Η Αυστραλία ζήτησε τη διεξαγωγή έρευνας για την προέλευση του κορωνοϊού. Γερμανία και Βρετανία εκφράζουν δισταγμούς για την αξιοποίηση της τηλεπικοινωνιακής εταιρείας Huawei. Ο πρόεδρος Τραμπ κατηγόρησε την Κίνα για την πανδημία και αναζητεί τρόπους να τιμωρήσει το Πεκίνο, ενώ πολλές χώρες εξετάζουν την κατάθεση αγωγών ζητώντας αποζημιώσεις.
Σε όλο τον κόσμο, οι αντιδράσεις αρκετών χωρών κορυφώνονται για την αρχική κακοδιαχείριση της υγειονομικής κρίσης από την Κίνα, που οδήγησε στη διασπορά του ιού, δημιουργώντας αντικρουόμενα αφηγήματα και αναστέλλοντας τις κινεζικές φιλοδοξίες για παγκόσμια πρωτοκαθεδρία.
Η Κίνα, η οποία ουδέποτε διακρίθηκε για την ανοχή της στην κριτική, ανησυχεί για τη ζημιά που θα προκαλέσει η κρίση στις οικονομικές φιλοδοξίες της, αλλά και για τις επιπτώσεις στην εσωτερική πολιτική σκηνή. Το Πεκίνο υιοθέτησε έτσι επιθετική στάση, συνδυάζοντας την παροχή υγειονομικής βοήθειας με σκληρή εθνικιστική ρητορική και απειλές οικονομικού πολέμου, ενισχύοντας τη διεθνή καχυποψία απέναντι στο κινεζικό καθεστώς. Ακόμη και πριν από την πανδημία, η Κίνα επεδείκνυε αυστηρή στάση στις διεθνείς σχέσεις, υπακούοντας στο διπλωματικό δόγμα του «λύκου πολεμιστή», που πήρε το όνομά του από δύο υπερπατριωτικές ταινίες με θέμα κακόβουλες δυτικές συνωμοσίες και την ατιμωτική ήττα Αμερικανών μισθοφόρων. Με τη στήριξη του προέδρου Σι Τζινπίνγκ και της πανίσχυρης υπηρεσίας προπαγάνδας του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος, οι Κινέζοι διπλωμάτες της νέας γενιάς καλούνται να επιδείξουν την πατριωτική αφοσίωσή τους με ενίοτε απειλητικές δηλώσεις στις χώρες όπου εδρεύουν.
«Υπάρχει μια νέα φουρνιά Κινέζων διπλωματών, οι οποίοι μοιάζει να ανταγωνίζονται μεταξύ τους σε ριζοσπαστισμό και προσβλητική στάση απέναντι στις χώρες όπου έχουν διορισθεί. Εχουν έλθει σε αντιπαράθεση με όλες τις χώρες της Βόρειας Ευρώπης και έχουν αποξενωθεί από κάθε κυβέρνηση στην περιοχή», λέει ο Φρανσουά Γκοντεμάν, ειδικός της Ασίας στο Ινστιτούτο Montaigne στο Παρίσι.
Μετά το ξέσπασμα της επιδημίας, η στάση του Πεκίνου σκλήρυνε, αποδεικνύοντας ότι το κινεζικό καθεστώς θεωρεί τον κορωνοϊό, την ελλιπή διαχείριση και τις οικονομικές επιπτώσεις του σημαντικές απειλές για την εσωτερική ασφάλεια και το διεθνές κύρος της χώρας. Τον τελευταίο μήνα, τουλάχιστον έξι Κινέζοι πρέσβεις, σε Γαλλία, Καζαχστάν, Νιγηρία, Ουγκάντα, Γκάνα και Κένυα, εκλήθησαν να δώσουν εξηγήσεις για παραπληροφόρηση ή για κρούσματα ρατσιστικής συμπεριφοράς με θύματα Αφρικανούς στην Γκανγκζού (πρώην Καντόνα).
Απειλή
Την περασμένη εβδομάδα, η Κίνα απείλησε ότι θα παρακρατήσει την υγειονομική βοήθεια που θα προσέφερε στην Ολλανδία, με αφορμή τις σχέσεις της Χάγης με την Ταϊβάν. Η κινεζική πρεσβεία στο Βερολίνο ενεπλάκη σε δημόσια αντιπαράθεση με την ταμπλόιντ εφημερίδα Bild, μετά την πρόταση της εφημερίδας για αποζημίωση 160 δισ. δολαρίων από την Κίνα στη Γερμανία για τον κορωνοϊό.
Ο πρόεδρος Τραμπ δήλωσε ότι η κυβέρνησή του θα εγκαινιάσει «σοβαρές έρευνες» για τη διαχείριση του ξεσπάσματος της πανδημίας από το Πεκίνο. Οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών αναζητούν τώρα την πηγή του ιού, προωθώντας σενάρια ότι αυτός δημιουργήθηκε σε στρατιωτικό εργαστήριο της Γουχάν, παρά τις αμφιβολίες ειδικών. Ο Τραμπ ανέφερε επίσης ότι εξετάζει την άσκηση αγωγών κατά του Πεκίνου, ζητώντας αποζημίωση 10 εκατ. δολαρίων για κάθε Αμερικανό που έχασε τη ζωή του από την COVID-19.
«Το Πεκίνο αντιμετωπίζει το αίτημα αυτό σαν σύγχρονη εκδοχή των αποζημιώσεων που υποχρεώθηκε να καταβάλει η Κίνα μετά την εξέγερση των Μπόξερ στις αρχές του 20ού αιώνα. Το κόμμα καλλιεργεί τη ρητορική της εθνικής ταπείνωσης και καθιστά έτσι αδύνατο κάθε συμβιβασμό σε αιτήματα για αποζημιώσεις», λέει η Τερέζα Φάλον, επικεφαλής του ινστιτούτου Centre for Russia Europe Asia Studies. Ο πρόεδρος Σι θεώρησε επιβεβλημένη την προώθηση αφηγήματος, το οποίο αποσιωπά την ανικανότητα του κρατικού μηχανισμού στην πρώτη φάση της επιδημίας και εμφανίζει την Κίνα να επικρατεί πάνω στην ασθένεια χάρη στην κομματική ενότητα. Σύμφωνα με την τελευταία εκδοχή του κινεζικού αφηγήματος, ο ιός δεν προήλθε καν από την Κίνα, αλλά από εργαστήριο του αμερικανικού στρατού.
Η κινεζική διπλωματική μαχητικότητα βλάπτει, όμως, τα συμφέροντα του Πεκίνου στη διεθνή σκηνή. «Στη Γερμανία, η καχυποψία απέναντι στην Κίνα έχει αυξηθεί σε τέτοιο βαθμό, που κανένα υπουργείο δεν γνωρίζει πώς να διαχειρισθεί τις σχέσεις με το Πεκίνο», λέει η Αγκελα Στάντσελ, ειδικός της Κίνας σε γερμανικό ινστιτούτο μελετών. Η Γαλλία, η οποία παραδοσιακά διατηρούσε καλές σχέσεις με την Κίνα, έχει εκφράσει τη δυσαρέσκειά της για πρόσφατες επικριτικές δηλώσεις Κινέζων διπλωματών. Στις δηλώσεις αυτές, Κινέζοι διπλωμάτες υπονόησαν ότι οι Γάλλοι επέτρεψαν σκόπιμα τον θάνατο τρόφιμων γηροκομείων.
Στην Πολωνία, η κυβέρνηση Ντούντα φέρεται –σύμφωνα με την Αμερικανίδα πρέσβειρα στη χώρα– να δέχθηκε πιέσεις για να εκφράσει δημόσια την ευγνωμοσύνη της στον πρόεδρο Σι για την υγειονομική βοήθεια του Πεκίνου, αφήνοντας να εννοηθεί πως η βοήθεια αυτή θα παραδιδόταν μόνον ύστερα από δημόσια δήλωση ευχαριστιών του Πολωνού προέδρου.