Ο κόσμος πρέπει να καταδικάσει τον Ορμπαν

Ο κόσμος πρέπει να καταδικάσει τον Ορμπαν

4' 50" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Το ουγγρικό Κοινοβούλιο, στο οποίο το κόμμα του Βίκτορ Ορμπαν διαθέτει πλειοψηφία δύο τρίτων, υιοθέτησε ένα νομοσχέδιο τη Δευτέρα 30 Μαρτίου, που ενίσχυσε τις ήδη ισχυρές εξουσίες του πρωθυπουργού της Ουγγαρίας. Το νομοσχέδιο, που δεν υποστηρίζεται από τους περισσότερους βουλευτές της αντιπολίτευσης, παρέχει κοινοβουλευτική εξουσιοδότηση για την παράταση της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης που κήρυξε η κυβέρνηση στις 11 Μαρτίου υπό το πρίσμα της πανδημίας του κορωνοϊού.

Ως αποτέλεσμα, οι λίγοι εναπομείναντες συνταγματικοί έλεγχοι στην Ουγγαρία θα παύσουν να υφίστανται με κυβερνητικό διάταγμα και σχεδόν καθόλου νομική εποπτεία. Δεν μπορούν να διεξαχθούν εκλογές και συγκεντρώσεις. Η Ουγγαρία αποτελεί πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα σχετικά με το πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί ο κορωνοϊός για αυταρχικούς σκοπούς.

Στο κείμενο δεν υπάρχει ρήτρα λήξης ισχύος, οπότε η κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα ισχύει για όσο διάστημα επιθυμεί η κυβέρνηση. Σύμφωνα με τις αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα, η δημοσίευση γεγονότων που παρεμβαίνουν στην «επιτυχή προστασία» του κοινού θα μπορούσε να τιμωρηθεί με ποινή φυλάκισης πέντε ετών – ένα σαφές μήνυμα στους δημοσιογράφους. Η κυβέρνηση τώρα θέλει, επίσης, να αναλάβει κατ’ ουσίαν τη διαχείριση των τοπικών δημοτικών αρχών μέσω της εποπτείας των αποφάσεων των άμεσα εκλεγμένων εκπροσώπων.

Το Συνταγματικό Δικαστήριο θα μπορούσε, θεωρητικά, να ακυρώσει τις αποφάσεις που λαμβάνονται κατά τη διάρκεια της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης, αλλά δεδομένου ότι τα δικαιώματά του έχουν περιοριστεί και έχει στελεχωθεί από φιλοκυβερνητικούς τα τελευταία χρόνια, δεν μπορούμε να αναμένουμε ότι θα αποτελέσει ουσιαστικό αντίβαρο στην εξουσία του υπουργικού συμβουλίου. Ομοίως, παρότι το Κοινοβούλιο θα μπορούσε να τερματίσει επισήμως την κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, δεν θα το κάνει. Το Fidesz-KDNP του Ορμπαν διαθέτει μια άνετη και πιστή πλειοψηφία. Δεν υπήρξε ούτε μία περίπτωση τα τελευταία δέκα χρόνια, όπου οι βουλευτές του Fidesz δεν υποστήριξαν μια κυβερνητική απόφαση.

Γιατί το κάνει αυτό ο Ορμπαν; Για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι για να χαρακτηρίσει την αντιπολίτευση «υποστηρικτές του κορωνοϊού», αντί για υποστηρικτές του λαού, κερδίζοντας εκ των προτέρων την πολιτική συζήτηση. Δεύτερον, θεωρεί αυτή την κατάσταση ιδανική ευκαιρία για να αναλάβει υπερεξουσίες. Οταν η οσμή του θανάτου πλανάται στον αέρα, οι άνθρωποι τείνουν να συσπειρώνονται γύρω από την εθνική τους σημαία και η προσοχή τους περιορίζεται. Αν και η αντιπολίτευση και τα ελεύθερα μέσα ενημέρωσης κάλυψαν ευρέως την ανάληψη υπερεξουσιών, ο μέσος Ούγγρος πολίτης δεν ενδιαφέρεται ιδιαιτέρως. Η προσοχή του είναι στραμμένη στο πού θα αγοράσει προστατευτικές μάσκες.

Στρατηγικά, ο Ορμπαν γνωρίζει ότι αυτή είναι η τέλεια στιγμή για να δράσει: κάθε χώρα ασχολείται με το πώς θα σώσει τις ζωές των πολιτών της και ταυτόχρονα πώς θα αποφύγει μια ενδεχόμενη ολοκληρωτική οικονομική κατάρρευση. Σε περιόδους παρόμοιων κρίσεων, οι χώρες γίνονται όλο και περισσότερο εσωστρεφείς. Η εξωτερική πολιτική, σε γενικές γραμμές, γίνεται λιγότερο σημαντική. Τα ανθρώπινα δικαιώματα και το κράτος δικαίου σε άλλες χώρες είναι θέματα ελάχιστης σημασίας για τους περισσότερους πολιτικούς και πολίτες. Αυτό, όμως, δεν θα έπρεπε να ισχύει. Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους δεν είναι αποκλειστικά εσωτερικό θέμα της Ουγγαρίας και ο διεθνής Τύπος, οι πολιτικοί και τα θεσμικά όργανα θα πρέπει να στρέψουν εκεί την προσοχή τους.

Πρώτον, ο Ορμπαν αποτελεί πρότυπο για άλλους αντιφιλελεύθερους ηγέτες. Αν το πείραμα αποδειχθεί επιτυχές, θα λειτουργήσει ως κίνητρο ώστε πολλοί άλλοι να ακολουθήσουν την πορεία του. Αν η Ουγγαρία δεν τεθεί σε πολιτική καραντίνα, ένα νέο κύμα αντιφιλελευθερισμού θα σαρώσει την Ευρώπη, ειδικά στα ανατολικά. Ενώ υπήρξε έντονη κριτική για την τελευταία κίνηση του Ορμπαν από πολλές κατευθύνσεις, οι σημαντικότεροι ηγέτες των μεγαλύτερων κρατών-μελών της Ε.Ε. παρέμειναν σιωπηλοί σχετικά με την ανάληψη υπερεξουσιών. Η πρόεδρος της Κομισιόν έγραψε στο Twitter ότι οι καταστάσεις εκτάκτου ανάγκης θα εξεταστούν σε όλα τα κράτη-μέλη, χωρίς να κατονομάσει την Ουγγαρία.

Δεύτερον, ο Ορμπαν εργάζεται σκληρά για να αμαυρώσει την εικόνα των δυτικών συμμαχιών. Ενώ η Ουγγαρία έλαβε 5,6 δισ. ευρώ ως βοήθεια για να προστατευθεί από την πανδημία, τα μέλη της άρχουσας τάξης της κατηγορούν ανοιχτά την Ε.Ε. ότι δεν κάνει τίποτε άλλο εκτός από κήρυγμα στην Ουγγαρία αναφορικά με τη Δημοκρατία. Ο Ορμπαν δικαιολογεί τη γεωπολιτική μεταστροφή του προς την Ανατολή, υποστηρίζοντας ότι η Ε.Ε. δεν είναι σε θέση να βοηθήσει τώρα, σε αντίθεση με την Κίνα, το Ουζμπεκιστάν και την Τουρκία. Η Ουγγαρία αγοράζει μάσκες και αναπνευστήρες από την πρώτη, αλλά προμηθεύεται υλικά και από τις άλλες δύο χώρες. Επίσης, η επικρατούσα άποψη ότι τα αυταρχικά καθεστώτα, όπως της Ρωσίας και της Κίνας, αντιμετωπίζουν την κατάσταση με τον κορωνοϊό πολύ καλύτερα από ό,τι τα δημοκρατικά, λαμβάνει μεγάλο μερίδιο χρόνου από τα κυβερνητικά μέσα ενημέρωσης.

Τρίτον –και αυτό έχει λάβει λιγότερη προσοχή– ο Ορμπαν θα χρησιμοποιήσει αυτή την ευκαιρία για να αναδιαμορφώσει την οικονομία όπως εκείνος επιθυμεί. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει άσχημα νέα για ορισμένους ξένους επενδυτές στην Ουγγαρία – ειδικά όταν τα οικονομικά προβλήματα επιδεινωθούν. Η κυβέρνηση αναπτύσσει τακτική στρατιωτική δύναμη για να επιβλέπει τη λειτουργία 140 επιχειρήσεων που παρέχουν υπηρεσίες αποφασιστικής σημασίας (π.χ. ενέργεια και λιανικό εμπόριο), τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Υπάρχουν σχέδια σωτηρίας εταιρειών από την κυβέρνηση – με την προϋπόθεση αυτές να ανήκουν σε εκείνη. Μπορούμε να αναμένουμε ότι η επικείμενη παγκόσμια οικονομική επιβράδυνση και η μείωση των εσόδων του προϋπολογισμού θα οδηγήσουν σε κάποια «ανορθόδοξα» οικονομικά μέτρα που θα αντιβαίνουν στις συνηθισμένες οικονομικές πολιτικές. Οι πολυεθνικές εταιρείες πιθανόν θα κληθούν να επιβαρυνθούν με εισφορές, όπως και στο παρελθόν, αλλά αυτή τη φορά χωρίς ουσιαστικά νομικά εμπόδια. Τα κονδύλια της Ε.Ε. ενδέχεται να καταλήξουν στις τσέπες φιλοκυβερνητικών συνεργατών περισσότερο από ποτέ.

Τα έκτακτα νομικά μέτρα είναι εύκολο να εφαρμοστούν, αλλά δύσκολο να αναιρεθούν. Η «συσπείρωση γύρω από τη σημαία» δεν θα διαρκέσει για πάντα. Καθώς οι οικονομικές συνέπειες της πανδημίας χειροτερεύουν, ο Ορμπαν μπορεί να γίνεται όλο και πιο δημοφιλής – και η κατάσταση όλο και πιο δύσκολη. Ο πειρασμός να διατηρηθούν τα έκτακτα μέτρα μπορεί να γίνει ακόμη πιο έντονος καθώς πλησιάζουν οι εκλογές του 2022.

* Ο Péter Kreko΄ είναι πολιτικός αναλυτής και κοινωνικός ψυχολόγος. Είναι διευθυντής του Political Capital Institute, με έδρα τη Βουδαπέστη.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή