Η μάχη της Ευρώπης κατά της πανδημίας

Η μάχη της Ευρώπης κατά της πανδημίας

8' 8" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η Ευρώπη, για μία ακόμα φορά σε περίοδο κρίσης, δείχνει ότι δυσκολεύεται να δράσει ενιαία. Με τους νεκρούς στη Γηραιά Ηπειρο από την πανδημία του κορωνοϊού προχθές να ξεπερνούν για πρώτη φορά τους θανάτους στην Ασία και αυτούς στην Ιταλία χθες να ξεπερνούν τους αριθμούς της Κίνας, και παρά την υπερκινητικότητα των κοινοτικών αρχών, τον πρώτο λόγο έχουν οι εθνικές κυβερνήσεις – οι οποίες λαμβάνουν μέτρα συχνά χωρίς πρότερη συνεννόηση με τις γειτονικές τους χώρες ή τις Βρυξέλλες.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έχουν επιχειρήσει να επιβάλουν μία ομοιομορφία στα μέτρα που λαμβάνονται και να συμβάλουν στον καλύτερο συντονισμό μεταξύ των κρατών-μελών, όπως με καθημερινές τηλεδιασκέψεις μεταξύ των υπουργών Υγείας και Εσωτερικών των «27».  Η επιβολή της ταξιδιωτικής απαγόρευσης στους πολίτες τρίτων χωρών, που εγκρίθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο την Τρίτη, και οι περιορισμοί στις εξαγωγές ιατρικών προμηθειών και εξοπλισμού εκτός Ε.Ε., είναι μέρος της προσπάθειας των Βρυξελλών να διασφαλίσουν τις δύο θεμελιώδεις ελευθερίες της Ενωμένης Ευρώπης: την ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων εντός της ζώνης Σένγκεν και την ελεύθερη διακίνηση αγαθών εντός της ενιαίας αγοράς.

Παράλληλα, η Επιτροπή, με την έγκριση του Eurogroup, έχει δώσει το σήμα ότι το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης ουσιαστικά αναστέλλεται και οι κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων χαλαρώνουν σημαντικά, ώστε τα κράτη-μέλη να δαπανήσουν ό,τι χρειαστεί για να αμβλύνουν τις συνέπειες της καταστροφικής επερχόμενης ύφεσης.

Νωρίς για συμπεράσματα

Στο πλαίσιο αυτό, οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες έχουν επιλέξει τη στρατηγική της καταστολής (suppression) έναντι του μετριασμού (mitigation) που στοχεύει στην ταχύτερη επίτευξη της «ανοσίας της αγέλης»  – αλλά με διαφορετικά μέτρα και, κρίσιμα, σε διαφορετικές φάσεις εξέλιξης της επιδημίας. Είναι πολύ νωρίς ακόμα για συμπεράσματα – τα μέτρα επιβλήθηκαν πολύ πρόσφατα, ενώ οι γνώσεις των επιστημόνων για το πώς και από ποιους διασπείρεται ο ιός παραμένουν εξαιρετικά αποσπασματικές. Ωστόσο, η σταχυολόγηση που ακολουθεί δίνει μία γενική επισκόπηση του τρόπου αντίδρασης διαφορετικών χωρών της Ε.Ε. και τις πρώτες ενδείξεις για την αποτελεσματικότητα των πολιτικών που έλαβαν.

Κλείσιμο συνόρων, αυστηροί έλεγχοι, αναστολή πτήσεων

Μεγάλο μέρος της δημόσιας συζήτησης για την πανδημία αφορά την Ιταλία (41.035 κρούσματα, 3.405 νεκροί) και πώς εκτροχιάστηκε η κατάσταση εκεί. Τα πρώτα μέτρα απαγόρευσης κυκλοφορίας επιβλήθηκαν στις 22 Φεβρουαρίου σε 11 δήμους με επίκεντρο την κωμόπολη του Κοντόνιο, στην επαρχία Λόντι της Λομβαρδίας. Αντιθέτως, στην παρακείμενη πόλη του Μπέργκαμο, η ζωή συνεχίστηκε περίπου κανονικά έως τις 8 Μαρτίου, οπότε οι απαγορεύσεις επεκτάθηκαν σε όλη τη βόρεια Ιταλία.

Ηταν πλέον αργά. Ο ιός μεταδιδόταν πλέον ανεξέλεγκτα, με δραματικές συνέπειες για το τοπικό σύστημα υγείας (από τα πιο προηγμένα του κόσμου). Ωστόσο, η ταχεία ανταπόκριση των Αρχών στο Λόντι έφερε αποτέλεσμα, όπως δείχνουν και σχετικά ρεπορτάζ του διεθνούς Τύπου: σύμφωνα με στοιχεία της ιταλικής κυβέρνησης από τις 16.3, ο αριθμός των κρουσμάτων στην επαρχία του Μπέργκαμο είχε φτάσει τις 3.760, ενώ στο Λόντι ήταν 1.362· στο Κοντόνιο και στις γύρω κωμοπόλεις τις τελευταίες ημέρες καταγράφονταν ελάχιστα νέα κρούσματα ημερησίως.

Η μάχη της Ευρώπης κατά της πανδημίας-1

Πλέον, εδώ και μία εβδομάδα ισχύει καθολική απαγόρευση κυκλοφορίας σε όλη τη χώρα. Ολα τα καταστήματα πλην των αναγκαίων (φαρμακεία, σούπερ μάρκετ, καταστήματα τροφίμων) είναι κλειστά, όπως και όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Η κυβέρνηση Κόντε ανακοίνωσε πακέτο τόνωσης της οικονομίας 25 δισ. ευρώ, με κρατικές εγγυήσεις για δάνεια και την κρατικοποίηση της Alitalia.

Σε τροχιά Ιταλίας

Σε παρόμοια τροχιά με την Ιταλία, με λίγες ημέρες καθυστέρηση, βρίσκεται η Ισπανία (17.395 κρούσματα, 803 θάνατοι). Ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ κήρυξε το Σάββατο τη χώρα σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, απαγορεύοντας όλες τις μετακινήσεις πλην των αναγκαίων, κλείνοντας όλα τα εμπορικά καταστήματα εκτός από τα απαραίτητα, τους χώρους εστίασης και τα σχολεία, σφραγίζοντας τα χερσαία σύνορα της χώρας και αναστέλλοντας όλες τις πτήσεις από και προς την Ιταλία. Προχθές, η ισπανική κυβέρνηση ανακοίνωσε πακέτο τόνωσης της οικονομίας 200 δισεκατομμυρίων ευρώ, με «πάγωμα» φορολογικών υποχρεώσεων για εταιρείες και φυσικά πρόσωπα, εγγυήσεις επιχειρηματικών δανείων και 400 εκατομμύρια ευρώ για τον τουριστικό κλάδο.

Αντίστοιχα μέτρα απαγόρευσης της κυκλοφορίας, διάρκειας 15 ημερών, ανακοίνωσε τη Δευτέρα ο Εμανουέλ Μακρόν για τη Γαλλία (10.995 κρούσματα, 372 θάνατοι). Οι ένοπλες δυνάμεις ανέλαβαν να μεταφέρουν τους ασθενείς στο νοσοκομείο. Ηδη από την προηγούμενη εβδομάδα είχε ανακοινώσει το κλείσιμο όλων των μαγαζιών πλην φαρμακείων και αγορών τροφίμων, των πάρκων και όλων των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Οι Γάλλοι έδειξαν να αψηφούν μαζικά τις συστάσεις να παραμείνουν στο σπίτι, με συνέπεια το νέο διάγγελμα του προέδρου με την αυστηροποίηση των απαγορεύσεων. Η κυβέρνηση θα καταθέσει έκτακτο προϋπολογισμό που θα περιλαμβάνει 45 δισ. σε νέες δαπάνες και 300 δισεκατομμύρια σε εγγυήσεις δανείων.

Με καθυστέρηση

Η Γερμανία (14.602 κρούσματα, 44 θάνατοι) είναι από τις χώρες που έχουν κατηγορηθεί για καθυστερημένη αντιμετώπιση του φαινομένου. Τα σχολεία έκλεισαν μόλις χθες. Τη Δευτέρα η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι απαγορεύονται οι θρησκευτικές τελετές και κλείνουν όλα τα καταστήματα πλην όσων παρέχουν είδη ανάγκης, συμπεριλαμβανομένων μπαρ, κλαμπ και οίκων ανοχής. Τα εστιατόρια παραμένουν ανοιχτά, αλλά έως τις 6 το απόγευμα, και τα ξενοδοχεία δεν δέχονται πλέον τουρίστες. Την ίδια ημέρα, η γερμανική κυβέρνηση έκλεισε τα χερσαία σύνορα της χώρας με την Ελβετία, την Αυστρία και τη Γαλλία (με την εξαίρεση της διακίνησης εμπορευμάτων), ενώ αργά προχθές ανακοίνωσε την απαγόρευση εισόδου σε όλους τους πολίτες της Ε.Ε., με άμεση εφαρμογή στις αφίξεις από Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία, Αυστρία, Δανία, Ελβετία και Λουξεμβούργο. H Γερμανία καθώς και η Γαλλία επέβαλαν στις αρχές του μήνα περιορισμούς στις εξαγωγές ιατρικών προμηθειών και εξοπλισμού ακόμη και εντός της Ε.Ε. – αλλά τους απέσυραν κατόπιν εντατικών διαβουλεύσεων με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στο οικονομικό μέτωπο, ανακοινώθηκε ότι θα διατεθούν έως και 550 δισεκατομμύρια ευρώ σε πληγείσες επιχειρήσεις μέσω της κρατικής τράπεζας KfW.

Αποφασιστικά

Από τις χώρες που έδρασαν πιο έγκαιρα και αποφασιστικά απέναντι στον κορωνοϊό είναι η Αυστρία (2.013 κρούσματα, έξι θάνατοι). Η απόφαση για το κλείσιμο των σχολείων ελήφθη την περασμένη Τετάρτη. Εχουν επιβληθεί συνοριακοί έλεγχοι και περιορισμένες ροές ανθρώπων από την Ιταλία και την Ελβετία, ενώ έχουν κλείσει οι χώροι ψυχαγωγίας και τα καταστήματα πλην των γνωστών εξαιρέσεων και έχουν απαγορευθεί οι συναθροίσεις άνω των πέντε ατόμων. Το οικονομικό πακέτο των 4 δισεκατομμυρίων ευρώ που ανακοίνωσε η κυβέρνηση Κουρτς περιλαμβάνει 2 δισ. σε εγγυήσεις δανείων.  

Ουρές χιλιομέτρων

Η Πολωνία (325 κρούσματα, πέντε θάνατοι) έχει προκαλέσει τριγμούς στην Ε.Ε. με την αυστηρή πολιτική συνοριακών ελέγχων που έχει επιβάλει, η οποία έχει προκαλέσει χάος στα σύνορά της, ιδίως με τη Γερμανία, με ουρές χιλιομέτρων. Από τις 15 Μαρτίου, η πολωνική κυβέρνηση έχει απαγορεύσει την είσοδο αλλοδαπών στη χώρα (πλην όσων έχουν μόνιμη άδεια διαμονής) και έχει αναστείλει τις διεθνείς αεροπορικές και σιδηροδρομικές συνδέσεις. Οσοι επιστρέφουν στη χώρα από το εξωτερικό είναι υποχρεωμένοι να παραμείνουν σε καραντίνα για 14 ημέρες. Οι χώροι εστίασης είναι κλειστοί από τις 14.3 και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα από τις 16.3. Προχθές, η κυβέρνηση ανακοίνωσε πρόγραμμα τόνωσης της οικονομίας ύψους 47 δισ. ευρώ (9% του πολωνικού ΑΕΠ).

Η μάχη της Ευρώπης κατά της πανδημίας-2

Αντίστοιχα αυστηρούς συνοριακούς ελέγχους έχουν επιβάλει και άλλες χώρες. Η Δανία (1.151 κρούσματα, έξι νεκροί) στις 14.3 ανακοίνωσε την απαγόρευση εισόδου σχεδόν όλων των αλλοδαπών στη χώρα για ένα μήνα. Η Ουγγαρία (73 κρούσματα, ένας νεκρός) έχει και αυτή απαγορεύσει την είσοδο αλλοδαπών, ενώ έχει κλείσει τα περισσότερα εμπορικά καταστήματα που δεν πωλούν είδη ανάγκης. Η Σλοβακία (124 κρούσματα) έκλεισε τα τρία διεθνή αεροδρόμιά της στις 12 Μαρτίου και από τις 13.3 έχει επιβάλει το μέτρο της καραντίνας δύο εβδομάδων για όσους επιστρέφουν από το εξωτερικό, ενώ έχει απαγορεύσει και τα διεθνή ταξίδια μέσω λεωφορείου ή τρένου.

Εθνική καραντίνα

Η Λιθουανία (41 κρούσματα) κήρυξε εθνική καραντίνα δύο εβδομάδων (14.3), που περιλαμβάνει το κλείσιμο των συνόρων για όλους τους ξένους υπηκόους. Το ίδιο μέτρο, αγνώστου διάρκειας, έλαβε προχθές και η Λετονία (86 κρούσματα).

Οι θιασώτες της «ανοσίας της αγέλης» και η κατακραυγή

Στην αντίπερα όχθη βρίσκονται οι θιασώτες της «ανοσίας της αγέλης», με πιο γνωστό –και πιο επίμαχο– το Ηνωμένο Βασίλειο (2.692 κρούσματα, 137 θάνατοι). Μετέωρη μεταξύ Ευρωπαϊκής Ενωσης και Brexit, αλλά και μεταξύ μετριασμού και καταστολής, η βρετανική κυβέρνηση έχει δεχθεί σφοδρότατη κριτική για την αρχική επιλογή να επιτρέψει την ελεγχόμενη διασπορά του ιού στον πληθυσμό, ώστε να αναπτυχθεί ο βαθμός συλλογικής ανοσίας που θα θέσει υπό έλεγχο την επιδημία.

Μετά την κατακραυγή, ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον έδειξε να υπαναχωρεί, αλλά διστακτικά: ακόμα δεν έχει κλείσει τα εμπορικά καταστήματα και τους χώρους ψυχαγωγίας, ενώ μόλις προχθές ανακοίνωσε ότι κλείνουν, από την προσεχή Δευτέρα, τα σχολεία. Αντ’ αυτού, η κυβέρνηση απευθύνει εκκλήσεις στους πολίτες να αποφύγουν τα μη αναγκαία ταξίδια στο εξωτερικό, τη χρήση των δημόσιων συγκοινωνιών και τις συναθροίσεις με φίλους και συγγενείς. Το υπουργείο Οικονομίας έχει δεσμευθεί να παράσχει 330 δισεκατομμύρια στερλίνες σε δάνεια με κρατικές εγγυήσεις για επιχειρήσεις που θα πληγούν από την κρίση.

Την προσέγγιση της ελεγχόμενης επιδίωξης της «ανοσίας της αγέλης» έχει επιλέξει και η Ολλανδία (2.460 κρούσματα, 76 θάνατοι). Ο πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε, ωστόσο, ενώ έλεγε την περασμένη εβδομάδα ότι τα σχολεία θα παραμείνουν ανοιχτά, αποφάσισε το Σάββατο να τα κλείσει, μαζί με τα περισσότερα εμπορικά καταστήματα και χώρους ψυχαγωγίας. Η ολλανδική κυβέρνηση ανακοίνωσε προχθές πακέτο στήριξης της οικονομίας με οκτώ μέτρα, από την επιδότηση μισθών εργαζομένων σε ιδιωτικές επιχειρήσεις έως την παροχή βοηθήματος σε αυτοαπασχολουμένους με εισοδήματα χαμηλότερα από τον βασικό μισθό.

Κρίσιμες οι εξετάσεις

Τεράστιας σημασίας για την αντιμετώπιση της πανδημίας –όπως τόνισε πρόσφατα ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας– είναι η εξέταση του μεγαλύτερου δυνατού αριθμού πιθανών κρουσμάτων κορωνοϊού, ώστε να βρεθούν όσοι γίνεται περισσότεροι από τους φορείς και να ιχνηλατηθούν οι κοινωνικές επαφές τους. Η Ελλάδα βρίσκεται χαμηλά στον σχετικό δείκτη, με περίπου 550 τεστ ανά 1.000.000 κατοίκους. O αριθμός αυτός μπορεί να είναι πολύ υψηλότερος από αυτόν των ΗΠΑ (249 / 1 εκατ. πληθυσμού), αλλά είναι οριακά χαμηλότερος από την Τσεχία (593 / 1.000.000) και σημαντικά χαμηλότερος από αυτόν της Σουηδίας (1.413), της Δανίας (1.314) και της Αυστρίας (1.170). Μάλιστα, τα πιο πρόσφατα στοιχεία για τις τέσσερις αυτές χώρες είναι από τις 17.3, άρα σήμερα είναι ακόμα υψηλότερα. Το Ηνωμένο Βασίλειο (στοιχεία 18.3) επίσης εξετάζει περισσότερους κατά κεφαλήν από την Ελλάδα – 847 / 1 εκατ. πληθυσμού. Παγκόσμια πρωταθλήτρια είναι η Νότια Κορέα με 5.740 τεστ / 1.000.000.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή