O πανικός εξαιτίας της ασθένειας των τρελών αγελάδων έφτασε στο αποκορύφωμά του στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης πριν από ένα χρόνο, εν μέσω έντονων φόβων ότι η σχετική νόσος θα μόλυνε και θα προκαλούσε το θάνατο εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων. Στην πραγματικότητα, μόνον εκατό άτομα έχουν πεθάνει από τη συγκεκριμένη ασθένεια, με αποτέλεσμα οι επιστήμονες να αισιοδοξούν.
Περίπου έξι εκατομμύρια εξετάσεις δειγμάτων από σφάγια βοοειδών έδειξαν ότι η σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια των βοοειδών τελικώς έχει μολύνει τα κοπάδια στην Ευρώπη πολύ περισσότερο απ’ ό,τι αρχικώς πίστεψαν οι επαΐοντες. Το στοιχείο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η κατανάλωση μολυσμένου κρέατος προκαλεί τη νόσο Κρόιτσφελντ-Γιάκομπ, την αντίστοιχη ασθένεια των τρελών αγελάδων στον άνθρωπο.
Κρούσματα
Φέτος καταγράφηκαν μόνο 23 νέα κρούσματα Κρόιτσφελντ-Γιάκομπ στη Βρετανία και από ένα στη Γαλλία και στο Χονγκ Κονγκ. Συνολικά, από τη στιγμή του εντοπισμού της ασθένειας έχουν βρεθεί 113 κρούσματα. Τα 105 εξ αυτών υπήρξαν θανατηφόρα.
Παρ’ ότι ο μικρός αριθμός νέων περιστατικών ενθαρρύνει τους επιστήμονες, η παράξενη ασθένεια εξακολουθεί να τους γεμίζει απορίες και ερωτήματα, ενώ έχει σταθεί τελείως αδύνατο να κατανοήσουν γιατί μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί τόσο λίγα περιστατικά σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας σε ανθρώπους. Είναι βέβαιο ότι πολλά εκατομμύρια συνάθρωποί μας έχουν εκτεθεί στον παράγοντα που προκαλεί την Κρόιτσφελντ-Γιάκομπ, δηλαδή στην ελαττωματική πρωτεΐνη «πράιον». Είναι αδύνατο, ωστόσο, να βρεθεί σε ποια ποσότητα αυτή η πρωτεΐνη αποδεικνύεται επιβλαβής για τον ανθρώπινο οργανισμό, ποια είναι η περίοδος επώασης και αν ορισμένοι άνθρωποι έχουν φυσική ανοσία.
Οι επιδημιολόγοι
Πάντως, όσο περνάει ο καιρός και η θνησιμότητα παραμένει σε σχετικώς χαμηλά επίπεδα, οι επιδημιολόγοι μπορούν να προβλέψουν καλύτερα πόσα θύματα θα έχουμε στο μέλλον.
«Καθώς αποκτούμε μεγαλύτερη πείρα στην παρακολούθηση των πληθυσμών για τυχόν πάσχοντες, τα πρότυπά μας γίνονται ακριβέστερα», εξηγεί η δρ Μάουρα Ρίκετς της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας. «Στην αρχή μιας επιδημίας, συνήθως έχουμε ευρύ φάσμα υπολογισμών, πολλοί από τους οποίους είναι εντελώς αυθαίρετοι», τόνισε. «Καθώς λαμβάνουμε διαρκώς περισσότερες πληροφορίες, μπορούμε να καθορίσουμε με μεγαλύτερη ακρίβεια τον μέγιστο και τον ελάχιστο αριθμό των νοσούντων που θα έχουμε», εξηγεί.
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science και εκπονήθηκε από ερευνητές της Σχολής Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου, ο συνολικός αριθμός των θανάτων από την ασθένεια αυτή μπορεί να κυμαίνεται από μερικές εκατοντάδες έως σαράντα χιλιάδες. Μια μεταγενέστερη μελέτη Γάλλων ερευνητών, που δημοσιεύεται στο τελευταίο τεύχος του Science, υπολογίζει ότι οι θάνατοι από Κρόιτσφελντ-Γιάκομπ δεν θα ξεπεράσουν τους 400.
O φόβος
Παραμένει ωστόσο ο φόβος ότι εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται στην περίοδο επώασης της ασθένειας και θα την εμφανίσουν αργότερα, καθώς και ότι τα «πράιονς» πιθανώς να μεταδίδονται μέσω της τροφής, γεγονός που έκανε πολλές χώρες, μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ, να απορρίπτουν κάθε αιμοδότη που έζησε στη Βρετανία επί εξάμηνο κατά την περίοδο που εμφανίστηκε η ασθένεια των τρελών αγελάδων. H έρευνα τον τελευταίο χρόνο επικεντρώθηκε στην εξεύρεση πιο αποτελεσματικών τρόπων εντοπισμού μορίων «πράιονς» σε περιορισμένα δείγματα, έτσι ώστε να επιτευχθεί η ταχύτερη διάγνωση των πασχόντων, αλλά και στους τρόπους ανίχνευσης της ασθένειας σε ζώα προτού αυτά σφαγούν. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει θεραπεία για τη νόσο Κρόιτσφελντ-Γιάκομπ, παρ’ ότι η ομάδα του ειδικού Στάνλεϊ Προύσινερ δημοσίευσε άρθρο στο Proceedings of the National Academy of Sciences, τον Αύγουστο, όπου υποστηρίζει ότι η εξέλιξη της ασθένειας πιθανώς να επιβραδύνεται εφόσον χορηγηθούν το φάρμακο Quinacrine, που χρησιμοποιείται κατά της ελονοσίας, και το αντιψυχωσικό σκεύασμα Chloropromazine.
O εντοπισμός δύο κρουσμάτων σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας των βοειδών στην Ιαπωνία οδήγησε σε απότομη μείωση της κατανάλωσης κρέατος, ενώ οι παρασκευαστές ανακάλεσαν εκατοντάδες φάρμακα και καλλυντικά που περιείχαν βόεια παράγωγα. Οι περιπτώσεις τρελών αγελάδων στην Ιαπωνία και στην Ευρώπη δείχνουν ότι η ασθένεια έχει ξεφύγει από τη Γηραιά Ηπειρο. Ετσι γεννάται το ερώτημα: «Πού αλλού θα εμφανιστεί η θανάσιμη νόσος», λέει η Δρ Ρίκετς.
Η επιστήμων υποστηρίζει ότι κάθε χώρα που εισήγαγε βρετανικά κρεατάλευρα ή οστεάλευρα, με τα οποία τάισε τα κοπάδια της, πιθανώς να βρίσκεται σε κίνδυνο. H Βρετανία εξακολούθησε τις εξαγωγές αυτών των προϊόντων ακόμα και αφού απαγορεύτηκε η χορήγησή τους στα εγχώρια βοοειδή, στα τέλη της δεκαετίας του 1980.
Στα πρόβατα
Ενας άλλος κίνδυνος έγκειται στο ότι ίσως να έχει μεταδοθεί η σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια στα πρόβατα, καθώς η επιστημονική επιτροπή της E.E. επισήμανε ότι δεν είναι γνωστό τίποτα σχετικά με τους τρόπους μετάδοσης της σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας των προβάτων. Το μοναδικό ερώτημα για το οποίο έχουμε απάντηση μέσω της εργαστηριακής εργασίας είναι: «Μπορεί να μεταδοθεί η σπογγώδης εγκεφαλοπάθεια στα πρόβατα διά της στοματικής οδού;» και η απάντηση είναι καταφατική. Τώρα πρέπει να μάθουμε αν τα πρόβατα παθαίνουν σπογγώδη εγκεφαλοπάθεια εξαιτίας της κατανάλωσης κρεατάλευρων και οστεάλευρων.
Μέχρι φέτος, σύμφωνα με τη νομοθεσία της E.E., τα επικίνδυνα άλευρα δίνονταν σε χοίρους, πουλερικά ή ψάρια αλλά όχι σε βοοειδή. Τα νέα κρούσματα οδήγησαν τους επιστήμονες στο συμπέρασμα ότι τέτοια τροφή πρέπει να δίνεται ακόμα στα βοοειδή εξαιτίας κάποιας απάτης ή απλής επιμόλυνσης των εργοστασίων παρασκευής της τροφής. Ετσι, η E.E. απαγόρευσε τη χρήση σε κάθε είδος ζώου.
Επιτροπή
Μέχρι στιγμής, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις δεν έχουν δημιουργήσει Ανώτατη Επιτροπή για την Ασφάλεια των Τροφίμων, κάτι που σύμφωνα με την Κομισιόν είναι αναγκαίο ώστε να αποφευχθούν ανάλογες κρίσεις στο μέλλον. Οι Ευρωπαίοι, όμως, ακόμα δεν έχουν καταφέρει να συμφωνήσουν πού θα έχει την έδρα της η επιτροπή αυτή, με αποτέλεσμα να προκαλούνται απαράδεκτες καθυστερήσεις στην εφαρμογή μέτρων ασφαλείας. Πιθανώς να ληφθεί κάποια απόφαση στη διάσκεψη κορυφής της E.E. που θα γίνει στις Βρυξέλλες, τον Δεκέμβριο. Αν πραγματικά συμβεί αυτό, η εν λόγω επιτροπή θα αρχίσει τις λειτουργίες της τον ερχόμενο χρόνο, λέει ο επίτροπος για ζητήματα καταναλωτών, Ντέιβιντ Μπιρν. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι μια ισχυρή και ανεξάρτητη υπηρεσία ίσως να προλάβει την αποσύνθεση της αγοράς, όπως συνέβη εξαιτίας του περσινού πανικού, καθώς οι έλεγχοι του κρέατος θα γίνονται από όλα τα κράτη.
755 νέα κρούσματα σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας των βοοειδών
Η ενδελεχής εξέταση των κοπαδιών βοοειδών έδειξε ότι η ασθένεια των τρελών αγελάδων έχει πλήξει ιδιαίτερα σκληρά ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γερμανία, η Ιταλία και η Ισπανία, παρότι πίστευαν ότι δεν διέτρεχαν κίνδυνο. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας Ζώων, τουλάχιστον 755 νέα κρούσματα σπογγώδους εγκεφαλοπάθειας των βοοειδών καταγράφηκαν φέτος εκτός Βρετανίας. (201 στη Γαλλία, 115 στη Γερμανία, 75 στην Πορτογαλία 71 στην Ισπανία και 37 στην Ιταλία). H Βρετανία εξακολουθεί να έχει τα περισσότερα άρρωστα ζώα. Από το 1987 μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί περισσότερα από 180 χιλιάδες κρούσματα. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι θα παρατηρηθεί μείωση των κρουσμάτων στη Βρετανία και αύξησή τους σε άλλες χώρες. Καθώς, όμως, μέχρι στιγμής δεν γίνονται συστηματικώς εξετάσεις σε όλα τα κράτη του κόσμου είναι πολύ πιθανό η ασθένεια των τρελών αγελάδων να παραμονεύει και αλλού ακόμα και σε κράτη υπεράνω κάθε υποψίας, όπως λόγου χάριν οι ΗΠΑ. Δεν είναι τυχαίο ότι μόλις φέτος η Ιαπωνία, η Τσεχία και η Σλοβακία ανέφεραν πως εντόπισαν τα πρώτα κρούσματα της νόσου των τρελών αγελάδων στις χώρες τους.
(Κατά τα άλλα, η εκκλησιαστική ηγεσία τα έχει με την ελληνική πολιτική και τους κακούς της κοινωνίας, που θέλουν να «αφελληνίσουν» την Ελλάδα…)