ΛΟΝΔΙΝΟ. Το Διάστημα, το τελικό σύνορο της ανθρωπότητας, δεν έχει γίνει αντικείμενο έρευνας και εκμετάλλευσης από τον άνθρωπο. Μεγάλος ορυκτός πλούτος θεωρείται βέβαιο ότι βρίσκεται στα παγωμένα του βάθη και ειδικότερα στο φεγγάρι, ανεκμετάλλευτη πηγή μεγάλου πλούτου, κυριολεκτικά στην εξώπορτα του πλανήτη μας, έτοιμο να δεχθεί την πρώτη εμπορική του αποστολή.
Θα ήταν άραγε δυνατό να αναπληρώσουμε το φυσικό πλούτο της Γης σε σπάνια ορυκτά, όπως πολύτιμους λίθους και δυσεύρετα εξωτικά μέταλλα; Θα μπορούσαμε να στείλουμε ανθρώπους, ή ακόμη και ρομπότ, στο Διάστημα, ώστε να κατασκευάσουν ορυχεία στο άγονο έδαφος της Σελήνης.
Ολοένα και μεγαλύτερος αριθμός ιδιωτικών επιχειρήσεων δεν πιστεύουν ότι οφείλουν πλέον να περιμένουν κυβερνητικές πρωτοβουλίες, επιλέγοντας να δραστηριοποιηθούν προς την κατεύθυνση της χρηματοδότησης δικών τους αποστολών. «Οι κυβερνήσεις δεν έχουν κανέναν λόγο να θέλουν να επιστρέψουν στη σελήνη. Εχουν ήδη πάει εκεί και δεν υπάρχει πολιτικός λόγος να ξαναγυρίσουν», λέει ο διευθυντής του Artemis Society International (ASI), Ράνταλ Στροκ.
Τα κεφάλαια
Η οργάνωση ASI έχει αναλάβει τη συγκέντρωση κεφαλαίων για την κατασκευή επανδρωμένης σεληνιακής βάσης και προγραμματίζει την πρώτη πτήση προς τη Σελήνη μέσα στα επόμενα δέκα χρόνια. Σύμφωνα με τον κ. Στροκ, η τεχνολογία δεν παρουσιάζει πρόβλημα, αντίθετα με τη συγκέντρωση των αναγκαίων κεφαλαίων για την πραγματοποίηση του φιλόδοξου σχεδίου. «Εάν είχαμε τα κεφάλαια, το μόνο που θα απέμενε θα ήταν η συναρμολόγηση των κατάλληλων συστημάτων και η εκτόξευση. Το μεγάλο πρόβλημα κάθε σεληνιακής αποστολής είναι η χρηματοδότηση. Χρειαζόμαστε 1,5 δισ. δολάρια για την πρώτη πτήση. Εχουμε ήδη στην κυριότητά μας τέσσερις εταιρείες, οι οποίες είναι κερδοφόρες. Θα έχουμε τη δυνατότητα να στείλουμε ρομποτική κάμερα στο Διάστημα, μέσα σε δύο χρόνια», αναφέρει ο Στροκ.
Η Συμφωνία για τη Σελήνη του OHE, από το 1979, δεν είναι παρά μία από τις πολλές διεθνείς διαστημικές συμφωνίες, με στόχο τον προσδιορισμό της ιδιωτικής πρωτοβουλίας στη διαστημική εξευρεύνηση. Τη συμφωνία, όμως, δεν έχουν προσυπογράψει χώρες όπως η Ρωσία και η ΗΠΑ. Το σύμφωνο του 1979 προβλέπει τον ακριβοδίκαιο διαμοιρασμό όποιων κεφαλαίων προκύψουν από ενδεχόμενη εμπορική εκμετάλλευση της Σελήνης.
«Πλούτος»
Τα διαστημικά αγαθά περιγράφονται στο κείμενο της συμφωνίας ως «ο πλούτος της ανθρωπότητας», κάνοντας πολλές επιχειρήσεις να διατείνονται ότι νομιμοποιείται κατ’ αυτόν τον τρόπο η εξασφάλιση κέρδους από το φεγγάρι και τους αστεροειδείς. Οι λίγες ιδιωτικές εταιρείες που ανταγωνίζονται για την εξασφάλιση των δικαιωμάτων εκμετάλλευσης του ορυκτού πλούτου της Σελήνης έχουν πεισθεί ότι στον δορυφόρο του πλανήτη μας κρύβεται αμύθητος πλούτος. Για να υποστηρίξουν την άποψή τους, αναφέρουν την πώληση σεληνιακής πέτρας από τους Ρώσους στον οίκο πλειστηριασμών Sotheby’s της Νέας Υόρκης. Πέτρες του φεγγαριού με βάρος λιγότερο του ενός καρατιού πωλήθηκαν για 440.000 δολάρια.
Πολύτιμα μέταλλα
Ο επιστημονικός κόσμος θεωρεί ότι τα συστατικά του κόσμου μας εμφανίζονται και στο φεγγάρι. Αναλύσεις πετρωμάτων από τη Σελήνη αποδεικνύουν την παρουσία μεγάλης ποικιλίας στοιχείων, όπως οξυγόνο και σιλικόνη σε μεγάλες ποσότητες. Σε μικρότερες συγκεντρώσεις συναντάμε γερμάνιο, μολυβδένιο, βολφράμιο και χρυσό, όλα τους σπάνια μέταλλα, ενώ ο δορυφόρος μας διαθέτει επίσης αποθέματα ψευδαργύρου, κοβαλτίου, σιδήρου, αλουμινίου, μαγνησίου, ασβεστίου, και τιτανίου.
Μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τον επιχειρηματικό κόσμο, όμως, παρουσιάζουν τα σημαντικά αποθέματα οσμίου, παλλαδίου, πλατίνας, ροδίου και ρουδινίου, μέταλλα της Ομάδας της Πλατίνας (ΟΠ). Στην ομάδα αυτή συναντάμε τα σπανιότερα μέταλλα του κόσμου, ενώ όλα τους διαθέτουν μοναδικές χημικές και φυσικές ιδιότητες, που τα καθιστούν ιδανικά βιομηχανικά υλικά. Οι καταλυτικές τους ιδιότητες, η μεγάλη τους αγωγιμότητα και η ανθεκτικότητά τους στη διάβρωση τα κάνει περιζήτητα στη διεθνή αγορά.
«Ορισμένα από τα υλικά που θα βρούμε στο φεγγάρι θα εξαφανισθούν πολύ σύντομα στη Γη. H ζήτηση για τα μέταλλα της ΟΠ θα αυξηθεί κατακόρυφα με την επικράτηση των κυψελών καυσίμων μέσα στα αμέσως επόμενα χρόνια», αναφέρει η πρόεδρος ιδιωτικής επιχείρησης με στόχο την εξερεύνηση του διαστήματος, Ντενίζ Νόρις. Οι κυψέλες καυσίμων αναπτύσσονται, ώστε να επιτευχθεί απεμπλοκή από τα παραδοσιακά ορυκτά καύσιμα, ενώ χρησιμοποιούν δέκα φορές μεγαλύτερη ποσότητα πλατίνας στους καταλύτες από ό,τι οι κινητήρες εσωτερικής καύσης. Εάν η χρήση των κυψελών καυσίμων γενικευθεί, η ζήτηση πλατίνας θα κορυφωθεί. H κ. Νόρις προσθέτει: «Δεν είναι, όμως, ρεαλιστικό να ισχυριζόμαστε ότι θα κερδοφορήσουμε πουλώντας στη Γη ορυκτά από το φεγγάρι. Τα ορυκτά βρίσκονται εκεί και εκεί πρέπει να δραστηριοποιηθούμε».
Πρακτικά προβλήματα
Ο επιστημονικός κόσμος, όμως, εκτιμά ότι οι μελλοντικοί ανθρακωρύχοι της Σελήνης θα αναγκασθούν να αναβάλουν τα σχέδιά τους, καθώς θα βρεθούν αντιμέτωποι με τιτάνια πρακτικά προβλήματα. Το κυριότερο από αυτά είναι η πλήρης έλλειψη νερού, η χρήση του οποίου είναι απαραίτητη σε μεγάλες ποσότητες στα γήινα ορυχεία.
Το νερό είναι άλλωστε εκείνο που ευθύνεται για τη γεωλογική διαμόρφωση της Γης. H έλλειψη οξυγόνου δυσχεραίνει την προσπάθεια, ενώ η χαμηλή βαρύτητα της Σελήνης σημαίνει ότι ρομποτικά συστήματα θα λειτουργούσαν με μεγαλύτερη ευκολία στην επιφάνειά της.
Τηλεκατευθυνόμενα
«Η εκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου των αστεροειδών δεν θα γίνει με αστροναύτες, αλλά με μηχανικά τηλεκατευθυνόμενα συστήματα», αναφέρει ο καθηγητής Ρίτσαρντ Τέιλορ, της Βρετανικής Διαστημικής Επιτροπής.
Η ανακάλυψη των ορυκτών αποθεμάτων της Σελήνης μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα δύσκολη. Ενώ η γη συγκεντρώνει ορυκτά σε συγκεκριμένες τοποθεσίες, εξαιτίας ηφαιστειακών γεγονότων, το φεγγάρι δεν διαθέτει ηφαιστειακή δραστηριότητα, πράγμα που σημαίνει ότι θα πρέπει να αναπτυχθούν νέες μέθοδοι εντοπισμού ορυκτών.
Μεγάλα έξοδα
Εκτός από τα σοβαρά πρακτικά προβλήματα που παρουσιάζονται σε κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα στην επιφάνεια της Σελήνης, το μεγαλύτερο εμπόδιο στις φιλοδοξίες των εταιρειών που ελπίζουν να εξασφαλίσουν τον ορυκτό πλούτο του δορυφόρου μας είναι το κόστος και η κερδοφορία. Ειδικοί εκτιμούν ότι το κόστος της μεταφοράς του απαραίτητου υλικού στο Διάστημα είναι απαγορευτικό, φθάνοντας τα 4.000 με 6.000 δολάρια ανά κιλό. «Εάν υπήρχε μία στρώση χρυσού, η οποία θα βρισκόταν σε τροχιά γύρω από τη Γη και σε τέτοιο ύψος, που να μπορούσαμε να στείλουμε το διαστημικό λεωφορείο να το συλλέξει, δεν θα μας συνέφερε να το κάνουμε. Αυτό συμβαίνει επειδή το κόστος ανά γραμμάριο χρυσού για την αποστολή στο Διάστημα, θα κόστιζε περισσότερο από το απόθεμα του χρυσού. Πολλά από τα μέταλλα αυτά έχουν μεγάλη αξία στη Γη, εξαιτίας της σπανιότητάς τους. Το πραγματικό κλειδί για την εξόρυξη στο φεγγάρι είναι ο περιορισμός του κόστους της αποστολής προς τη Σελήνη, ώστε οι υπεύθυνοι της αποστολής να έχουν την οικονομική δυνατότητα να αποστείλουν στο Διάστημα ένα σχεδόν άδειο όχημα, το οποίο θα γυρίσει σχεδόν γεμάτο», εκτιμά ο δρ Τέιλορ.