Καουσίκ Μπασού στην «Κ»: Οσες χώρες προσαρμοστούν στις αλλαγές θα κερδίσουν

Καουσίκ Μπασού στην «Κ»: Οσες χώρες προσαρμοστούν στις αλλαγές θα κερδίσουν

4' 27" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η απουσία διεθνούς συντονισμού και αμερικανικής ηγεσίας είναι «μία από τις μεγάλες αποτυχίες» στη διαχείριση της κρίσης της πανδημίας, λέει στην «Κ» o Καουσίκ Μπασού, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ και πρώην επικεφαλής οικονομολόγος στην Παγκόσμια Τράπεζα. Ο καθηγητής Μπασού θεωρεί ότι η κρίση θα έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες, από την απώλεια κοινωνικής εμπιστοσύνης ώς την περαιτέρω αποδυνάμωση της εργασίας, ενώ εξηγεί πως στις ημέρες καραντίνας βρήκε έμπνευση στους αρχαίους Στωικούς.

– Σε τι βαθμό μπορεί η οικονομική πολιτική να «παγώσει» την οικονομία, ώστε να τεθεί ξανά σε λειτουργία με την ελάχιστη δυνατή αποδιάρθρωση, όταν η κατάσταση εκτάκτου ανάγκης υποχωρήσει;

– Οι κλασικές συνταγές, όπως η μείωση των επιτοκίων και η αύξηση των ελλειμμάτων, δεν αρκούν. Η ύφεση της πανδημίας δεν είναι απλώς μια μακροοικονομική επιβράδυνση – συνεπάγεται τεράστιες ανισορροπίες μεταξύ διαφορετικών κλάδων: η ζήτηση καταρρέει για αεροπορικά ή σιδηροδρομικά ταξίδια, για ξενοδοχεία και είδη αναψυχής, αλλά εκτοξεύεται για φάρμακα, γιατρούς, νοσοκομεία. Για την επανέναρξη της οικονομίας, δεν χρειαζόμαστε μόνο διαχείριση της συνολικής ζήτησης, αλλά κίνητρα για τη μεταφορά πόρων από τον έναν κλάδο στον άλλον. Θα δούμε επίσης αυξήσεις-ρεκόρ στην ανεργία. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα του Σεντ Λούις υπολογίζει ότι, χωρίς παρεμβάσεις από την κυβέρνηση, η ανεργία θα φτάσει το 32,1% στο β΄ τρίμηνο. Ο στόχος πρέπει να είναι, όσο η οικονομία βρίσκεται στον «πάγο», οι θεμελιώδεις λειτουργίες να συνεχίζονται και οι βασικές ανάγκες να καλύπτονται. Οι κυβερνήσεις πρέπει να αποτρέψουν τις μαζικές απολύσεις. Κάποια καλά σχέδια έχουν ανακοινωθεί από τη Δανία και το Ηνωμένο Βασίλειο.

– Τι γνωρίζουμε για τις μακροπρόθεσμες οικονομικές συνέπειες των πανδημιών; Θα επιταχύνει ο COVID-19 την ψηφιοποίηση της οικονομίας; Τι επιπτώσεις θα έχει αυτό;

– Η πανδημία θα προκαλέσει τεράστιες ψυχολογικές μεταβολές στο πώς επικοινωνούμε, πώς αποταμιεύουμε και πώς καταναλώνουμε. Ξέρουμε από παλαιότερες μελέτες ότι οι πανδημίες βλάπτουν την εμπιστοσύνη μεταξύ των ανθρώπων και αυτό μπορεί, με τη σειρά του, να επιδράσει αρνητικά στην ανάπτυξη, ακόμα και μετά την υποχώρησή τους. Πιστεύω επίσης ότι ο COVID-19 θα επισπεύσει την αυτοματοποίηση και την ψηφιοποίηση. Τα μέτρα κοινωνικής απομόνωσης ενισχύουν τις δεξιότητές μας στην ψηφιακή διάδραση. Η αντικατάσταση της παραδοσιακής λιανικής από το ηλεκτρονικό εμπόριο πλησιάζει σε σημείο καμπής.

Τα τελευταία 40 χρόνια η ζήτηση για εργασία υποχωρούσε εξαιτίας της αυτοματοποίησης και του outsourcing. Προσδοκώ ότι αυτή η τάση θα ενισχυθεί πολύ. Οι χώρες που μπορούν να προσαρμοστούν σε αυτές τις αλλαγές θα κερδίσουν· άλλες θα χάσουν. Οι πιο αποτελεσματικές κυβερνήσεις θα δώσουν στους εργαζομένους δυνατότητες για πιο δημιουργική εργασία, που δεν μπορεί εύκολα να γίνει από μηχανές.

Η πανδημία θα επιφέρει επίσης μια μακροπρόθεσμη αύξηση στη ζήτηση για καλύτερη υγειονομική περίθαλψη, κάτι το οποίο θα οδηγήσει σε περισσότερη έρευνα για φάρμακα και σε μεγαλύτερο αριθμό γιατρών και νοσοκόμων. Αντί να αγοράζουμε περισσότερα αυτοκίνητα και σπίτια, θα αγοράζουμε καλύτερη υγειονομική περίθαλψη, υγεία και μακροζωία. Αυτό θα ήταν καλό να είχε γίνει από πριν, χωρίς την ώθηση της πανδημίας.

– Είναι χαρακτηριστική η απουσία των ΗΠΑ από τη διεθνή διαχείριση της κρίσης. Πόσο σημαντική είναι αυτή η απουσία για την ικανότητα του πλανήτη να αντιμετωπίσει την πανδημία; 

– Η απουσία παγκόσμιου συντονισμού είναι μια από τις μεγάλες αποτυχίες στη διαχείριση της πανδημίας. Ενας λόγος που η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση δεν προκάλεσε μεγαλύτερη ζημία είναι ότι υπήρξε ευρύτατος συντονισμός στη δημοσιονομική και στη νομισματική πολιτική. Οι ΗΠΑ ηγήθηκαν σε αυτό και ήταν αξιοσημείωτο πώς ομάδες όπως το G20 πέτυχαν την εφαρμογή μιας παγκόσμιας κεϊνσιανής δημοσιονομικής παρέμβασης στην οικονομία. Δεν είχε ξανασυμβεί κάτι τέτοιο. Δυστυχώς, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι οι ΗΠΑ ηγούνται διεθνώς στην τρέχουσα κρίση. Φοβάμαι ότι αυτό θα παρατείνει την ύφεση, αλλά μπορεί να συμβάλει και στην έξαρση του υπερεθνικισμού, που, όπως στο δίλημμα των φυλακισμένων στη θεωρία των παιγνίων, πλήττει όλους τους παίκτες.

– Πόσο ανησυχείτε για το ενδεχόμενο εξάπλωσης του ιού στον αναπτυσσόμενο κόσμο; Η λογική της απαγόρευσης κυκλοφορίας στην Ινδία δεν έχει υπονομευθεί από τη μαζική μετακίνηση εργατών από τις πόλεις στην ύπαιθρο;

– Με ανησυχεί πολύ το ενδεχόμενο εξάπλωσης του ιού στον αναπτυσσόμενο κόσμο, όπου θα προκαλέσει πολύ περισσότερο πόνο. Η πρώιμη κίνηση της Ινδίας για να αποτρέψει την εξάπλωση του ιού ήταν ευπρόσδεκτη, αλλά έγινε βιαστικά και εφαρμόστηκε αναποτελεσματικά, προκαλώντας τεράστιες δυσκολίες στους εργάτες που είναι εσωτερικοί μετανάστες. Υπάρχει ένα μυστήριο σχετικά με πολλές αναπτυσσόμενες χώρες. Γιατί παραμένουν τόσο χαμηλά τα κρούσματα σε χώρες όπως η Αιθιοπία, η Νιγηρία, το Μπανγκλαντές, η Σρι Λάνκα, το Νεπάλ, η Ινδία; Υπάρχει κάποια ελπίδα σε αυτό, αλλά μπορεί να είναι και η νηνεμία πριν από την καταιγίδα. Την απάντηση θα τη δώσουν οι ειδικοί της υγείας, όχι οι οικονομολόγοι.

– Μαθαίνω ότι σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς έχετε στραφεί στους Στωικούς της αρχαιότητας για έμπνευση. Τι έχουν να μας πουν για αυτό που αντιμετωπίζουμε;

– Ευρισκόμενος σε καραντίνα, διαβάζω πολλή φιλοσοφία. Πάντα θαύμαζα Σκεπτικιστές όπως τον Πύρρωνα και τον Σέξτο τον Εμπειρικό. Η νέα μου ανακάλυψη είναι οι Στωικοί. Με έχει συναρπάσει απολύτως ο Επίκτητος και οι συμβουλές του για το πώς να αντιμετωπίζουμε την αναταραχή με αυτοκυριαρχία. Βρίσκω ενδιαφέρουσα και την ετυμολογία της λέξης «στωικός». Προέρχεται από τις συζητήσεις που λάμβαναν χώρα στις «στοές» – στις βεράντες στα σπίτια των φιλοσόφων στην Αθήνα, όπου γεννιούνταν νέες ιδέες. Διαβάζοντας τον Ζήνωνα και τον Επίκτητο, μου θύμισε τα νιάτα μου στην Καλκούτα, όπου ήταν σύνηθες να βλέπεις ανθρώπους να κάθονται για ώρες στις κόκκινες τσιμεντένιες βεράντες, σε απλά σπίτια, στα πολυπληθή περίχωρα της πόλης. Είναι μια καλή περίοδος για να σκεφτόμαστε το μέλλον αλλά και το παρελθόν.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή