μπροστά από τηλεοράσεις σε εστιατόρια και καταστήματα, ενώ το σύστημα κινητής τηλεφωνίας έπαψε για μια ακόμη φορά να λειτουργεί λόγω υπερφόρτωσης. Τελικά, τα αεροδρόμια άνοιξαν ξανά τέσσερις ώρες αργότερα, με την εξαίρεση του αεροδρομίου Κένεντι, από το οποίο εξακολουθούσαν να μην απογειώνονται αεροσκάφη, ενώ ο Λευκός Οίκος προέτρεπε τους Αμερικανούς να μην σταματούν να πετούν με αεροπλάνο.
Ο διεθύνων σύμβουλος της εταιρείας «Αμέρικαν Αιρλάινς», Ντόναλντ Κάρτι δήλωσε με ιδιαίτερη προσοχή ότι «δεν υπάρχει καμία απολύτως ένδειξη» για τα αίτια της συντριβής. Πάντως, επικεφαλής των ερευνών τοποθετήθηκε το Εθνικό Συμβούλιο Ασφάλειας Μεταφορών και όχι το FBI, γεγονός που αντανακλά την πεποίθηση των Αρχών ότι πιθανότερη εκδοχή είναι αυτή του ατυχήματος.
Ο Πάουελ
Επιπλέον, ο υπουργός Εξωτερικών Κόλιν Πάουελ έσπευσε να δηλώσει ότι πρόκειται «κατά τα φαινόμενα για ατύχημα». Εξάλλου, ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι δεν υπήρξαν «ύποπτες επικοινωνίες» με τον πύργο ελέγχου, που να δείχνουν ότι το σκάφος είχε καταληφθεί από αεροπειρατές, ενώ το τελευταίο διάστημα δεν είχαν διατυπωθεί συγκεκριμένες απειλές εναντίον αεροσκαφών. Ωστόσο, μεταξύ άλλων, οι απειλές του Μπιν Λάντεν, πριν από μερικές εβδομάδες, ότι «καμία πτήση δεν θα είναι ασφαλής» ανάγκασαν τόσο το FBI όσο και τη CIA να συμμετέχουν στις έρευνες, ώστε να εξεταστεί και το ενδεχόμενο δολιοφθοράς.
Συμπτώσεις
Η χρονική στιγμή του συμβάντος (δύο μήνες μετά τα πλήγματα της 11ης Σεπτεμβρίου, ενώ οι Ταλιμπάν υφίστανται διαδοχικές ήττες), η αεροπορική εταιρεία («Αμέρικαν Αιρλάινς», που έχασε δύο αεροπλάνα στις 11 Σεπτεμβρίου) αλλά και ο τόπος (ξανά η Νέα Υόρκη) αποτελούν συμπτώσεις προς διερεύνηση.
Την ώρα της συντριβής, ένας αριθμός μαχητικών αεροσκαφών περιπολούσε τους αιθέρες της Νέας Υόρκης, καθώς το καθεστώς επιφυλακής μετά την 11η Σεπτεμβρίου δεν έχει αρθεί. Ομως, το αμερικανικό Πεντάγωνο έσπευσε να δηλώσει ότι τα μαχητικά δεν είχαν καμία ανάμιξη με το συμβάν και ότι δεν είχαν κληθεί να συνοδεύσουν ή να προστατεύσουν το αιρμπάς.
Ο ΟΗΕ
Μετά το συμβάν, τα γραφεία του ΟΗΕ στο Μανχάταν, όπου διεξάγεται η Γενική Συνέλευση του Οργανισμού, έκλεισαν τις πόρτες τους, χωρίς όμως να εκκενωθούν. Ετσι, ορισμένοι επίσημοι αποκλείστηκαν μέσα και ορισμένοι (μεταξύ των οποίων και ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών Γ. Παπανδρέου) έξω. Στο εσωτερικό του κτιρίου, επικράτησε ανησυχία, καθώς αρκετοί θυμήθηκαν τους πρόσφατους μύδρους του Μπιν Λάντεν κατά του διεθνούς Οργανισμού.
Την ίδια στιγμή, από τη Μόσχα, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαδιμίρ Πούτιν μετέδωσε ένα μήνυμα ψυχραιμίας, ανακοινώνοντας ότι θα προχωρήσει κανονικά στην προγραμματισμένη για σήμερα επίσκεψή του στην Ουάσιγκτον, όπου θα διεξαχθεί το πρώτο σκέλος της διάσκεψης κορυφής με τον Αμερικανό πρόεδρο.
Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις απέστειλαν συλλυπητήρια μηνύματα στην Ουάσιγκτον, ενώ η ιαπωνική κυβέρνηση διέταξε την ενίσχυση των μέτρων ασφαλείας, γύρω από διάφορους πιθανούς στόχους. Στο μεταξύ, στο Σάντο Ντομίνικο, πρωτεύουσα της Δομινικανής Δημοκρατίας στην Καραϊβική, τουλάχιστον πεντακόσια άτομα συνέρρευσαν στο αεροδρόμιο μετά την είδηση της συντριβής. Μεταξύ των 255 επιβατών, τουλάχιστον 150 είχαν διαβατήριο Δομινικανής Δημοκρατίας.Ασοσ. Πρες, Γαλλικό, Ρόιτερς
– Τη θλίψη και την οδύνη του εξέφρασε για το πολύνεκρο δυστύχημα χθες ο πρωθυπουργός κ. K. Σημίτης. Από την πλευρά του ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης κ. K. Καραμανλής, επισήμανε ότι αν τελικά η πτώση του αεροπλάνου συνδέεται με τρομοκρατική δράση, τότε ενισχύεται η άποψη πως πρέπει να αντιμετωπισθεί ριζικά και αποτελεσματικα το φαινόμενο της διεθνούς τρομοκρατίας.
«Αχ, όχι πάλι»
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Η πρώτη σκέψη των περισσότερων κατοίκων του Κουίνς, όταν άκουσαν και είδαν το αεροσκάφος των Αμερικανικών Αερογραμμών να πέφτει πάνω από τα σπίτια τους, καθώς ξύπνησαν μέσα τους οι μνήμες της 11ης Σεπτεμβρίου, ήταν: «Αχ, όχι πάλι!». Ξεπερνώντας, όμως, το πρώτο «σοκ», έτρεξαν με πυροσβεστήρες και μάνικες νερού να σβήσουν τις φωτιές, που άναψαν από τα συντρίμμια του αεροσκάφους και να βοηθήσουν στο έργο διάσωσης και περίθαλψης των θυμάτων.
– Η Μιλένα Οουενς, η οποία μένει δύο τετράγωνα μακριά από το σημείο της συντριβής, διακοσμούσε τα παράθυρά της για την Ημέρα των Ευχαριστιών, όταν είδε το αεροπλάνο να πετάει πολύ χαμηλά. «Ακουσα την έκρηξη, κοίταξα απ’ το παράθυρο και είδα τις φλόγες και τον καπνό και σκέφθηκα αχ, όχι πάλι». Ηταν μοιραίο να σκεφθεί κάτι τέτοιο όπως άλλωστε και οι γείτονές της, βλέποντας τον πυκνό καπνό να ανεβαίνει από τα συντρίμμια του αεροσκάφους και να καλύπτει τον σχεδόν ανοιξιάτικο ουρανό.
– Ο 38χρονος Γκους Χολάκις, ο οποίος έχασε 13 φίλους του στην επίθεση εναντίον του Κέντρου Παγκόσμιου Εμπορίου, τρόμαξε στη σκέψη ότι μπορεί να χάσει και άλλους. «Αυτή η γειτονιά πέρασε πολλά», λέει και περιγράφει τα όσα έζησε. «Ταρακουνήθηκε όλο το σπίτι. Κοίταξα έξω από το παράθυρο και το πρώτο πράγμα που είδα, ήταν μια τεράστια μπάλα φωτιάς ακριβώς απέξω». Ενα μεγάλο κομμάτι του αεροσκάφους προκάλεσε πυρκαγιά σε κοντινό βενζινάδικο της Τεξάκο, λίγα μόνο οικοδομικά τετράγωνα μακριά από το σπίτι του Τζον Μαρόνεϊ. «Ημαστε όλοι εκεί έξω με πυροσβεστήρες και μάνικες, αλλά δεν μπορούσαμε να κάνουμε και πολλά», λέει ο Μαρόνεϊ.
– Ενας άλλος αυτόπτης μάρτυρας είπε στον τοπικό τηλεοπτικό σταθμό ότι όλη η γειτονιά έτρεξε προς τα φλεγόμενα κτίρια, προσπαθώντας να βοηθήσει.
– Η Κάρεν Σιφάνο, από το γειτονικό Μανχάταν, οι δρόμοι του οποίου «φρακάρισαν» μετά την εντολή των Αρχών να κλείσουν όλες οι γέφυρες και τα τούνελ, μπροστά στο ενδεχόμενο να επρόκειτο για νέα τρομοκρατική επίθεση, τονίζει: «Οι πάντες δοκιμάζονται».
– Οπως λέει ο 29χρονος Γκάι Σμιθ, προγραμματιστής ηλεκτρονικών υπολογιστών, όλοι αρχίζουν να ηρεμούν καθώς συνειδητοποιούν ότι πρόκειται για μια «συνηθισμένη πτώση αεροπλάνου». Και συνεχίζει: «Είμαι λίγο κουρασμένος. Εχω περάσει τόσα, από τις 11 Σεπτεμβρίου. Ξαφνικά έχουμε ένα καινούργιο μέγεθος για να μετράμε τα πράγματα».
– Μια άλλη αυτόπτης μάρτυς παραπονιέται: «Είναι πολύ αποθαρρυντικό. Μια θηλειά έχει αρχίσει να περιβάλλει την πόλη μας», αλλά δηλώνει ότι δεν σκοπεύει ποτέ να εγκαταλείψει τη Νέα Υόρκη.
Αναγκαστική επιστροφή
Η χθεσινή πτήση της Ο.Α. (411) Αθήνα – Νέα Υόρκη, μετά το ατύχημα, αναγκάστηκε να επιστρέψει στο Ελευθέριος Βενιζέλος, ενώ βρισκόταν πάνω από τον Ατλαντικό Ωκεανό.
Το αεροσκάφος Airbus Α-340 της Ολυμπιακής αναμενόταν να φτάσει στην Αθήνα στις 21.00 με 135 επιβάτες και 12μελές πλήρωμα.
Το Airbus Α-350 πετάει μισογεμάτο, καθώς είχε μόλις 147 επιβάτες από τις 280 διαθέσιμες θέσεις.
Σε στάση αναμονής οι αγορές…
Στα καταφύγια των ομολόγων, του χρυσού και του ελβετικού φράγκου στράφηκαν εκ νέου χθες οι διεθνείς επενδυτές, διερωτώμενοι και αυτοί «περί τίνος πρόκειται». Αν αποδειχθεί ότι η συντριβή του αεροσκάφους της American Airlines στο Κουίνς, προάστιο της Νέας Υόρκης, οφείλεται σε δολιοφθορά, «αυτή τη φορά η κρίση θα έχει πολύ μεγαλύτερη διάρκεια», επισήμαναν χθες αναλυτές.
Πάντως, μετά την αρχική αντίδραση «σοκ», οι αγορές τήρησαν λίγο-πολύ στάση αναμονής, πόσο μάλλον αν λάβουμε υπ’ όψιν το γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα δεν αποτελεί φαινόμενο να παρουσιάζουν οι δείκτες τους μεγάλες αποκλίσεις -θετικές ή αρνητικές- σε ημερήσια βάση.
Η «πυξίδα»
Διανύουμε ήδη περίοδο αβεβαιότητας, με τις αγορές, -με επιμέρους μετοχές, ή άλλες επιμέρους τοποθετήσεις- να επιφυλάσσουν μεγάλες, δυσάρεστες ή ευχάριστες, εκπλήξεις σε ημερήσια βάση, καθώς η «πυξίδα» της παγκόσμιας οικονομίας μοιάζει απομαγνητισμένη. Βεβαίως, η αμερικανική αγορά ομολόγων ήταν χθες κλειστή, λόγω της αργίας προς τιμήν των «Βετεράνων Πολέμου».
Ετσι, ίσως αποφεύχθηκε μία μεγαλύτερη απόσυρση κεφαλαίων από τη χρηματιστηριακή αγορά της Νέας Υόρκης. Ωστόσο, οι αθρόες τοποθετήσεις σε ευρωπαϊκά κρατικά ομόλογα δημιούργησαν έντονες πτωτικές πιέσεις στις αποδόσεις τους.
Χαρακτηριστική, η περίπτωση του διετούς ομολόγου του γερμανικού Δημοσίου, που στις 15.09 ώρα Γκρίνουιτς υποχωρούσε στο 3,02% με απώλειες 0,35%, ενώ νωρίτερα -αμέσως μετά τη συντριβή του αεροσκάφους- είχε υποχωρήσει ώς και στο 2,915%, σχεδόν στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 28 μηνών.
Το αρχικό πλήγμα στο δολάριο, το οποίο υποχώρησε στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων τεσσάρων εβδομάδων έναντι του γιεν (ώς και 119,73 γιεν), απώλεσε σχεδόν ένα σεντ έναντι του ευρώ (ώς και 90,16 σεντς) και ξεπουλήθηκε έναντι του ελβετικού φράγκου (ώς και 1,6415 φράγκα), περιορίσθηκε μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα. Ωστόσο, αναλυτές εκτιμούν ότι το αμερικανικό νόμισμα θα παραμείνει ευάλωτο -όπως και οι αγορές στο σύνολό τους- έως ότου υπάρξουν σαφέστερα στοιχεία σχετικά με την «πτήση 587».
Το πετρέλαιο
Σημαντικότατη επίπτωση είχαν τα χθεσινά γεγονότα στις τιμές του πετρελαίου διεθνώς. Με τις αγορές να αμφιβάλλουν για το αν η Ρωσία θα συνεργασθεί τελικώς με τον ΟΠΕΚ σε ό,τι αφορά τον περιορισμό των εξαγωγών τους στη διεθνή αγορά, το νέο πλήγμα στις αερομεταφορές ώθησε την τιμή του πετρελαίου Brent για τα συμβόλαια Δεκεμβρίου στην αγορά του Λονδίνου κάτω και από τα 20 δολάρια το βαρέλι, ώς και στα 19,85.
Λίγο αργότερα, όμως, η εν λόγω τιμή ανέκαμψε ελαφρώς, κυμαινόμενη στις 20.20 ώρα Ελλάδος στα 20,05 δολάρια, διατηρώντας πάντως απώλειες της τάξεως του 1,33 δολ. Ιδιαίτερη νευρικότητα δημιουργεί φυσικά στην αγορά καυσίμων το νέο αεροπορικό δυστύχημα και οι επιπτώσεις που ενδεχομένως θα έχει στις αερομεταφορές, οι οποίες έχουν ήδη υποστεί δραστικό πλήγμα μετά τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου.
Το πρόβλημα για τις πετρελαιοπαραγωγούς χώρες δεν περιορίζεται ωστόσο στις αερομεταφορές. Η παγκόσμια κατανάλωση πετρελαίου κυμαίνεται ήδη στα κατώτερα επίπεδα των τελευταίων 17 ετών -λόγω της ύφεσης- και φυσικά ένα νέο πλήγμα στην εμπιστοσύνη των καταναλωτών της Δύσης, αν αποδειχθεί ότι η συντριβή του αεροσκάφους της American οφείλεται σε τρομοκρατικό χτύπημα, θα επιδεινώσει την κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας, ενδεχομένως δε να οδηγήσει σε νέα μείωση της ζήτησης πετρελαίου. Δήμητρα Κατραμάδου
Νέες μεγάλες απώλειες στις αερομεταφορές
Οι μετοχές των αεροπορικών και των ασφαλιστικών εταιρειών υπέστησαν χθες τα αναμενόμενα, περιορίζοντας πάντως και αυτές τις μεγάλες, αρχικές απώλειες των τιμών τους. Με ορισμένες από τις τιμές των εν λόγω μετοχών να υποχωρούν αρχικώς έως και κατά 11%, οι απώλειές τους περιορίσθηκαν τελικώς στο 6,6% για την British Airways, στο 3,7% για τη Lufthansa και στο 4,6% για την KLM. Η μετοχή της Alitalia τέθηκε εκτός διαπραγμάτευσης όταν απώλεσε άνω του 10% της αξίας της.
Στη Νέα Υόρκη και κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης, η τιμή της μετοχής της AMR Corp., μητρικής της American Airlines, υποχώρησε σε ποσοστό άνω του 14%, στα χαμηλότερα επίπεδα από το 1987, της UAL Corp, μητρικής της United Airlines, κατά 12% και της Delta Airlines κατά11%.
Οι Lloyds
Πίσω, στην Ευρώπη, νευρικότητα επικράτησε και στην αγορά των μετοχών των ασφαλιστικών εταιρειών. Σε μικρό χρονικό διάστημα, μετά τη συντριβή του αεροσκάφους, οι Lloyds αναγνώρισαν με ανακοίνωσή τους ότι είναι υπόχρεοι μέρους της ασφαλιστικής κάλυψης της American Airlines, ενώ οι τιμές των μετοχών ασφαλιστικών εταιρειών, όπως η γαλλική ΑΧΑ, η ελβετική Swiss Re και οι γερμανικές Munich Re και Allianz, υποχώρησαν τελικώς σε ποσοστά κάτω του 5%. Γάλλος αναλυτής ανέφερε χθες ότι το κόστος της συντριβής του αεροσκάφους της American θα φτάσει στο ένα δισεκατομμύριο δολάρια για τις ασφαλιστικές εταιρείες.
Βεβαίως, σημαντική πτώση υπέστη η τιμή της μετοχής της EADS, η οποία ελέγχει σε ποσοστό 80% την Airbus. Η εν λόγω μετοχή έκλεισε με πτώση της τάξεως του 9,6%, στα 12,6 ευρώ, ενώ η μετοχή της ΒΑΕ Systems, του άλλου μετόχου της κατασκευάστριας του αεροσκάφους που συνετρίβη στο Κουίνς, υποχώρησε μόλις κατά 1,5%.
Πλήγμα υπέστησαν εξάλλου και μετοχές εταιρειών «συναφών» με τον κλάδο των αερομεταφορών, όπως είναι οι τουριστικές. Η τιμή της μετοχής του Club Mediterranee υποχώρησε κατά 8,6%, ενώ της εταιρείας διαχείρισης ξενοδοχειακών μονάδων, Accor, σε ποσοστό 5,8%.
Αναμφισβήτητα, τα χθεσινά, τραγικά γεγονότα θα επιταχύνουν τις εξελίξεις στον κλάδο των αερομεταφορών και όχι μόνον στον αέρα. Παράδειγμα, η πρόταση της Ενωσης εταιρειών διαχείρισης των ιταλικών αεροδρομίων να μειωθεί δραστικά το κόστος προσέγγισης σε αυτά. Οπως ανέφερε στο Ρόιτερς ο Τζιοβάνι Μανισκάλο, επικεφαλής της Ενωσης, με την κίνηση στα ιταλικά αεροδρόμια μειωμένη κατά 20% ως αποτέλεσμα των γεγονότων της 11ης Σεπτεμβρίου, πρέπει να γίνουν ειδικές προσφορές στους διεθνείς αερομεταφορείς, ενώ σε δεύτερο τόνο θα μελετηθεί και η δυνατότητα μείωσης του λειτουργικού κόστους των ιταλικών αεροδρομίων, πιθανόν ακόμη και με απολύσεις.
Η Ryner
Στο μεταξύ, η ιρλανδική ιδιωτική αεροπορική εταιρεία, χαμηλού κόστους, Ryner, είναι πλέον η εταιρεία του κλάδου με τη μεγαλύτερη χρηματιστηριακή αξία στην Ευρώπη. Ο ιρλανδικός αερομεταφορέας παραμέρισε από τη θέση αυτή τη Lufthansa, καθώς η χρηματιστηριακή αξία του ανέρχεται πλέον στα 4,54 δισ. δολάρια.
Δεύτερη είναι τώρα η Lufthansa αξίας 4,51 δισ. δολαρίων, ενώ ακολουθούν η British Airways και η Air France, με χρηματιστηριακή αξία 2,78 και 2,62 δισεκατομμυρίων αντιστοίχως. Η διαφορά της Ryner από τις υπόλοιπες είναι ότι δεν έχει χρέη.
Σε μία άλλη εξέλιξη στον κλάδο των αερομεταφορών, η Japan Airlines, η μεγαλύτερη ιαπωνική, ανακοίνωσε ότι συγχωνεύεται με την τρίτη σε μέγεθος αεροπορική εταιρεία της xώρας, την Japan Air Systems, δημιουργώντας έτσι την έκτη μεγαλύτερη αεροπορική εταιρεία στον κόσμο. Δ. K.