Ημέρα προσέγγισης των «δύσκολων λεπτομερειών» ήταν η χθεσινή για τους 38 εκπροσώπους τεσσάρων αφγανικών ομάδων στο Πέτερσμπεργκ της Βόννης. Ενδεχομένως επηρεασμένος από τη δυσκολία των προσεγγίσεων ή προσπαθώντας να επηρεάσει με τη σειρά του τους Αφγανούς εκπροσώπους, που συνδιαλέγονται για τον σχηματισμό προσωρινής κυβέρνησης ή κάποιας μορφής εκτελεστικής εξουσίας, ο εκπρόσωπος του OHE Φρανσέσκ Βεντρέλ θεώρησε χθες «αφίβολη προοπτική τη συνομολόγηση συμφωνίας επί μεμονωμένων σημείων στη διάρκεια της συνόδου αυτής της Βόννης». Αμφίβολη προοπτική φαίνεται να θεωρούν οι επίδοξοι οικονομικοί αρωγοί του Αφγανιστάν τη βοήθεια, εάν δεν πληρωθούν κάποιοι κρίσιμης σημασίας όροι και προϋποθέσεις. H φύση των μεμονωμένων και λεπτών σημείων είναι όντως απαγορευτική. Τα σημαντικότερα από αυτά είναι ο καθορισμός του ρόλου του έκπτωτου μονάρχη Ζαχίρ Σαχ και η παρουσία ξένων στρατευμάτων στο Αφγανιστάν, έστω και αν ο σκοπός τους είναι αγαθός, έστω και αν βρίσκονται υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.
Χθες και ύστερα από παλινωδίες μεταξύ «ναι» και «όχι», η Βόρεια Συμμαχία, αρνητική προς την επιστροφή του Ζαχίρ Σαχ στην Καμπούλ, καθώς επίσης και προς την παραμονή ξένου στρατού στο Αφγανιστάν, φάνηκε να υπαναχωρεί, τουλάχιστον καταρχήν.
«Δεν υφίσταται για την ώρα η ανάγκη διεθνούς στρατιωτικής δύναμης, παρόλο που καταρχήν θα μπορούσε να αποτελέσει μέρος συνολικής ειρηνευτικής διευθέτησης», δήλωσε ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας της Βόρειας Συμμαχία Γιουνούς Κανούνι, ενώ ο Αχμέντε Ουαλί Μασούντ, αδελφός του δολοφονηθέντος στις 9 Σεπτεμβρίου πολέμαρχου Αχμέντ Σαχ Μασούντ, προσέθεσε ότι «το ζήτημα διερευνάται». Παραμένει προς διακρίβωση εάν οι υπαναχωρήσεις της Βόρειας Συμμαχίας εντάσσονται στο πλαίσιο ευρύτερων συνεννοήσεων μεταξύ των ΗΠΑ και της Ρωσίας, κατεξοχήν υποστηρικτή της Συμμαχίας.
Πάντως, σε σχέση με δωρητές, χορηγούς και οικονομική υποστήριξη για την ανασυγκρότηση του Αφγανιστάν, πηγές της E.E. συνέδεαν χθες άμεσα οποιαδήποτε χορήγηση βοήθειας από την αποδοχή διεθνούς δύναμης, αντικρούοντας το επιχείρημα της Βόρειας Συμμαχίας ότι η κατάσταση είναι επαρκώς ασφαλής στο Αφγανιστάν. Οι ίδιοι επικαλέστηκαν ως αιτία της δυσπιστίας τους, τα γεγονότα στις φυλακές του Μαζάρ ι Σαρίφ.
Ως προς τη δεύτερη «δύσκολη λεπτομέρεια» των χθεσινών διαπραγματεύσεων, δηλαδή τον ρόλο του εγκατεστημένου εδώ και περίπου 30 χρόνια στη Ρώμη Ζαχίρ Σαχ, ο κ. Κανούνι δήλωσε ότι η Βόρεια Συμμαχία είναι έτοιμη να αποδεχθεί στο μέλλον πολιτικό ρόλο για τον βασιλιά. «Δεν πιστεύουμε στον ρόλο προσωπικοτήτων, πιστεύουμε σε συστήματα. Εάν όμως γίνει αποδεκτό από τη Λόγια Ζίργα, δηλαδή την Εθνοσυνέλευση ή Συμβούλιο Γερόντων ότι ο βασιλιάς οφείλει να διαδραματίζει ρόλο, τότε θα συμμορφωθούμε προς την απόφαση», συμπλήρωσε. Ρόλο για τον βασιλιά, αλλά αορίστως εις το μέλλον προέβλεψε διπλωματικότατος ο Ιταλός απεσταλμένος κ. Ντι Μάιο.
Το ερώτημα είναι ποια μορφή θα έχει η Συνέλευση αυτή, η συγκρότηση της οποίας έγινε προχθές αποδεκτή και πάλι καταρχήν, όπως και ο σχηματισμός προσωρινής εκτελεστικής εξουσίας, τρίμηνης ή εξάμηνης διάρκειας. Ενδεικτικά, πάντως, ο εκπρόσωπος της ομάδας της Κύπρου, δηλαδή των σιιτών, παραπονιόταν, χθες, σύμφωνα με γερμανική εφημερίδα, ότι η εκπροσώπηση της ομάδας του στη Βόννη είναι ελλιπής, αφήνοντας αιχμές και ως προς τη μελλοντική σύνθεση των αντιπροσωπευτικών σωμάτων.
«Είναι οι πρώτες ημέρες και οι πρώτες ώρες. H ατμόσφαιρα είναι πολύ καλή, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα παραμείνει καλή», έλεγε χθες ο κ. Βεντρέλ, έχοντας κατά νουν και το τελεσίγραφο προς Αφγανούς συνομιλητές, που αφορά στην εξεύρεση έστω προσωρινής λύσης το αργότερο μέχρι την Κυριακή.
Οι πεζοναύτες πηγαίνουν για να… μείνουν
Αμερικανοί πεζοναύτες συνέχισαν και χθες να φθάνουν στο Νότιο Αφγανιστάν, στην κρυφή αεροπορική βάση, η οποία χρησιμεύει ως αρχηγείο και σημείο εκκίνησης «ευρείας κλίμακας επιχειρήσεων και όχι ως βάση κατοχής», όπως δήλωσε ο υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ Ντόναλντ Ράμσφελντ. Το χρονικό πεδίο της δράσης των πεζοναυτών, ο αριθμός των οποίων θα αυθηθεί ή ήδη αυξήθηκε σε 1.000 άνδρες, είναι απροσδιόριστης μεν αλλά μακράς διάρκειας, παρά την κατάρρευση των Ταλιμπάν, όπως χθες επισήμανε με έμφαση ο ανήσυχος υφυπουργός Αμυνας Πολ Βόλφοβιτς σε συνέντευξή του στον «Μonde».
Οι ανησυχίες του κ. Βόλφοβιτς, ο οποίος προειδοποίησε «κάποιους» ότι η ιστορία στο Αφγανιστάν δεν έχει λήξει, αντιθέτως τεράστιο έργο απομένει στον Νότο, ίσως ερμηνεύονται από το ακάματο ηθικό του μουλά Ομάρ, ο οποίος χαίρει πάντα άκρας υγείας, παρά το βομβαρδισμό εγκαταστάσεων της Αλ Κάιντα και της σαουδαραβικής οργάνωσης Ουάφα στην περιοχή Νταντ του Κανταχάρ από τους Αμερικανούς, προχθές τη νύχτα. O Ομάρ κάλεσε τους μαχητές του να κρατήσουν πάση θυσία κάθε σπιθαμή γης που κατέχουν. «Το θέμα δεν είναι οι διάφορες φυλές, αλλά το Ισλάμ. Μην εκκενώνετε τις περιοχές», λέγεται ότι είπε ο Ομάρ, επιχειρώντας να συσπειρώσει όσους πιστούς σε αυτόν και ενδεχομένως και φυλάρχους των Παστούν.
Το γεγονός ότι αυτοί δεν διαθέτουν στον Νότο στρατό και μηχανισμούς ανάλογους με εκείνους της Βόρειας Συμμαχίας στον Βορρά, ερμηνεύει κατά κάποιον τρόπο το μακροπρόθεσμο των επιχειρήσεων.«Οι Παστούν δεν έχουν τη στρατιωτική πυγμή αλλά ούτε και την αντοχή», είναι η άποψη του Τσαρλς Χέιμαν, εκδότη του Jane’s World Αrmies.
Κατά τον στρατηγό Τόμι Φρανκς, αρχηγό της αμερικανικής εκστρατείας στο Αφγανιστάν, ο στόχος των πεζοναυτών παραμένει η άσκηση πιέσεων προς τους έγκλειστους στο Κανταχάρ Ταλιμπάν, αλλά και η καταδίωξη του Μπιν Λάντεν. Το πεδίο αναζήτησης εκτείνεται στην περιοχή του Κανταχάρ και στην ευρύτερη περιοχή μεταξύ Τζαλαλαμπάντ και Τόρα Μπόρα, σε ορεινή περιοχή όπου έχουν εντοπισθεί κρησφύγετα του Μπιν Λάντεν σε ύψος 3.900 μέτρων και σε απόσταση 30 χλμ. από τον πλησιέστερο αυτοκινητόδρομο.
«Μας ενδιαφέρουν και άλλες περιοχές», έσπευσε να διευκρινίσει ο κ. Ράμσφελντ, ενώ γερμανική εφημερίδα αναρωτιόταν χθες σε τι αποσκοπεί η αποστολή πεζοναυτών και στην περιοχή της Καμπούλ, πληροφορία η οποία δεν έχει αναφερθεί από άλλες πηγές. Πάντως, στο Κανταχάρ το ηθικό του πληθυσμού είναι χαμηλό, καθώς έντρομοι οι πολίτες φοβούνται μήπως γίνουν εξιλαστήρια θύματα των Αράβων, Πακιστανών και Τσετσένων συμπολεμιστών των Ταλιμπάν.
Σε σχέση, πάντως, με τους προχθεσινούς βομβαρδισμούς των εγκαταστάσεων κοντά στο Κανταχάρ, ο κ. Ράμσφελντ δήλωσε ότι «όποιος και αν βρισκόταν εκεί θα ήθελε να είναι αλλού». Σύμφωνα με αμερικανικές εκτιμήσεις, επτά συνεργάτες του Μπιν Λάντεν και του Ομάρ έχουν σκοτωθεί. Εκτός από τον υπασπιστή του Λάντεν, Μοχάμεντ Ατέφ, αναφέρονται μεταξύ άλλων οι Μοχάμεντ Σαγέντ και Ταρίκ Ανουάρ της αιγυπτιακής ισλαμικής Τζιχάντ.
Ασαφής παρέμενε και χθες η κατάσταση στην παραμεθόρια πόλη Σπιν Μπολάκ.
Σύλληψη Μαροκινού και πάγωμα λογαριασμών
Με το αιτιολογικό ότι προέκυψαν αποχρώσες ενδείξεις, η εισαγγελία της Καρλσρούης στη Γερμανία εξέδωσε ένταλμα σύλληψης εις βάρος 27χρονου Μαροκινού, ύποπτου για διασυνδέσεις με άτομα που συμμετείχαν στην τρομοκρατική επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου. O Μαροκινός, ονόματι Μουνίρ Ελ Μοτασαντέκ, συνελήφθη στο Αμβούργο και σύμφωνα με τον εκπρόσωπο της εισαγγελίας ήταν υπεύθυνος για τη λογιστική και οικονομική υποδομή των τριών γνωστών δραστών της «Ομάδας του Αμβούργου», Μοχάμεντ Αττα, Μαρβάν Αλσεχί και Ζιάντ Ζαχάρ, με τους οποίους ο συλληφθείς διατηρούσε στενές σχέσεις.
Από τις έρευνες διαπιστώθηκε ότι ο Μαροκινός είχε εξουσιοδότηση για την εν λευκώ διαχείριση τραπεζικού λογαριασμού στο όνομα του Αλσέχι, σε υποκατάστημα τράπεζας στο Αμβούργο. O λογαριασμός αυτός ήταν ένας από τους διαύλους χρηματοδότησης του δικτύου της Αλ Κάιντα.
Την ίδια ώρα, τα Ηνωμένα Εθνη έδωσαν εντολή στα 189 μέλη τους να παγώσουν τους λογαριασμούς 152 αξιωματούχων των Ταλιμπάν. Στον κατάλογο έχουν προστεθεί τα ονόματα άλλων 127 ιδιωτών, αλλά και ομάδων ή επιχειρήσεων που φαίνεται να έχουν άμεση σχέση είτε με τον Μπιν Λάντεν είτε με την Αλ Κάιντα. Πρώτος στον καταλόγο είναι ο Μουλά Ομάρ, έπεται ο Μουλά Μοχάμεντ Ραμπανί, πρόεδρος του συμβουλίου υπουργών, και ακολουθούν τα ονόματα εκπροσώπων των Ταλιμπάν στο Πακιστάν, και εκείνων που εργάζονταν στο προξενείο.
Περιλαμβάνεται επίσης σχεδόν εξ ολοκλήρου το οικονομικό δίκτυο Αλ Μπαρακάατ, που εδρεύει στη Σομαλία. Στην κορυφή των οργανισμών, των οποίων τα περιουσιακά στοιχεία θα παγώσουν, είναι και η ανθρωπιστική οργάνωση Wafa, με γραφεία στην Πεσαβάρ, το Πακιστάν, τη Σαουδική Αραβία, το Κουβέιτ και τα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα.
Επώδυνο ταξίδι ηττημένων προς ένα αβέβαιο μέλλον
Σαν καραβάνια που έχουν χαθεί, τα φορτηγά διέσχιζαν θορυβωδώς τη στέπα, μεταφέροντας το ταλαιπωρημένο φορτίο τους, 800 φυλακισμένους Ταλιμπάν, οι οποίοι κατευθύνονταν προς ένα αβέβαιο μέλλον Οι κρατούμενοι, στιβαγμένοι ο ένας πάνω στον άλλον, είναι το θλιβερό αποτέλεσμα της πιο πρόσφατης νίκης της Βόρειας Συμμαχίας. O στρατός αυτός ήταν ολοφάνερο ότι είχε ηττηθεί. Το αποδείκνυε η εικόνα των κουρελιασμένων και βρώμικων πολεμιστών, οι οποίοι στέκονταν με σκυφτό το κεφάλι. Μύγες πετούσαν γύρω από άνδρες με μπερδεμένα μαλλιά και μικροί καβγάδες ξεσπούσαν μέσα σ’ αυτό το κουβάρι ανθρωπίνων σωμάτων για ένα μικρό κομμάτι ελεύθερου χώρου. Μέσα από τα φορτηγά αναδυόταν μια τόσο έντονη δυσοσμία, που ανάγκαζε τους φρουρούς να καλύπτουν το πρόσωπό τους με τις μαντίλες τους πριν πλησιάσουν.
Κάποιοι από τους κρατουμένους, όσοι ακόμα δεν είχαν καταρρεύσει, βρίσκονταν δεμένοι για να μην προσπαθήσουν να πηδήξουν από τα φορτηγά, παρόλο που αξιωματούχοι της Βόρειας Συμμαχίας δήλωναν ότι κάτι τέτοιο είναι ψέμα και πως φέρθηκαν στους κρατουμένους αδελφικά. Οι κρατούμενοι έφτασαν στο Χουλμ στο Βόρειο Αφγανιστάν και ανέμεναν να οδηγηθούν στον προορισμό τους. O στρατηγός Ντοστούμ διέταξε τη μεταφορά τους στο Μαζάρ ι Σαρίφ. Ομως, την ίδια ώρα που αυτός έδινε τη διαταγή, μια άλλη ομάδα Ταλιμπάν ξεσηκώνονταν στο οχυρό Κάλα Τζάνγκι, όπου σκόπευε να τους στείλει. Ετσι, τα 14 φορτηγά γεμάτα κρατουμένους άλλαξαν προορισμό και έφτασαν στο Χουλμ.
Στέκονταν ακίνητα το ένα πίσω από το άλλο στην άκρη του δρόμου και οι κρατούμενοι παρέμεναν στοιβαγμένοι σ’ αυτά. Οι φρουροί, που έπλητταν από την αδράνεια, πετούσαν μεγάλες πέτρες σε όσους από τους κρατουμένους προσπαθούσαν να ξεμουδιάσουν βγάζοντας έξω από τα φορτηγά το χέρι τους ή το πόδι τους. Μερικοί δεν φορούσαν καν παπούτσια.
«Νερό!» φώναζαν οι άνδρες. Εγνεφαν στους φρουρούς προσπαθώντας να τους δώσουν να καταλάβουν τι ζητούν. Εκείνοι τότε μοίραζαν βαριεστημένα λίγες κανάτες με νερό, προκαλώντας περισσότερους καβγάδες ανάμεσα στους κρατουμένους. Οταν οι φρουροί απομακρύνονταν λίγο, οι άνδρες προσπαθούσαν να πουν στους δημοσιογράφους ότι είχαν να φάνε και να πιούνε από τότε που παραδόθηκαν στους άνδρες της Βόρειας Συμμαχίας.
Παζαρέματα
Υστερα από παζαρέματα, οι φρουροί επέτρεψαν σε έναν κρατούμενο να μας μιλήσει. Το όνομά του ήταν Μοχάμεντ Ταντάμια και στεκόταν βρώμικος και ταλαιπωρημένος μπροστά σε έναν Δυτικό δημοσιογράφο. Τα μαλλιά και το δέρμα του ήταν γεμάτα σκόνη. Είχε χάσει το ένα του παπούτσι κάπου μέσα στο φορτηγό και έπαιζε αμήχανα με τα δάχτυλά του όση ώρα μιλούσε.
Είπε ότι ζούσε σε μια πόλη έξω από το Πακιστάν, όταν άκουσε το κάλεσμα κάποιου μουσουλμάνου ηγέτη και ήρθε να πολεμήσει κι αυτός στην Τζιχάντ εναντίον των απίστων. O Ταντάμια είπε ότι δε γνωρίζει για ποιο λόγο παραδόθηκε μαζί με τους άλλους, μόνο ότι έλαβε διαταγή από τους ανώτατους ηγέτες των Ταλιμπάν στην Κουντούζ.
Δήλωσε επίσης στον δημοσιογράφο ότι η Βόρεια Συμμαχία τους φέρθηκε καλά, όμως ενώ μιλούσε κοίταζε με φόβο τον φρουρό του, ο οποίος επιτηρούσε τη στιχομυθία. H τελευταία ερώτηση προς τον Ταντάμια, πριν τον αρπάξουν οι φρουροί και τον πάνε πίσω στο φορτηγό, ήταν αν θα πολεμούσε ξανά. Εκείνος κούνησε το κεφάλι του και χωρίς να το σκεφτεί είπε: «Δεν θα πολεμήσω ποτέ ξανά στο όνομα της Τζιχάντ». Καθώς κατευθυνόταν πίσω στο φορτηγό, ο φρουρός σήκωσε μια μεγάλη πέτρα και τον χτύπησε στην πλάτη.
Διεθνής Αμνηστία: Ανακρίσεις για τους φόνους Ταλιμπάν
Η Διεθνής Αμνηστία ζήτησε να διεξαχθούν άμεσα ανακρίσεις για το θάνατο εκατοντάδων κρατουμένων Ταλιμπάν ύστερα από την κατάληψη της πόλης Κουντούζ από τη Βόρεια Συμμαχία και τη μεταφορά τους σε φυλακές του Μαζάρ ι Σαρίφ.
Σύμφωνα με τα ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία, μέλη του Ερυθρού Σταυρού ανέσυραν χθες πτώματα από το κτίριο των φυλακών του Μαζάρ ι Σαρίφ, όπου πάνω από 450 Ταλιμπάν και 50 άνδρες της Βορείου Συμμαχίας σκοτώθηκαν. Φωτογράφος του Ασ. Πρες υπήρξε μάρτυς μιας σκηνής στο νότιο μέρος της φυλακής, εκεί όπου πάνω από 50 πτώματα κείτονταν με δεμένα τα χέρια και άνδρες της Βορείου Συμμαχίας έκοβαν με μαχαίρια και ψαλίδια τα μαντίλια με τα οποία οι νεκροί ήταν δεμένοι. Εν τω μεταξύ, ένας από τους πέντε Αμερικανούς στατιώτες, που τραυματίστηκαν στην εξέγερση των φυλακών στο Μαζάρ ι Σαρίφ, είναι σε σοβαρή κατάσταση στην εντατική γερμανικού νοσοκομείου. O πρώτος δηλωμένος νεκρός Αμερικανός είναι πράκτορας της CIA, που σκοτώθηκε στην ίδια εξέγερση.